Budyń

Budyń jest lekkostrawną potrawą o puszystej strukturze. Dawniej przepis na domowy budyń polegał na przyrządzeniu go na parze, przy wykorzystaniu piany ubitej z białek oraz bazy z żółtek jaj utartych z masłem lub cukrem. W jaki sposób zrobić własnej roboty budyń waniliowy lub śmietankowy? Jaka jest historia tego specyficznego dania? Sprawdź najbardziej interesujące informacje na temat budyniu!

Domowy budyń – wszystko, co warto o nim wiedzieć!

Najważniejsze informacje o budyniu

Na samym początku warto odróżnić budyń od sufletu, ponieważ niektórzy używają terminu „suflet” jako zastępczy dla budyniu. Tymczasem to dwa zupełnie osobne dania, różniące się sposobem przyrządzania. Mimo że składniki są identyczne (utarte z cukrem lub masłem żółtka jaj oraz piana ubita z białek), dania robi się inaczej. Budyń jest bowiem gotowany na parze, a suflet zapieka się w piekarniku. Co ciekawe, w starych książkach kucharskich można znaleźć oba przepisy ulokowane obok siebie – mimo że są to dwa osobne dania. My skupimy się na słodkim budyniu gotowanym na parze – tym, który znamy głównie z deserów.

Budynie nie są jednak wyłącznie słodkie! Można wyróżnić też bowiem słone, których nie podaje się w formie deseru. Słodkie budynie można przyrządzać z dodatkiem orzechów czy migdałów, a słone z warzywami, a nawet… mięsem. Masa budyniowa będzie za każdym razem wymagać dobrej jakości mąki ziemniaczanej. Jeśli jednak głównym składnikiem budyniu ma być ryż, makaron, kasza jaglana lub manna, wówczas mąki ziemniaczanej używać nie trzeba.

Skąd wywodzi się słowo „budyń”?

Wyraz „budyń” pochodzi z języka francuskiego, a dokładnie od francuskiego słowa boudin, oznaczającego pewien rodzaj kiełbasy. Sięgając głębszej historii etymologii słowa, można doszukać się, że francuskie słowo boudin pochodzi z kolei z łaciny – mianowicie od słowa botellus, które oznacza kiełbasę bądź jelito cienkie. Danie znane jako budyń zasłynęło jednak z francuskiej nazwy, która dała z resztą początek etymologii kolejnej słodkiej potrawy – puddingowi, będącego smakołykiem podobnym do budyniu.

Budyń w pozostałych językach i kulturach świata oznacza tak naprawdę wiele potraw – od słonych po słodkie. Niektóre budynie są z kiełbasą, inne są formą ciasta, a jeszcze inne przypominają suflet. W Polsce budyń najczęściej kojarzony jest z deserem z torebki, który przygotowuje się w kilka minut. Niektórzy nazywają go również „kisielem mlecznym”. Deser robi się na bazie mleka, cukru, a także mąki ziemniaczanej i np. wanilii (jeśli budyń ma być waniliowy). Nie jest trudno zrobić dania samemu, choć oczywiście trzeba będzie poświęcić mu chwilę czasu.

Jak ugotować tradycyjny budyń własnej roboty?

Tradycyjny budyń powinno się ugotować na parze, w przeznaczonej do tego metalowej formie z kominem. Przed napełnieniem jej masą należy posmarować foremkę tłuszczem od środka, po czym wysypać bułką tartą. Masę wlewa się do ¾ wysokości, zamyka i wstawia do naczynia z wrzącą wodą (musi być napełnione do połowy wysokości). Naczynie należy przykryć i gotować maksymalnie do 90 minut (minimum 30 minut, zależy od składników budyniu).

Co zrobić, jeśli nie masz takiej formy w domu? Możesz przyrządzić masę budyniową w piekarniku, pod warunkiem znalezienia podobnego naczynia (również trzeba je włożyć w drugie, z wrzącą wodą). Naturalny budyń powinien mieć delikatną strukturę ciasta. Jeśli jest pulchny i suchy oznacza to, że został prawidłowo przyrządzony. Potrawę następnie można pokroić na kawałki i podawać z różnymi dodatkami.

Budyń wykorzystać można także do różnych ciekawych potraw, zwłaszcza jako element ciasta. Popularnym jest np. szarlotka z budyniem i kruszonką, w której słodko-kwaśne jabłka idealnie komponują się z waniliowym budyniem. Niektórzy robią też sernik na budyniach, który wprost rozpływa się w ustach! Popularne są również naleśniki i racuchy budyniowe, będące doskonałym pomysłem na pożywne śniadanie lub deser.

Przepis na naturalny budyń – jak samemu zrobić ten deser?

Budyń jadali bogaci!

