Ciasta

Przepisy na ciasta - zobacz wyjątkowe pyszne na ciasta i placki

Któż nie lubi ciast, ciastek i słodyczy. Ich smak wywołuje poczucie szczęścia i przyjemności, uspokaja, relaksuje i pozwala się odprężyć. Niestety nadmiar powoduje otyłość i związane z nią choroby. Walczymy więc z chęcią sięgnięcia po ciastko, a jednocześnie ciasta stały się głównym elementem przyjęć, świąt i spotkań towarzyskich i pojawiają się wtedy, gdy jesteśmy szczęśliwi i przeżywamy piękne chwile. Opisujemy ciasta kuchni polskiej i świata i przedstawiamy ciekawe pomysły na ciasta.

Skąd się wzięły przepisy na wypieki

Dlaczego tak lubimy ciasta

Ciasta, placki, ciastka, herbatniki, ciasteczka to znane i lubiane słodkie desery, bez których nie potrafimy się obyć. Przepisy kulinarne oferują również ciasta niesłodkie, na przykład paszteciki, jednak przeważająca część ciast to wyroby słodkie. Nie są one podstawą żywienia, gdyż nie dostarczają zbyt wiele wartości odżywczych, lecz stanowią rodzaj nagrody, czy też zakończenia posiłku. Dlatego też ciasta traktuje się przede wszystkim jako potrawę na święta, na imprezę, czy też jako poczęstunek dla gości. Kiedyś ciasta były drogie i trudno dostępne. Obecnie mamy do nich łatwy dostęp i każdego stać na porcję ciasta lub tortu. Wiąże się to, niestety, z problemem otyłości i nadwagi.

Dlaczego tak bardzo lubimy słodki smak? Zdaniem naukowców, smak słodki powoduje w mózgu produkcję dopaminy i endorfiny, które wywołują dobre samopoczucie, uczucie szczęścia i zadowolenia. Słodki smak uspokaja i daje poczucie komfortu, może dlatego, że słodkie są wody płodowe i mleko matki. Smak słodki jest uwarunkowany genetycznie i jest to pierwszy smak jaki znamy. Co ciekawe, zwierzęta mięsożerne, na przykład koty, nie mają kubków smakowych odczuwających słodki smak. Dzieje się tak dlatego, że go nie potrzebują, jedząc mięso. Natomiast zwierzęta wszystkożerne, jak psy, małpy, czy też człowiek, czują słodki, gdyż jest to smak węglowodanów, które są niezbędne do życia.

Ciasta świata

Przepisy kulinarne na ciasta towarzyszą nam od najmłodszych lat. W Polsce na co dzień piecze się proste ciasta biszkoptowe, zaś od święta makowce, serniki i babki drożdżowe. Ulubionym deserem Ameryki jest “american pie”, czyli jabłecznik przykryty na wierzchu charakterystyczną plecionką z ciasta. Ten amerykański tradycyjny deser czerpie swoją historię z tradycyjnych wypieków anglosaskich, których dzieję sięgają średniowiecza a nawet dalej. Tradycyjnym ciastem angielskim była tarta z kwaśnych jabłek na cieście kruchym. Ciasto to przyrządza się bez cukru, gdyż jabłka są wystarczająco słodkie. Ponadto ten tradycyjny deser podaje się z lodami waniliowymi, które nadają słodyczy, lub z tradycyjną polewą zrobioną z żółtek i mleka. Innym specjałem, rodem z Anglii, jest proste do wykonania ciasto biszkoptowe przekładane dżemem lub owocami, które było przysmakiem królowej Wiktorii.

W Niemczech typowymi ciastami są strucle nadziewane bakaliami i orzechami. Niemcy i Austriacy lubią również torty, zaś przepisów na torty wymyślili mnóstwo. Typowym ciastem jest placek ze śliwkami, strudel z serem lub jabłkami oraz sernik.

W Turcji tradycyjnym ciastem jest baklava. Wiele ciast w Turcji robi się na bazie ciasta filo, które nieco przypomina ciasto francuskie i jest dość trudne do zrobienia. Ciasto filo wykorzystuje się nie tylko do słodkich deserów, lecz także do wypieków na słono, pasztecików, zapiekanego mięsa. Najpopularniejszym ciastem i deserem tureckim jest baklava, robiona na bazie ciasta filo, które przekłada się masą z orzechów, miodu i cukru, a następnie piecze w piekarniku. Odmiany tego deseru znane są również w kuchni bałkańskiej i ormiańskiej.

