Kompoty

Pamiętamy kompoty z jabłek z cynamonem czy z goździkami, które przygotowywały nasze mamy lub babcie. Zimą wspaniale smakowały kompoty ze słoika. Teraz nie mamy czasu na gotowanie kompotów czy robienie przetworów i wolimy kupić sok kartonikowy. Warto jednak do nich wrócić, gdyż kompoty z owoców zawierają ogromne ilości antyoksydantów i są znacznie bardziej odżywcze niż drinki i soki z kartoników. Doradzamy jak gotuje się kompoty. Przedstawiamy łatwy przepis na dobry kompot z owoców. Wyjaśniamy czy dieta owowegetariańska i wegańska dopuszczają kompoty.

Kompoty owocowe w polskiej kuchni

Co to jest kompot

Kompoty z owoców mają długą tradycję w polskiej kuchni. Przez wieki stanowił on jeden z nielicznych napojów orzeźwiających, który piło się w sezonie owocowym. O ile drinki to napoje alkoholowe, to kompoty nie zawierają alkoholu i mogą być podawane dzieciom. Według zwyczaju, w Polsce, kompot podawany był zawsze do obiadu i był szczególnie lubiany przez dzieci. Obecnie tradycja ta prawie zanikła. Kompot został zastąpiony przez kolorowe napoje butelkowane, których oferta na rynku jest ogromna. Wystarczy wybrać w sklepie i kupić. Mało kto ma czas na gotowanie kompotów, a szkoda.

Przepis na kompoty owocowe powstał prawdopodobnie w Bizancjum, skądu upowszechnił się w Europie. Napój ten robi się przez gotowanie owoców w osłodzonej wodzie. Cukier dodajemy w zależności od własnych upodobań oraz od ilości cukru w danym gatunku owoców. Na przykład kompoty z jabłek wymagają bardzo mało cukru, gdyż same jabłka są słodkie. Natomiast bardzo dużo cukru wymagają kompoty z kwaśnych owoców jak na przykład mirabelki. Kompot stanowi smaczny, słodki napój owocowy. Nie jest tym samym co francuski deser compote, który nie jest napojem. Francuski deser compote stanowią kawałki owoców w syropie cukrowym, który jemy łyżeczką.

Niegdyś kompoty można było zrobić tylko ze świeżych lub suszonych owoców. Owoce świeże dostępne były tylko w sezonie. Dlatego też owoce suszono na słońcu, aby móc gotować kompoty w zimie. W kuchni polskiej, tradycyjnym napojem na Boże Narodzenie był kompot z suszonych śliwek i gruszek z dodatkiem innych suszonych owoców, oraz przypraw korzennych.

Weki, a potem słoiki typu twist-off, upowszechniły się dopiero w XX wieku. Umożliwiły one gotowanie kompotów na zimę w słoikach, aby cieszyć się zdrowymi napojami witaminowymi, kiedy nie było świeżych owoców na rynku.

Kompoty stanowią danie wegetariańskie, którym mogą cieszyć się osoby dbające o środowisko. Stosuje je także dieta owowegetariańska oraz wegańska.

Jak ugotować dobry kompot

Kompot to po prostu wywar z owoców. Aby zrobić dobry kompot należy wybrać dorodne owoce, umyć je, wypestkować i oczyścić z ogonków czy listków. Wybór dobrych owoców jest szczególnie ważny jeśli robimy przetwory na zimę, gdyż uszkodzone lub nadgniłe owoce mogą przyczynić się do psucia się przetworów.

Z jakich owoców gotuje się kompoty? Kompot możemy ugotować praktycznie ze wszystkich polskich owoców sezonowych, jak jabłka, gruszki, wiśnie, agrest, porzeczki, truskawki, maliny i wiele innych. Niegdyś robiono pyszne kompoty z łodyg rabarbaru, który obecnie odszedł niemal w zapomnienie. Kompoty możemy zrobić również z jadalnych owoców drzew ozdobnych jak mirabelka i ałycza.

Zimą możemy gotować kompoty z owoców mrożonych. Ważne jest, aby przed gotowaniem ich nie rozmrażać. W sezonie zimowym przygotowujemy kompoty rozgrzewające z goździkami, z imbirem czy z cynamonem. Latem i zimą możemy do kompotu dodać zioła i przyprawy, jak mięta, lipa czy rozmaryn. Również latem kompot z goździkami, czy też przyprawami korzennymi, będzie wspaniale smakował.

Przepis na kompot podaje jako składnik cukier. Jednak nikogo nie trzeba przekonywać, że cukier nie jest zdrowy. Owoce mają w sobie naturalną słodycz, dlatego też do wielu kompotów nie należy w ogóle dodawać cukru.

Owoce po prostu gotujemy w dużej ilości wody. Ile czasu gotuje się kompot? Zazwyczaj kompot gotuje się pod przykryciem około 30 minut.

Czy kompoty są zdrowe

Odwar z owoców, jakim jest kompot, doskonale wspiera zdrowie. Dostarcza organizmowi niezbędnych witamin zawartych w owocach. Niegdyś picie kompotów owocowych zimą, było dobrym sposobem na uzupełnienie witamin. Dlatego też gotowano kompoty z suszonych owoców, a później zaczęto robić przetwory na zimę w wekach.

Obecnie gotowanie kompotów odeszło w niepamięć, gdyż na rynku mamy mnóstwo napojów czy też soków w kartonikach. Warto jednak pamiętać, że gotowe napoje czy soki robi się z koncentratów. Zawierają ogromne ilości cukru, jak również konserwanty, sztuczne barwniki i ulepszacze smaku. Tego rodzaju napoje przyczyniają się do zakwaszania organizmu, zaś zawarty w nich cukier sprzyja otyłości.

Owoce ze słoika nie tracą swoich wartości odżywczych. Posiadają błonnik, składniki mineralne i garbniki. Ponadto jesienią i zimą warto pić kompoty z goździkami, imbirem czy cynamonem, które maja właściwości rozgrzewajace.

Jak robi się kompoty ze słoika na zimę

Jak ugotować kompot na zimę

Zrobienie kompotów na zimę wymaga nieco czasu, jednak są to przetwory stosunkowo mało pracochłonne. Kompoty na zimę ze słoika gotuje się nieco inaczej, niż kompoty do bezpośredniego spożycia. Przebrane, umyte i wypestkowane owoce wkładamy do słoików. Najlepiej sprawdzają się duże słoiki litrowe. Następnie gotujemy wodę z cukrem i zalewamy nią słoiki. Możemy również dodać do słoików cukier i zalać całość gorącą wodą.

O ile do kompotu do bezpośredniego spożycia lepiej nie dodawać cukru, to do przetworów cukier dodajemy, gdyż stanowi on substancję konserwującą. Słoiki zakręcamy. Koniecznym procesem jest pasteryzacja, która ma na celu zlikwidowanie bakterii i dobre zassanie się słoików.

Pasteryzacja i przechowanie

Pasteryzacja wymaga trochę czasu, lecz jest procesem niezbędnym, aby przetwory się nie zepsuły. Możemy ją przeprowadzić na 3 sposoby. Tradycyjnie słoiki z kompotami wkładamy do dużego garnka wyłożonego ściereczką, tak aby słoiki nie stykały się z dnem, ani ze sobą nawzajem. Zalewamy je wodą do wysokości około ¾ i gotujemy według przepisu.

Ostudzone kompoty przechowujemy tak samo jak wszystkie inne przetwory. Najlepsze będzie chłodne i ciemne miejsce, bez dostępu promieni słonecznych.