Dziś większość klasycznych dań, które przyrządzamy, pochodzi z biedy. Jednak budyń jadali nie ubodzy, ale bardzo majętni ludzie! Do podstawowych składników budyniu kucharze często dodawali bowiem cynamon, a nawet szafran po to, aby podkreślić wysoki status spożywających danie osób. Warto dodać, że dawniej cukier nie był tak powszechnie dostępny, jak dziś. Z początku potrawę tą, którą w wielu krajach jadano w słonej postaci, zaczęto przekształcać w deser. Budyń śmietankowy czy waniliowy stał się wielkim hitem na stołach, a z czasem osobnym i typowo słodkim daniem. W okolicy XIX wieku zaczęła się historia budyniu instant.

Większość ludzi kojarzy budyń tylko z tym w proszku ze sklepowych półek. Jednym z najstarszych jest produkt instant Alfreda Birda, a dokładnie Bird’s Custard. Alfred Bird jako pierwszy użył mąki kukurydzianej zamiast jajka, aby stworzyć imitację kremu jajecznego. Pierwotnie produkt ten przeznaczony był tylko dla jego żony Elżbiety, ponieważ kobieta miała alergię na jajka i drożdże. Pewnego dnia małżeństwo podało krem ​​bez jajek swoim gościom na obiad, a ci zachwycili się wynalazkiem Alfreda. Właśnie tak narodził się pomysł na budyń instant w proszku, który dziś można kupić w niemal każdym sklepie spożywczym.

Ciekawostki, których nie wiedziałeś o budyniu

Waniliowy czy śmietankowy budyń wielu z nas kojarzy z dzieciństwem. Deser popularny był zarówno u babci na wsi, jak i w przedszkolu. To smakołyk uwielbiany jednak nie tylko przez dzieci, ale i dorosłych. Ma cudownie lekką konsystencję, nie zapycha żołądka jak gazowane napoje i można uzupełniać go dowolnymi dodatkami – w zależności od tego, jak budyń został przygotowany. Warto wiedzieć kilka ciekawostek na temat tego słodkiego dania. Dzięki kilku poniższym wskazówkom będzie można przyrządzić naprawdę smaczny budyń, który zadowoli podniebienia największych kulinarnych smakoszy. Będzie można też uniknąć wpadek kulinarnych, o które w przypadku budyniu nie trudno.

1. Przykryj folią spożywczą jeszcze ciepły budyń lub posyp go cukrem pudrem, aby na wierzchu nie zastygła słynna skórka.
2. Jeśli nie chcesz przypalić mleka do budyniu z torebki, skrop garnek zimną wodą. Możesz również nasypać połowę porcji potrzebnego cukru na spód rondelka. Wylej na niego mleko, a później zagotuj bez mieszania. Rozpuszczający się cukier będzie chronił budyń przed przypaleniem.
3. Smakując budyń w trakcie jego robienia, nie wkładaj do rondelka łyżki, którą oblizywałeś. W ślinie są bowiem enzymy, które mogą rozrzedzać budyniową masę.
4. Aby na budyniu nie zrobił się kożuch, połóż na niego (już po zrobieniu) kawałek masła. Kiedy masło się na nim roztopi, stworzy warstwę ochronną, dzięki której kożuch na budyniu na pewno się nie pojawi.

Czy budyń jest zdrowy?

W tym tradycyjnym budyniu głównym składnikiem są żółtka jaj. Właśnie one pełne są cennych substancji odżywczych, które są doskonałe dla organizmu. Mamy więc witaminę A, a także żelazo i biotynę. Witamina A odpowiada za dobrą kondycję skóry, paznokci i włosów, a także wzmacnia odporność immunologiczną organizmu. Żelazo odpowiada z kolei za transport tlenu i regenerację tkanek, a biotyna pomaga zachować zdrową skórę i odgrywa istotną rolę w procesie krzepnięcia krwi.

W budyniu doszukać możemy się również witaminy D pobudzającej wchłanianie się wapnia i fosforu. Właśnie dlatego poleca się podawać przysmak dzieciom, aby wspomóc ich prawidłowy rozwój kości oraz zębów. Deser warto wzbogacić również o surowe kakao, które będzie chronić przed nowotworami, a także oksydacyjnym stresem. Jak widać, budyń jest zatem bardzo zdrowy dla organizmu – pod warunkiem, że będzie naturalnym, a nie wysoko przetworzonym produktem.

Tradycyjny budyń jest kaloryczny, a także posiada skrobię ziemniaczaną. Jeśli się odchudzasz, lepiej więc postawić na inne desery, które mają niski indeks glikemiczny. W budyniu waniliowym bądź śmietankowym znajdują się cukry proste, a więc węglowodany. Danie może zatem zwiększyć ochotę na wysokokaloryczne i niezdrowe przekąski, co nie jest wskazane na diecie. Budyniu z cukrem nie poleca się osobom dbającym o sylwetkę, odchudzającym się oraz cukrzykom.