Kto wymyślił pierwszy przepis na placek

Nie wiadomo kiedy zaczęto piec ciasta. Prawdopodobnie wkrótce po tym, gdy wynaleziono pieczenie na ogniu. Odkryto, że rozdrobniona mąka zmieszana z wodą i upieczona, tworzy placki, które łatwiej jest jeść, przenosić i przechowywać. Zapewne najpierw pieczono placki na gorących kamieniach z ogniska. W epoce brązu wynaleziono piece ceramiczne. W ten zaczęto piec chleb na zakwasie lub na drożdżach. Ciasta powstały wtedy, gdy ktoś wpadł na pomysł, aby do ciasta drożdżowego dodać miód, świeże lub suszone, słodkie owoce.

Rewolucją związaną z pieczeniem ciast było upowszechnienie się cukru, a później czekolady. Trzcina cukrowa pochodzi Nowej Gwinei. Z wolna uprawa trzciny i produkcja cukru trzcinowego upowszechniała się w Azji, aż dotarła do Arabów, którzy rozpoczęli uprawę na Bliskim Wschodzie. Początki cukrownictwa w Europie datują się od XI wieku. Handlem cukrem zajmowały się statki weneckie. Jednak był to bardzo drogi specjał. Po odkryciach Kolumba, przewieziono sadzonki trzciny cukrowej na wyspy amerykańskie, gdzie zaczęły powstawać plantacje. Kolejnym przełomem było wytworzenie białej mąki w XIV wieku we Francji. Pierwszy, znaleziony w źródłach pisanych, przepis na placek pochodzi z końca XVII wieku. W roku 1786 Franz Karl Achard opatentował sposób produkcji przemysłowej cukru z buraków. Dopiero po kilkudziesięciu latach zaczęły powstawać pierwsze cukrownie.

Ciasta, placki i wypieki są pyszne, ale czy dobre dla zdrowia?

Węglowodany, czyli cukry, są dla organizmu niezbędne do życia. Ich niedobór zakwasza organizm i źle wpływa na funkcje życiowe. Węglowodany dzielą się na proste i złożone. Proste są łatwo przyswajalne i wysokokaloryczne. Węglowodany złożone składają się przynajmniej z dwóch cukrów prostych. Przetworzenie ich wymaga od organizmu wysiłku. Ponadto zawierają one mnóstwo innych, przydatnych składników.

Jaki jest problem z pieczeniem ciast? Otóż ciasta i ciastka zawierają głównie cukry proste, jak biała mąka czy cukier, które mają mało substancji odżywczych, zaś dużo kalorii. Pyszne ciasta, także te domowe, są tuczące. Cukry proste trawi się bardzo szybko. Szybko dochodzi do zwiększenia glukozy we krwi, zaś organizm produkuje insulinę, aby poziom ten zrównoważyć. To, z kolei, powoduje szybkie uczucie głodu i sięganie po jedzenie. Zdaniem specjalistów, proces ten jest odpowiedzialny za otyłość i nadwagę. Ponadto ciasta i ciastka produkowane przemysłowo zawierają konserwanty, uzdatniacze, tłuszcze utwardzone i wiele innych szkodliwych substancji. Pyszne ciasta domowe, są na pewno zdrowsze, dlatego warto poznać sprawdzone przepisy na wypieki i tworzyć ciasta samemu. Oczywiście, są one także tuczące, jednak jest to kwestia umiaru.

Przepisy na ciasto na szczególne okazje

Wypieki na Boże Narodzenie

Święta wiążą się nierozerwalnie z pieczeniem ciast, które są serwowane na świąteczny stół. Tradycyjnymi ciastami na Boże Narodzenie są makowiec i ciasto drożdżowe.

Makowiec stanowi tradycyjne ciasto kuchni polskiej, które znane było już w XVII wieku. Przygotowuje się go na bazie ciasta drożdżowego z nadzieniem z ugotowanego i zmielonego maku. Ciasto i mak zawija się w roladę, a po upieczeniu kroi w plasterki. Tradycja pieczenia ciast z mielonego maku sięga starożytności. Przykładem są “Uszy Hamana”, tradycyjne ciasteczka w kuchni żydowskiej, przygotowywane na święto Purim. Nie wiadomo, kiedy w Polsce pojawił się makowiec. We wschodniej Polsce znany był od wieków, zaś w innych regionach upowszechnił się dopiero w XX wieku.

W XX wieku popularne na święta były małe pierniczki korzenne o kanciastym, nieregularnym kształcie, pieczone z dodatkiem melasy i miodu. Obecnie tradycja ta całkowicie zanikła.

