Nalewki

Nalewki to wyroby alkoholowe, które najczęściej produkuje się z kwiatów, owoców, ziół bądź korzeni. Bardzo często te domowe trunki słodzi się również miodem lub syropem cukrowym. Przepisy na dobre nalewki domowej roboty wskazują, że do ich przyrządzenia potrzeba alkoholu o stężeniu 35-96% – najczęściej jest nim spirytus. Jakie są tradycyjne receptury na smaczne trunki tego typu? Jakie mamy rodzaje nalewek i która z nich jest najlepsza? Oto najważniejsze informacje dotyczące nalewki oraz jej historii.

Smaczne nalewki – tradycyjne przepisy na naturalne trunki spirytusowe

Jaka jest historia nalewki domowej roboty? Historia trunku, którą warto znać

Pierwszą na świecie nalewkę odkrył pionier medycyny, Hipokrates. Właśnie on połączył wino z miodem, które okrasił przyprawami. Dalsze dzieje nalewki miały miejsce w VIII wieku n.e., kiedy to arabscy alchemicy wymyślili przepis na swojski bimber. Alkoholowy wynalazek doprawili miodem i ziołami, a następnie sprzedawali jako „wodę życia”. Arabskie receptury były mocno pilnowane, jednak z niewiadomych powodów dostały się w ręce katalońskiego scholastyka Arnayda de Villeneuve’a. We Włoszech okazało się, że alkoholowe trunki z ziołami wykazują lecznicze właściwości – właśnie dlatego medycy zaczęli przepisywać nalewki chorym.

Dopiero w okolicy XVI wieku prosta nalewka została przeznaczona do konsumpcji dla włoskich mieszkańców. Ich fenomen błyskawicznie rozprzestrzenił się po Europie, więc kolejne narody zaczęły przyrządzać trunek na swój własny sposób. Niektórzy do jego produkcji używali np. wódki, inni wykorzystywali wysokoprocentowe wyroby spirytusowe. W Polsce pojawiła się moda na słodkie nalewki z owoców, którą przywiózł z Francji Henryk Walezy. Szereg owocowych nalewek niemal natychmiast pojawił się na każdym polskim dworze, a receptury na ich przyrządzanie przekazywano sobie z pokolenia na pokolenie.

„Złote czasy” dla nalewek w Polsce przypadły na XVIII / XIX wiek. Jednak przez wybuch II wojny światowej i powojenną politykę kulturalną PRL został on zatrzymany. Mimo wszystko warto zwrócić uwagę na to, że przez „złote czasy” w naszym kraju wydano naprawdę sporo publikacji dotyczących sztuki kulinarnej oraz gorzelnictwa. Domowa produkcja nalewek kultywowana jest w Polsce od pokoleń – przepisy są różne, jednak zdecydowanie najwięcej doszukać się można u nas nalewek owocowych. Najważniejszych ośrodkiem trunku stało się w Polsce województwo podkarpackie – właśnie tam nadano nalewce z żurawiny, wiśni, maliny, derenia i pigwy miano produktu tradycyjnego.

Skąd pochodzi określenie „nalewka” w Polsce?

W naszym kraju nazwa nalewki wzięła się od słowa „nalewać”. Można więc łatwo wywnioskować, że wyraz odnosi się od czynności nalewania lub raczej zalewania alkoholu owocami. Słowo „nalewka” istnieje w polskim słownictwie od połowy XIX wieku. Jako że nazwy trunku używa się tylko w naszym państwie, niektórzy mylnie sądzą, że nalewka pochodzi z Polski. Dawniej na podobne trunki mówiliśmy zupełnie inaczej:

• Likwor – Polacy określali tą nazwą alkohole korzenne i ziołowe, które były przeciętnie słodkie. Właśnie likwor i ratafia są poprzednikami dzisiejszych nalewek.
• Ratafia – na przełomie XVIII / XIX wieku była to po prostu nalewka owocowa.
  
• Likier – nazwa powstała od dawnego „likworu”, a określała trunki owocowe, ziołowe i korzenne. W tym przypadku ich słodkość była jednak znacznie wyższa niż likworu.
  
• Woda – tak mówiono kiedyś na wódki smakowe.
  
• Infuzja – była to nazwa dla alkoholowych wyrobów, które miały charakter leczniczy.
• Kordiał – terminem tym określano mocne i szlachetne trunki ziołowo-korzenne, które wykazywały właściwości prozdrowotne.

