Czy "rośnie jak na drożdżach" to faktycznie komplement? Drożdże vs. zakwas

Zaskoczone dziecko ubrudzone mąką — Czy "rośnie jak na drożdżach" to faktycznie komplement, czyli o drożdżach i zakwasie słów kilka, fot. Firefly

Opublikowano: 16.01.2024 r., 19:00 | Autor: Ewa Cierpiał

Pieczywo jest nieodłącznym elementem naszej diety. I bardzo dobrze, ponieważ jest to niezwykle zdrowy produkt, bogaty w węglowodany dające nam energię do życia. Jednak przy ogromnej liczbie różnych rodzajów chleba warto wiedzieć, który z nich będzie najzdrowszy. Koniecznie sprawdź, czy wybierasz dla siebie i swojej rodziny wszystko, co najlepsze!

Moda na domowe pieczywo

Czas zamknięcia w domu nieco wymógł na nas Polakach konieczność pieczenia samodzielnie pieczywa. Rekordy wyszukiwania hasła „przepis na chleb” padały między 16 lutego a 23 maja 2020 roku. To wówczas odnowiło dyskusję, jaki chleb będzie zdrowszy - taki przygotowany na zakwasie czy na drożdżach.

Chleb z garnka

Chleb z garnka to doskonała baza pod wiele ciekawych kanapek. Koniecznie wypróbuj naszego przepisu i upiecz pachnący i delikatny chleb dla swoich najbliższych.

Ilość porcji
w przepisie

Wielkość
jednej porcji

40 g

Chleb z garnka ułożony na drewnianym blacie. Obok niego znajduje się koszyk wyłożony ścierką kuchenną.

Lista składników do przygotowania chleba z garnka

mąka orkiszowa 400 g (pełnoziarnista)
drożdże świeże 15 g
Nasiona słonecznika 100 g

Przygotowanie chleba z garnka krok po kroku

Mąkę przesiej do dużej miski. Dodaj do niej szczyptę soli, łyżeczkę cukru oraz nasiona słonecznika.

300 mililitrów wody wymieszaj z drożdżami i stopniowo wlewaj ją do miski z mąką mieszając delikatnie ciasto łyżką.

Wymieszane ciasto w misce nakryj folią spożywczą i odstaw ciasto do wyrośnięcia na minimum 12 godzin (najlepiej na noc).

Po tym czasie stolnicę oprósz mąkę i wyłóż na nią ciasto z miski, następnie z ciasta uformuj kulkę.

Ciasto owiń w ręcznik kuchenny oprószony mąką i pozostaw ciasto na 2 godziny do wyrośnięcia.

Po 1.5 godziny od momentu pozostawienia ciasta do wyrośnięcia nagrzej piekarnik do 250 stopni C. Następnie do piekarnika wstaw żeliwny garnek na około 25 minut.

Po tym czasie ostrożnie wyciągnij garnek przy pomocy rękawic kuchennych, następnie w garnku umieść ciasto wyciągnięte z ręcznika.

Następnie garnek przykryj i piecz chleb około 30 minut. Po tym czasie zdejmij pokrywkę i piecz chleb jeszcze 20 minut, aby uzyskać rumianą skórkę.

Upieczony chleb wyciągnij ostrożnie z garnka i pozostaw do ostudzenia.

Akcesoria kuchenne - sprawdź ceny

Zacznijmy od podstaw - drożdże vs. zakwas

Drożdże piekarskie, a więc te najczęściej używane w naszych kuchniach, dostępne są w postaci sprasowanej kostki lub liofilizowanego proszku (tzw. suche drożdże). Drożdże to gatunek jednokomórkowych grzybów, które najprawdopodobniej odkryto i wyizolowano ze skórek winogron. Już w starożytności zaczęto ich używać w przemyśle browarniczym, piekarniczym, winiarstwie i browarnictwie.

Podczas wytwarzania wypieków ich rolą jest spulchnienie i podniesienie ciasta, np. na chleb lub słodkie wypieki. Bardzo szybko podejmują pracę spulchniającą - pod warunkiem, że mają odpowiednie warunki, takie jak temperatura i obowiązkowy dodatek cukru.

Zakwas chlebowy powstaje poprzez połączenie mąki (najlepiej żytniej) z dodatkiem wody i ewentualnie cukru. W trwającym przynajmniej kilka dni procesie fermentacji powstają bakterie i drożdże, które nadają „wodzie z mąką” buzujący efekt i kwaśny zapach oraz posmak. Taki zakwas również służy temu, aby wypiek urósł.

Chleb żytni na zakwasie

Chleb żytni na zakwasie to wspaniały dodatek do wielu potraw. Ma doskonały, łagodny smak i zawsze się udaje. Za każdym razem wychodzi wyjątkowo miękki i puszysty.

