Jajecznica

Jajecznica – rodzaje, przepisy, dodatki, przygotowanie, ciekawostki

Jajecznica to potrawa chętnie jadana na śniadanie, do której przygotowania wcale nie trzeba wymyślnych zdolności kulinarnych. Danie skład się z rozmąconych, a następnie usmażonych na patelni jajek. Prosty przepis na jajecznicę ma długą i ciekawą historię, a także smaczne warianty, które warto znać. Sprawdź rodzaje jajecznic i pomysły na pyszną jajecznicę, którą możesz przygotować we własnym mieszkaniu. Przekonaj się, że to naprawdę prosta potrawa, którą każdy będzie umieć zrobić.

Jajecznica i jej historia – sposób przygotowania jajecznicy na śniadanie

Pomysł na jajecznicę – kto wymyślił tę pyszną potrawę?

Nie jest do końca jasne, kto stał się autorem słynnej jajecznicy. Z zapisków historycznych wiadomo jednak, że jajecznica popularna była w kuchni staropolskiej. Encyklopedia Staropolska opisuje danie nawet jako ulubioną potrawę naszych rodaków! Przepis Zygmunta Glogera w encyklopedii mówi, iż jajecznica jest daniem składającym się z jajek usmażonych na maśle bądź słoninie, do których dodaje się kiełbasę  i szczypiorek. Łukasz Gołębiowski opisał z kolei jajecznicę jako popularne danie Polaków żyjących w XVII-wiecznych domach ziemiańskich. Oczywiście pomysłów na to, jak zrobić jajecznicę, było znacznie więcej. Najczęściej jadano danie na trzy różne sposoby, które opisał Stanisław Czerniecki w pozycji „Compendium ferculorum albo zebranie potraw” (1682 rok):

• Jajecznica prosta – jajko smażone z cebulą.
• Jajecznica na słodko – jajko smażone na maśle z dodatkiem wina, cynamonu oraz cukru.
• Jajecznica ze śmietaną – jajko smażone na maśle z dodatkiem słodkiej śmietany.

„Kucharka Litewska” (1854 rok) to jedna z najbardziej znanych książek ukazujących tajemnice tradycyjnej kuchni polskiej. Właśnie w niej Wincenta Zawadzka opisała jajecznicę sadzoną, a także trzy inne pomysły na przyrządzenie potrawy. W jeszcze innych polskich książkach kucharskich można spotkać się z wieloma metodami na przyrządzenie jajecznicy (np. na boczku, po lyońsku, bez mięsa). Maria Ochorowicz-Monatowa opisała w swojej „Uniwersalnej książce kucharskiej” sposób na jajecznicę ze szczypiorkiem, krojoną kiełbasą i szczypiorkiem, a także jajecznicę po węgiersku smażoną na słoninie. Jak można zauważyć, jajecznica to naprawdę ciekawy i spory kawał historii kulinarnej. Jakkolwiek danie nie zostałoby przygotowane, zawsze będzie jednak przepyszne!

Pyszna jajecznica – gdzie jest najlepsza jajecznica w Polsce?

Jajecznica na boczku to danie, które okazuje się kaszubską tradycją wielkanocną. Rodzina smaży ją na Wielkanoc w niedzielę rano, nazywając danie „prażnicą”. Zwyczaj nakazuje smażenie jajecznicy na dużej patelni, z której każdy może nałożyć sobie taką porcję, jaką będzie chciał. Ciekawym faktem jest również, że na Śląsku jajecznicę podawało się z okazji Zielonych Świątków – jadało się ją na świeżym powietrzu również w niedzielę. Ślązacy, którzy jajecznicę nazywają „wajecznicą” (Cieszyn) czy „smażylnicą” (Istebna), smażą danie na smalcu ze szczypiorkiem, a następnie podają ze świeżym, grubo krojonym chlebem razowym. Jajecznica na śniadanie jest również tradycją kulinarną na Warmii i Mazurach – zajada się ją tam poza okresem świątecznym.

Warto wiedzieć, że we wszystkich tych miejscach jajecznica wpisuje się w Listę produktów tradycyjnych. W wymienionych regionach Polski posiada bowiem swoją wiekową tradycję i właśnie tam smakuje najlepiej – z czym zgodziło się Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wpisując jajecznicę na wyżej wspomnianą listę. „Prażnica”, „wajecznica” i „smażylnica” są wobec tego zapisane w kategorię gotowych dań jako regionalne odmiany jajecznicy.

Prosty pomysł na jajecznicę – najlepsza, pyszna jajecznica w Polsce!

Jakie rodzaje jajecznic przygotowuje się w Polsce?

W polskich domach jajecznica pojawia się o wiele częściej niż słynna owsianka. Łatwo jest bowiem danie przygotować – każda metoda przyrządzenia jajecznicy jest naprawdę prosta i zrozumiała, nawet gdy jest się zupełnym laikiem w kuchni. Do zrobienia potrawy potrzeba kurzych jajek, choć niektórzy korzystają również z jaj przepiórczych, kaczych bądź strusich. Najczęściej wykorzystywanymi do smażenia produktami są: margaryna, oliwa z oliwek, smalec, masło, olej rzepakowy, wytopiona słonina. Każdy rodzaj jajecznicy bazuje również na niewielkiej ilości soli.