Ciasta na Wielkanoc

Tradycyjnym ciastem na wielkanoc jest mazurek, sernik oraz drożdżowa babka wielkanocna. Okrągła, polana lukrem baba wielkanocna stanowi ukoronowanie wielkanocnego stołu. Typowym deserem wielkanocnym są kruche placki w kształcie prostokąta lub kwadratu, o nazwie “Mazurek”. Charakterystyczną cechą mazurków jest bogata dekoracja na wierchu. Mazurek obramowany jest rodzajem warkocza z masy lukrowej, zaś w środku dodaje się różne elementy dekoracyjne oraz napisy z życzeniami świątecznymi. Co ciekawe, tradycja pieczenia mazurków przyszła do Polski z Turcji.

Typowym ciastem, podawanym na wielkanocny stół, jest sernik. Sernik ma długą tradycję i pieczony był już w starożytnej Grecji. Istnieje wiele rodzajów sernika, gdyż jest to ciasto znane na całym świecie i doczekało się wielu regionalnych przepisów. Przepisów i rodzajów sernika jest mnóstwo. Natomiast najbardziej tradycyjny sernik polski to tak zwany sernik krakowski, który piecze się z masy serowej na kruchym cieście, zaś góra składa się z charakterystycznego ciasta układenago w kratkę i polukrowanego. Domowe ciasto sernikowe najczęściej robi się na bazie tego właśnie przepisu.

Ciasta i torty na specjalne okazje

Tradycyjnym ciastem na wesele jest tort ślubny, który kształtem przypomina ułożone jeden na drugim walce. Tort weselny musi być atrakcyjnie udekorowany, dlatego też obecnie mało kto decyduje się na zrobienie go samemu. Torty zamawia się w wyspecjalizowanych cukierniach. Z tortem weselnym łączy się wiele różnych obyczajów i tradycji, związanych z wnoszeniem go na salę, krojeniem i rozdawaniem gościom.

Przykładem ciast, a raczej ciastek świątecznych są desery związane z końcem karnawału. Na zakończenie karnawału i przed wielkim postem, w Polsce i w katolickiej części Niemiec, obchodzi się tłusty czwartek. Tradycja świąt na zakończenie zimy, kiedy można się objadać, ma wielowiekową tradycję. Obecnie został nam tłusty czwartek i ostatki, kiedy to przygotowujemy tradycyjne pączki i faworki czy chruściki.

Klasyczne przepisy na ciasto w kuchni polskiej

Przepisy na placki i ciasta - rodzaje

Sztuka kulinarna świata stworzyła niezliczone przepisy kulinarne na ciasta. Rodzaje ciast zależą od ich wielkości i sposobu pieczenia. Ciasta pieczemy w formie prostokątnej lub okrągłej, a przed podaniem kroimy je w plastry, w kostkę lub w trójkąty. Pieczemy też pyszne, małe ciastka i ciasteczka, które stanowią przekąskę do herbaty czy kawy.

Rodzaje ciast:

• ciasta drożdżowe,
• kruche i półkruche,
• piaskowe - odmiana ciasta półkruchego,
• biszkoptowe,
• francuskie,
• parzone.

Ciasto drożdżowe jest najtrudniejsze do wykonania i pracochłonne, gdyż wymaga długiego wyrabianie rękoma. Jego przygotowanie jest dwufazowe, gdyż najpierw robi się drożdżowy zaczyn. Gdy zaczyn urośnie dodaje się pozostałe składniki i długo wyrabia rękoma.

Ciasto kruche charakteryzuje się suchą i twardą strukturą, którą uzyskuje się przez dodanie większej ilości tłuszczu, który zapobiega łączeniu się składników. Podstawowe składniki tego ciasta stanowi tłuszcz, mąka, cukier i jajka. Ciasto kruche wymaga zagniatania na stolnicy, jednak wyrabia się je dość szybko. Następnie należy je schłodzić w lodówce, a przed pieczeniem rozwałkować na placek. Ciasto kruche często stanowi spód do sernika czy jabłecznika. Ciasto półkruche powstaje wskutek dodania środka spulchniającego.

Ciasto piaskowe stanowi odmianę ciasta półkruchego, w którym mąkę pszenną łączy się z mąką ziemniaczaną. Z ciasta piaskowego piecze się takie wypieki, jak babka wielkanocna, mazurek czy keks.

