Pieczywo

Pieczywo – opis, rodzaje, przepisy, wykonanie, porady praktyczne

Terminem „pieczywo” określa się wypieki z ciasta, które uzupełnia się następnie wieloma dodatkami. Każda piekarnia do zaoferowania ma różne rodzaje pieczywa, jednak do najpopularniejszych zaliczamy chleb oraz bułki. Jakie jeszcze produkty zakupić można w piekarniach? Czy pieczenie chleba jest łatwe? Jak zrobić domowe wypieki, które będą jednocześnie zdrowe i smaczne? Poznaj przepisy na pyszne pieczywo i dowiedz się więcej o jego historii!

Historia chleba – składniki, przepisy i pieczenie chleba dawniej

Chleb jest to najbardziej powszechne pieczywo, które dostać można niemal w każdym zakątku świata. Oczywiście my przyzwyczajeni jesteśmy do naszego chrupiącego i pachnącego chleba z Polski, jednak nie wszędzie pieczywo smakuje tak samo. Do wyrobienia chleba używa się mąki różnego gatunku, wody, soli i innych składników – w zależności od tego, jakie pieczywo finalnie wylądować ma w piekarniku. Smarowidło na kanapki w połączeniu ze świeżym chlebem to standardowe śniadanie w wielu (nie tylko polskich) domach. Smakuje lepiej niż słodkie muffinki albo zapiekanka, która nie jest tak pożywna, jak domowy chleb lub bułki.

W starożytności pieczywo nie przypominało jednak tego, które znamy z dzisiejszych piekarni. Pierwszy chleb znaleziono ok. 14 400 lat temu. Przypominał on podpłomyk albo twardy spód od pizzy. Nie kroiło się go, a łamało – właśnie stąd wziął się zwyczaj łamania chlebem w wielu kulturach na świece. Czy dawniej chleb smakował ludziom tak, jak smakuje dziś? Przecież był twardy jak kamień i płaski. Ciężko powiedzieć, czy był dobry – z całą pewnością zaspokajał jednak głód! Ok. 2600 lat p.n.e. Egipcjanie wymyślili, jak spulchnić chleb – upiekli chleb na zakwasie. Jedna z legend mówi, iż niewolnica wystawiła na słońce papkę zbożową i zupełnie o niej zapomniała. Żeby nie zostać ukarana za zmarnowanie ciasta, szybko upiekła z niego placek. Okazało się, że było jeszcze smaczniejsze niż do tej pory! Zakwas mógł być więc przypadkowym odkryciem – choć nie zaprzecza się, że ktoś utworzył go w ramach eksperymentu.

Kiedy ludzie nauczyli się zwiększać pulchność pieczywa poprzez fermentację, chleb czy bułki stawały się smaczniejsze i bardziej przyjazne dla układu trawiennego. Oprócz zakwasu do wypieku zaczęto używać także drożdży. Chleb krojono własnoręcznie aż do 1928 roku, kiedy to Otto Frederick Rohwedder opatentował maszynę do automatycznego krojenia chleba i zaprojektował linię produkcyjną, dzięki której można było kroić, a później pakować pieczywo w szczelne opakowania. Do 1993 roku aż ¾ bochenków chleba w USA było już sprzedawane pokrojone.

Rodzaje chleba – jakie produkty sprzedaje piekarnia?

Pieczywo można podzielić na wiele różnych podkategorii. Wśród produktów sprzedawanych w dzisiejszych piekarniach znajdziemy domowe bułki, różne rodzaje chleba, rogale, bagietki, chałki, drożdżówki, suchary czy obwarzanki. Oczywiście nie wszędzie dostaniemy dokładnie te same produkty – asortyment piekarni zależny będzie od kultury i kuchni danego państwa. W Polsce najpopularniejsze rodzaje pieczywa to:

• Pszenne – pieczywo wypiekane jest z jasnej lub nieco ciemniejszej mąki pszennej. Do tej kategorii zaliczamy chleb pszenny, grahamki, bagietki francuskie, rogale, chałki, kajzerki, chleb tostowy czy chleb razowy.
• Żytnie – pieczywo wypieka się z mąki żytniej (ciemnej lub jasnej) na zakwasie z drożdżami piekarniczymi. W żytnim pieczywie znajdować się może maksymalnie 15% mąki pszennej. Do tej kategorii wlicza się chleb żytni i np. pumpernikiel.
• Mieszane – wpisujące się w tę kategorię pieczywo pszenno-żytnie wypiekane jest na drożdżach (z dodatkiem zakwasu), a żytnio-pszenne na zakwasie (z dodatkiem drożdży). Mieszanym pieczywem jest chleb słonecznikowy, baltonowski, wiejski czy kaszubski.
• Bezglutenowe – takie pieczywo wypieka się z mąki kukurydzianej, ryżowej czy gryczanej. Można przyrządzić je również z komosy ryżowej, tapioki albo ciecierzycy.

Jak zrobić smaczny chleb? Podstawowe składniki i kilka słów o zakwasie

Najbardziej podstawowy składnik chleba to mąka pszenna lub żytnia. Do niej dodaje się wodę i sól, a także zakwas bądź drożdże – zależy, na czym pieczywo ma zostać wypieczone. Dzięki procesowi fermentacji w cieście wytwarza się dwutlenek węgla – zwiększa on swoją objętość i spulchnia pieczywo podczas wypiekania. Chleb powinien zostać przygotowany w specjalnym piecu piekarskim i zawierać ok. połowę węglowodanów. Pieczywo będzie w stanie zaspokoić nawet 2/3 dziennego zapotrzebowania organizmu na witaminy, minerały oraz aminokwasy.