Warto dodać, że wiele pomysłów na nazwy alkoholi Polacy czerpali z nazw francuskich. Nasi rodacy byli bowiem zafascynowani kuchnią francuską, która na przełomie XVII i XVIII wieku cieszyła się w naszym kraju ogromną popularnością. Właśnie dlatego Polacy przejęli francuską terminologię gastronomiczną i przeinaczyli francuskie słowa na polskie określenia.

Rodzaje nalewek – te wyroby alkoholowe warto znać!

W Polsce mamy różne rodzaje nalewek. Bardzo często ich cena na sklepowych półkach różni się od siebie – dziś dobre nalewki produkuje mnóstwo cenionych marek zajmujących się wyrobem tych konkretnych alkoholi. Wśród poszczególnych rodzajów nalewek wymienić można:

• Owocowe – najpopularniejsze w Polsce są nalewki takie jak malinówka, wiśniówka, pigwówka lub nalewka z aronii i czarnej porzeczki.
• Korzenne – czekoladowa, anyżówka bądź kardamonka.
• Miodowe – do najbardziej znanych zaliczamy krupnik i tradycyjną nalewkę miodową.
• Ziołowe – miętowa bądź benedyktynka.
  
• Korzenne – najlepsze z nich to kardamonka, imbirówka i anyżówka.
  
• Inne – np. orzechówka i nalewka z dzikiej róży.

Nalewki powinno się podawać w niewielkich kieliszkach 50 ml. Według staropolskiej tradycji do mięs popijać należy nalewki półsłodkie oraz półwytrawne.

Która nalewka jest najlepsza? Przepis na naturalne nalewki prozdrowotne

Jakie nalewki pozytywnie oddziałują na zdrowie?

Trunki domowej produkcji mogą wykazywać pozytywne działanie na zdrowie człowieka. Domowej roboty nalewka powinna być przede wszystkim prosta. Podstawą jej przygotowania jest oczywiście maceracja, a więc zalanie alkoholem (np. spirytus) poszczególnych składników (np. miód, zioła, owoce). Wysokoprocentowy alkohol doskonale zakonserwuje właściwości składników, więc nalewka faktycznie wykazywać będzie właściwości prozdrowotne. Oprócz procesu maceracji nie można również zapomnieć o filtracji czy dojrzewaniu trunku. Oto kilka nalewek, które dobrze działają na zdrowie człowieka:

• Wiśniówka – dzięki zawartym w niej antocyjanom może wzmocnić serce, a także pozytywnie wpłynąć na układ krążenia. Nalewka ta działa moczopędnie, więc będzie dobra na problemy z dną moczanową i zapaleniem pęcherza.
  
• Pigwówka – zawiera polifenole, więc będzie działać bakteriobójczo (np. na infekcje gardła). Świetnie wzmocni również odporność układu immunologicznego, ponieważ pigwówka zawiera dużą dawkę cennej witaminy C.
• Nalewka z aronii – jest doskonała dla ludzi borykających się z problemami ze wzrokiem. Pomoże również tym, którzy mają nadciśnienie i podwyższony poziom cholesterolu.
• Orzechówka – to lekarstwo na dolegliwości żołądkowe. Dzięki orzechom włoskim, które mają właściwości bakteriobójcze, zwalczyć można z pomocą orzechówki paciorkowce i gronkowce.
• Nalewka z czarnej porzeczki – idealna na przeziębienie i grypę. Czarna porzeczka zawiera mnóstwo witaminy C, więc nalewka działać będzie antybakteryjnie i przeciwgrzybicznie. Trunek mogą też popijać osoby narażone na stres.

Warto wiedzieć!

Do przygotowania dobrej domowej nalewki z owoców należy zawsze używać świeżych i dojrzałych produktów – inaczej zgniłe lub niedojrzałe owoce mogą zepsuć smak trunku i nie wykazywać właściwości zdrowotnych. Najlepiej jest zalewać owoce mieszanką składającą się z 95% spirytusu zmiksowanego z 40% wódką. Nie wolno również zapominać o tym, aby zalać owoce w całości przygotowanym płynem – w przeciwnym wypadku mogłyby się popsuć.

Nie zapominaj również o tym, że dobra nalewka po przygotowaniu i przelaniu do butelki powinna długo leżakować w możliwie chłodnym i ciemnym miejscu. Dlaczego? Otóż właśnie wtedy nabierze najlepszego smaku i aromatu!