Ciasto biszkoptowe jest tym rodzajem ciasta, które najłatwiej się robi. Odmiany tego ciasta występują w łatwych przepisach dla początkujących, robionych na zasadzie: wymieszaj wszystkie składniki i upiecz. Ciasto biszkoptowe ma strukturę rzadką, a składniki miesza się w misce. Podstawą są ubite białka z jajek, do których ostrożnie dodaje się pozostałe składniki.

Z ciasta parzonego robi się m.in. ptysie i pączki francuskie. Przygotowanie ciasta parzonego polega na parzeniu ciasta gorącą wodą z tłuszczem. Przy tym ciasto trzeba dokładnie ucierać. Zrobione ciasto nakłada się na blachę łyżką i piecze pulchne ciasteczka, puste w środku.

Ciasto francuskie powstaje przez wielokrotne rozwałkowywanie ciasta złożonego z dwóch części: podstawowej i maślanej. Po rozwałkowaniu ciasto musi być schłodzone. Trudny proces przygotowania tego ciasta sprawia, że mało kto umie go zrobić w warunkach domowych. Ciasto tego typu najlepiej jest kupić w sklepie do samodzielnego upieczenia.

Przepisy na wypieki tradycyjnej kuchni polskiej

Tradycyjna kuchnia polska obfituje w przepisy na ciasto. Polskie pyszne ciasta są słodkie, sycące, lecz raczej proste, pozbawione wykwintnych dekoracji i kremów. Zamiast ciężkich i słodkich kremów, polskie ciasta zawierają często owocowe dodatki.

Rodzaje ciast w kuchni polskiej:

• makowiec czyli rolada z maku,
• sernik z rodzynkami na cieście kruchym,
• szarlotka, jabłecznik, czyli placek z jabłkami,
• piernik, ciemne ciasto na miodzie,
• keks, czyli ciasto z bakaliami,
• kruchy placek ze śliwkami,
• ciasto owocowe, na przykład placek z truskawkami,
• babka drożdżowa,
• karpatka, czyli ciasto z kremem budyniowym.

Pieczenie ciasta w domu nie zawsze jest łatwe. Dlatego obecnie, z braku czasu, często decydujemy się na kupienie ciasta w cukierni. Natomiast osoby, które chętnie pieką ciasta mają swoje sprawdzone przepisy na placki i ciasta. Najłatwiejsze do wykonania są ciasta z owocami, jak szarlotka czy placek z truskawkami. Również sernik nie należy do trudnych, jednak jest bardziej pracochłonny, gdyż wymaga mielenia sera. Początkującym zaleca się zaczynanie od ciast łatwych do wykonania, jak ciasta biszkoptowe i kruche.

Łatwe pomysły na ciasta

Ciasta najczęściej kupujemy, gdyż przepisy na placki nie zawsze muszą się udać. Domowe pieczenie ciast nie jest trudne, lecz wymaga dużego doświadczenia albo dobrego przepisu. Niestety ciasto czasami nie wychodzi, nie udaje się i zamiast pysznego ciasta wyciągamy z piekarnika tzw. “zakalec”, czyli ciasto zbite i niedopieczone. Tylko doświadczeni kucharze mogą się pokusić o własne pomysły na ciasta.

Jeśli mamy mniejsze doświadczenie lub nie mamy czasu na eksperymenty i tworzenie trudnych do wykonania, wykwintnych ciast, najlepiej wziąć przepis na placek, który jest łatwy do wykonania i zawsze wychodzi.

Trudne do zrobienia są placki drożdżowe, gdyż ciasto może nie wyrosnąć lub opaść po wyjęciu z piekarnika. Skomplikowane i pracochłonne są również torty, ciasta typu “stefanka”, przekładańce, ciasta z kremem, czy pierniki, jak również ciasta francuskie, ptysiowe.

Nie znaczy to, że osoba z mniejszym doświadczeniem nie może pokusić się o pyszne, domowe wypieki. Dla początkujących zalecane są sprawdzone przepisy na ciasta z owocami, szarlotki, ciasta typu biszkopt czy ciasta kruche. Istnieje cała masa przepisów na pyszne ciasta robione na zasadzie: “wrzuć składniki do miski, wymieszaj, wlej do foremki i upiecz”. Takim ciastem jest np. Zebra, czy też Murzynek. Bardzo łatwe jest zrobienie szarlotki na podstawie z ciasta kruchego. Zaś absolutnie proste jest pyszne ciasto, tak zwana szarlotka sypana, która wymaga tylko wysypania na blachę suchych składników warstwami w odpowiedniej kolejności i upieczenia.