Kiedyś chleb robiło się wyłącznie na zakwasie, lecz dziś jest o taki naprawdę ciężko w sklepie. Producenci zazwyczaj korzystają z drożdży oraz dodatków spulchniających. Wiele pieczywa naraz, chęć szybkiego upieczenia chleba i wyprodukowania go po taniości – to wszystko wygrało nad dawnym smakiem i kunsztem wypiekania pysznego chleba. Żadne smarowidło na kanapki nie przysłoni jednak smaku słabszej jakości chleba. Pieczywo na zakwasie – czyli naturalnej substancji spulchniającej – będzie o wiele lepsze niż te z milionem ulepszaczy niewiadomego pochodzenia! Zwłaszcza że pozwala naszym organizmom przyswajać witaminy ze zbóż znajdujących się w chlebie.

Zrobienie zakwasu na pieczywo w niektórych kulturach był bardzo pracochłonnym procesem. Niekiedy gotowano w tym celu wodę z ziołami, odcedzano ją i dodawano do starego pieczywa z otrębami. Potem wszystko się mieszało, formowało w kulki i suszyło w słońcu przez kilka dni. Nie, to nie koniec! Później kulki kruszono i znów suszono, aby można było zakwas przechowywać przez dłuższy czas – wiadomo, kiedyś nie było lodówek. Dziś zakwas robi się dość łatwo – mąkę miesza się z wodą (w odpowiednich proporcjach) i zostawia w cieple do momentu, aż zacznie się fermentacja.

Czy pieczywo jest zdrowe? Najważniejsze informacje na temat pieczywa!

Chleb – czy może być jednocześnie smaczny i zdrowy?

Oczywiście, że tak! Chleb jest jednym z podstawowych elementów diety każdego człowieka, który zdrowo się odżywia. Pieczywo to źródło ważnych składników odżywczych i węglowodanów złożonych, które mają za zadanie dostarczyć organizmowi energii. Dzięki chlebowi mózg może prawidłowo pracować, a tłuszcz spalać się w zdrowy sposób. Poza tym pieczywo jest świetnym źródłem błonnika pokarmowego, dzięki któremu polepsza się nasze trawienie. Chleb wypełnia żołądek, dając uczucie sytości – a to umożliwia zachowanie prawidłowej sylwetki. W dodatku jego spożywanie zapewnia doskonałe samopoczucie, co jest w dzisiejszych (stresujących) czasach szczególnie ważne.

Wbrew pozorom dobrej jakości pieczywo powinno zostać włączone do diety ludzi, którzy zmagają się z otyłością. Okazuje się, że aż połowa kalorii niezbędnych do codziennego funkcjonowania organizmu powinna pochodzić z węglowodanów złożonych – a najlepszym ich źródłem będzie właśnie pieczywo! Wypieki z mąki odpowiadają współczesnym standardom zdrowotnym oraz – zrobione z naturalnych składników – są produktami ekologicznymi. Zapiekanka lub muffinki na śniadanie? Nie! Zdecydowanie rozsądniejszym wyborem będzie świeże pieczywo, które można zajadać z chudą wędliną, warzywami i różnego rodzaju nabiałem.

Najciekawsze tradycje związane z chlebem

1. Kiedyś przybyłych do domu gości witano, łamiąc się z nimi chlebem. Dziś każdą młodą parę chrześcijańską, która decyduje się na tradycyjne wesele, wita się z kolei chlebem i solą.
2. Dawniej matki chowały chleb w ubranko noworodków, aby zapewnić im zdrowe, spokojne i bezpieczne życie.
3. Gospodarze nowych domów kiedyś, zanim się wprowadzili do swoich „czterech ścian”, wszędzie rozkładali kawałki chleba. Jeśli w jakimś pomieszczeniu kawałek pieczywa nie spleśniał, właśnie tam rozstawiali łóżka.
4. W XX wieku pieczywo wypiekane było na specjalne okazje (m.in. Wszystkich Świętych). Wówczas przed wejściem na każdy cmentarz rozdawano małe chlebki wszystkim ubogim.
5. Na bochenku dawniej kreślono znak krzyża, ponieważ wierzono w jego świętość. Uczono też dzieci, aby nie bawiły się chlebem, jadły go ze skórką oraz nie rzucały nim o ziemię. Okruszkami karmiono ptaki, żeby nie zmarnował się choćby kawałeczek.
6. Kiedyś stosowano chleb w medycynie – wierzono, że to najlepsze lekarstwo na ból głowy oraz… ukąszenie żmii.
7. Chleb stanowił element wróżb o przyszłych małżeństwach. Podczas pieczenia chleba zakochana kobieta wrzucała do upieczenia dwie jednakowe kulki. Gdy przeznaczona  dla chłopaka (odpowiednio zaznaczona) rosła większa, miało to oznaczać gwarancję zaślubin.
8. Polski chleb jest jednym z najlepszych na świecie! Dawniej jadła go sama Maria Antonina, a dziś zajada się nim m.in. Mick Jagger.