Ilość porcji
w przepisie

Wielkość
jednej porcji

45 g

Chleb żytni na zakwasie pokrojony na kromki.

Lista składników do przygotowania chleba żytniego na zakwasie

Mąka żytnia typ 2000 400 g (3 szklanki)
Zakwas żytni 25 g

Przygotowanie chleba żytniego na zakwasie krok po kroku

Do dużej miski przesiej mąkę, dodaj odrobinę soli, cukru i wsyp zakwas. Do całości wlej 1,5 szklanki wody i dokładnie wszystko wymieszaj.

Ciasto wyrób rękami i odstaw na 3 godziny do wyrośnięcia.

Formę wyłóż papierem do pieczenia i przełóż do niej ciasto. Całość pozostaw do wyrośnięcia na 45 minut.

Chleb piecz w piekarniku nagrzanym do 200 stopni przez 60 minut.

Chlebku, co z ciebie wyrośnie?

Pieczywo w polskich domach jest od zawsze. Tradycja wypieku sięga dalej niż pamiętają to nasze babcie i prababcie. Na pierwszy rzut oka oba dodatki mają za zadanie spulchniać pieczywo. Jednak mają zasadniczą różnicę - czas. Drożdże działają od razu, natomiast zakwas, aby mógł w ogóle powstać, potrzebuje przynajmniej kilku dni. Jeśli planujemy wykonać pieczywo na zakwasie samodzielnie, to warto sięgnąć również po domowej roboty zakwas.

Pieczywo przygotowane z użyciem drożdży jest nieco bardziej miękkie i delikatniejsze w smaku. Jest też nieco mniej wytrzymałe, ponieważ już po dwóch dniach stanie się znacząco mniej zachęcające do zjedzenia. Kto z nas nie kojarzy rozczarowania ni to twardą, ni to miękką, gumowatą bułką następnego dnia?

Pieczywo na zakwasie utrzymuje świeżość i niezmienną strukturę nawet przez tydzień! O ile przechowywane jest w lnianym woreczku, w chlebaku. W folii znacznie szybciej spleśnieje, a bez okrycia po prostu wyschnie.

Pieczywo na zakwasie przygotowywane jest najczęściej z mąki żytniej, co od razu i bezapelacyjnie daje mu tytuł najzdrowszego pieczywa. Zawiera bardzo dużo błonnika, co ma kluczowe znaczenie dla pracy układu pokarmowego. Mąka żytnia ma więcej wartości odżywczych niż mąka pszenna, z użyciem której powstają drożdżowe wypieki.

Chleb orkiszowy

Chleb orkiszowy to świetna i zdrowsza alternatywa dla zwykłego, pszennego bochenka. Jest niezwykle smaczny i chrupiący, a przy tym naprawdę łatwy w przygotowaniu.

Ilość porcji
w przepisie

Wielkość
jednej porcji

54 g

Chleb orkiszowy w małej foremce przykryty lnianą ściereczką.

Lista składników do przygotowania chleba orkiszowego

mąka orkiszowa 500 g
drożdże świeże 25 g
Olej rzepakowy 15 ml (1 łyżka)

Przygotowanie chleba orkiszowego krok po kroku

W misce zmieszaj ze sobą pokruszone drożdże, 1 łyżkę mąki, odrobinę cukru i 1,5 szklanki ciepłej wody.

Dokładnie wymieszaj i zostaw na 15 minut.

Do dużej miski wsyp pozostałą ilość mąki, dodaj olej i zaczyn. Wszystko dokładnie ze sobą wymieszaj za pomocą łyżki.

Ciasto odstaw do wyrośnięcia na 40 minut.

Foremkę wyłóż papierem do pieczenia i przełóż do niej ciasto.

Zostaw na 20 minut do wyrośnięcia, następnie piecz w piekarniku nagrzanym do 200 stopni przez 50 minut.

Chyba jednak nie komplement

Odpowiadając więc na pytanie z tytułu - w przypadku małych bąbelków określenie „rośnie jak na drożdżach” nie jest komplementem nietrafionym. Jednak po lekturze tego artykuły proponuję zmienić je na „rośnie jak na zakwasie", czyli jest zdrowe, silne i wytrzymałe!

Ewa Cierpiał

mgr dietetyk kliniczny, dietetyk pediatryczny, psychodietetyk
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu

Zobacz podobne newsy

Zobacz podobne artykuły

Dieta bez chleba - opis, produkty żywnościowe, przepisy, skuteczność

Dieta bez chleba jest rodzajem diety odchudzającej w przypadku której rezygnujemy ze spożywania pieczywa, a w niektórych wariantach również innych produktów zbożowych.