Czy cukier biały jest tak niezdrowy, jak się powszechnie sądzi?

Cukier spożywczy to nazwa, która zarezerwowana jest dla sacharozy - czyli disacharydu, który składa się z glukozy oraz fruktozy. W przemyśle ten słodki produkt pozyskiwany jest z buraków cukrowych oraz trzciny cukrowej. Posiada on szerokie zastosowanie w produkcji wielu produktów cukierniczych, piekarniczych, mlecznych czy owocowo-warzywnych. Często dodawany jest również do napojów. Jako ciekawostkę warto wiedzieć, że soki 100% zawierają jedynie cukry naturalnie występujące w owocach - nie mogą być dosładzane.

Czy warto stosować cukier w diecie? Jak z każdym produktem, wszystko zależy od jego ilości. Stałym elementem naszej diety powinny być warzywa, owoce oraz produkty zbożowe (które są głównym źródłem węglowodanów). Według zaleceń żywieniowych powinniśmy zrezygnować ze spożywania produktów dosładzanych. Warto czytać składy i etykiety, by sięgać po produkty o niskiej zawartości cukrów dodanych. Według Światowej Organizacji Zdrowia spożycie cukru dodanego nie powinno przekraczać 10% energii ogółem (jest to ważne w celach prewencji przed niektórymi chorobami).

• Cukier biały, to najczęściej stosowany rodzaj substancji słodzącej w kuchni. Słodzimy nim herbatę lub wykorzystujemy do przygotowania deserów. Jest to czysta sacharoza, którą uzyskuje się poprzez oddzielenie melasy (ciemnobrązowego syropu, który może zawierać pewne ilości witamin z grupy B, wapnia, żelaza, magnezu czy potasu). 
• Cukier brązowy, to nic innego jak zwykły cukier rafinowany, który zabarwiony jest na brązowo przez dodatek melasy lub karmelu. Brązowy może być również cukier nierafinowany (czyli taki, którego nie poddano procesowi oczyszczania) -  ta substancja słodząca może zawierać niewielkie ilości składników mineralnych.
• Cukier trzcinowy, którego dominujący składnik stanowi również sacharoza. Jest to rodzaj cukru nierafinowanego, który zawiera śladowe ilości składników mineralnych.

Cukier spożywany w nadmiarze może prowadzić do rozwoju niektórych schorzeń lub dolegliwości. Możemy do nich zaliczyć przede wszystkim:

• próchnicę,
• zaburzenia lipidowe (np. wzrost stężenia triglicerydów),
• choroby układu sercowo-naczyniowego,
• podwyższone ciśnienie tętnicze krwi,
• cukrzycę,
• nadwagę oraz otyłość.

W codziennej diecie warto skupić się na dostarczeniu pełnowartościowych produktów spożywczych. Cukier jest bowiem produktem wysokokalorycznym, który poza energią, nie dostarcza innych składników odżywczych. 

Obecnie na rynku dostępne są substancje, które bez problemu mogą zastąpić cukier w kuchni. Słodziki często są włączane do codziennego jadłospisu na diecie redukcyjnej lub w momencie, gdy chcemy ograniczyć ilość spożywanego cukru. Poniżej poznasz 3 propozycje na zamienniki tradycyjnego cukru białego.

1. Erytrytol, który znany jest również pod nazwą erytrol. Erytrytol w przeciwieństwie co cukru posiada niską wartość kaloryczną (około 0,2 - 0,4 kcal na 1 gram produktu) oraz zerowy indeks glikemiczny. Erytrytol nie jest również metabolizowany w naszym organizmu - dlatego spożywanie słodzika nie wpływa na podwyższenie poziomu glukozy we krwi (jest to świetna informacja dla cukrzyków). 
2. Ksylitol, który należy do alkoholi wielowodorotlenowych. Produkowany jest z soku brzozowego i posiada niski indeks glikemiczny. Ksylitol również świetnie sprawdzi się jako zamiennik cukru w diecie cukrzycowej. Spożywanie tego produktu nie jest zalecane osobom zmagającym się z zespołem jelita drażliwego, ponieważ może nasilać objawy choroby.
3. Stewia, która jest 300 razy słodsza od cukru. Zamiennik ten nie dostarcza kalorii, natomiast bogaty jest w składniki mineralne. Glikozydy stewiowe nie wpływają na ciśnienie krwi oraz stężenie glukozy.

1. https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/cukier-brazowy-czy-bialy/
2. Nishida C, Uany R, Kumanyika S, Shetty P. The joint WHO/FAO expert consultation on diet, nutrition and the prevention of chronic diseases: process, product and policy implications. Public Health Nutr 2004, 7, 245-250
3. Kunachowicz H, Madolna I, Iwanow K: Wartość odżywcza wybra- nych produktów spożywczych i typowych potraw. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
4. Kowalowski P, Kowalowska M, Stanowska K, Burczyk J: Naturalne środki słodzące w świetle dopuszczalności ich do spożycia w Polsce i krajach Unii Europejskiej. Post Fitoter 2004; 1: 4-9.
5. https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/jaka-ilosc-cukru-jest-bezpieczna-dla-zdrowia-/