Przyrządzanie jajecznicy zależy od regionu – a więc smaku potrawy i sposobu, w jaki przygotowuje się danie w konkretnej części Polski. Oto kilka odmian jajecznicy, którą można skosztować w różnych zakątkach naszego kraju:

• Jajecznica z kiełbasą, szynką lub boczkiem – to typowa polska jajecznica, którą podaje się z podsmażoną cebulką oraz szczypiorem. Jada się ją niemal w każdej części Polski.
  
• Jajecznica z pieczarkami i żółtym serem – idealna zarówno na śniadanie, jak i na kolację.
  
• Jajecznica z mlekiem – mleko dodane pod koniec smażenia tradycyjnej jajecznicy nada potrawie puszystości, objętości, a także delikatnego smaku.
• Jajecznica z dodatkami sezonowymi – np. z grzybami leśnymi lub cukinią.
• Jajecznica wiosenna – podawana z młodym groszkiem albo szparagami.
• Jajecznica po hiszpańsku – smaży się ją z kiełbasą chorizo i pomidorami.
• Jajecznica po indyjsku – jajka należy smażyć na maśle z pomidorami i cebulą, a następnie doprawić startą kurkumą, chili oraz imbirem.
• Jajecznica po meksykańsku – podawana na tortillach jajecznica z ostrą salsą.
• Szakszuka – tunezyjska inspiracja. To jajka gotowane w pomidorach, które podaje się na dużej patelni.

Jajecznicę serwuje się ciepłą, najlepiej od razu po przygotowaniu. Nie tylko w Polsce, ale na całym świecie spotkać się można z różnorodnymi sposobami podawania potrawy. Najczęściej do jajecznicy na talerzu serwowane jest świeże pieczywo, jednak równie popularne stało się rozsmarowywanie dania na kanapkach, mieszanie jajecznicy z makaronem, wkładanie do tortilli albo zapiekanie w wydrążonym chlebie lub bułce.

Ciekawostki na temat jajecznicy – to warto wiedzieć!

1. W okolicy XVII wieku jeden z mieszkańców Paryża podał Jakubowi Sobieskiemu przerażającą wersję jajecznicy. W środku znajdowały się kawałki ciała zabójcy byłego króla Francji, Henryka IV.
2. Na Mauritiusie przyrządzono największą jajecznicę na świecie. Smażyło ją 20 kucharzy z aż… 35 tysięcy jaj! Do zrobienia jajecznicy zużyto 430 kilogramów masła, 246 litrów mleka, 10 kilogramów soli i 2 kilogramy czarnego mielonego pieprzu. Popisowym daniem najadło się blisko 8 tysięcy osób.
3. Nadieżda Krupska, żona Włodzimierza Lenina, nie potrafiła gotować. Z czasem postanowiła jednak nauczyć się smażyć… jajecznicę. Robiła to na aż 12 różnych sposobów, co dowodzi, że naprawdę każdy jest w stanie nauczyć się przyrządzania tego prostego dania.
4. Aby sprawdzić, czy jajko jest świeże, należy wlać do szklanki zimną wodę i włożyć do niej jajko. Jeśli zostanie na dnie, jajko jest świeże. Gdy uniesie się do góry, na pewno nie jest już świeże, ale wciąż można je bez obaw jeść. Jeśli wypłynie, wyrzuć jajko – już się zepsuło.
5. Jeśli jesz jajecznicę z samych białek, nie wyrzucaj żółtek do śmietnika! Można zamrozić je bowiem w foremkach na lód, aby przygotować z nich później składniki na kruche ciasto.
6. Aby bez problemu oddzielić żółtka od białek, należy użyć do tego lejka z wąską końcówką. Dzięki niemu żółtka będą perfekcyjne oddzielone od białek.
7. Od 1996 roku International Egg Commission organizuje Światowy Dzień Jaja. Świętowanie wypada co roku w każdy drugi piątek października. Celem święta jest promowanie konsumowania jajek, a także używanie ich jako ważnych składników zbilansowanej i zdrowej diety.
8. Kura, która wysiaduje jaja, obraca je ok. 50 razy dziennie. Właśnie dlatego żółtko nigdy nie przylega do boku skorupki. Im starsza będzie kura, tym większe będzie znosiła jaja. Z kolei im większe będzie jajko, tym cieńsza będzie jego skorupka.
9. Jajka bogate są w luteinę, witaminę A, witaminę D, lecytynę, cholinę oraz substancje przeciwwirusowe.
10. Co było pierwsze – jajko czy kura? Naukowcy obstają przy tym, że kura – produkuje bowiem proteiny, które są niezbędne do utworzenia się skorupki jaja. Skąd jednak wzięła się kura? No właśnie…