Opublikowano: 01.03.2024 r., 14:55
|
Autor:
Magda Panek
Zaparcia większość z nas kojarzy z problemem z wypróżnianiem, który ustępuje po zażyciu środków przeczyszczających lub zastosowaniu diety bogatej w błonnik. A jaka jest prawda? Porozmawiajmy dziś o tych wstydliwych problemach - ponieważ długotrwałe i nieleczone zaparcia mogą powodować wiele przykrych dolegliwości bólowych i nie tylko. Dowiedz się, jaka dieta jest najlepsza w walce z zaparciami i co w takiej sytuacji najlepiej włączyć do codziennego jadłospisu.
W prostych słowach zaparcia to nic innego, jak utrudnione lub rzadkie wydalanie stolca. Towarzyszyć im może uczucie niepełnego wypróżnienia. Na skutek zalegania treści kałowej w jelitach ulega ona nadmiernemu zagęszczeniu przez wchłanianie wody - stolec zmniejsza objętość, jest twardszy i bardziej zbity. Uznaje się, że problem z zaparciem dotyczy osób, u których występują mniej niż trzy pełne wypróżnienia w ciągu tygodnia.
Zaparcia przeważnie nie oznaczają poważnych problemów, jednak przyczyniają się do pogorszenia jakości życia. Długotrwałe występowanie zaparć powinno być jednak skonsultowane z lekarzem. Mogą one oznaczać obecność guzów nowotworowych, kamieni kałowych czy zmian zapalnych. Możemy wyróżnić cztery rodzaje zaparć:
- przypadkowe, które dotyczą różnych sytuacji życiowych, np. zmiana sposobu odżywiania.
- krótkotrwałe, które mają charakter okresowy i nawracający.
- przewlekłe, które określane są również nawykowymi.
- idiopatyczne, czyli takie, które spowodowane są różnymi zaburzeniami funkcjonowania przewodu pokarmowego. Wiążą się one z niską aktywnością fizyczną, małą ilością wody na co dzień lub z nieodpowiednią dietą.
Do przyczyn zaparć możemy zaliczyć między innymi:
- schorzenia neurologiczne, czyli stwardnienie rozsiane, chorobę Parkinsona czy choroby naczyniowe mózgu;
- długotrwałe podróże, które często powodują brak możliwości wypróżnienia;
- długotrwałe leżenie - im więcej czasu spędzasz w łóżku, tym prawdopodobieństwo wystąpienia zaparć jest większe;
- zwężenie światła jelita grubego, które może być spowodowane guzem;
- cukrzycę;
- niedoczynność tarczycy;
- endometriozę;
- przepuklinę;
- hemoroidy.
Natomiast jako objawy zaparć możemy wskazać:
- wydalanie twardego stolca, któremu towarzyszy ból;
- mdłości lub uczucie wzdęcia;
- brak apetytu;
- zawroty głowy;
- uczucie pełności, które spowodowane jest przez nagromadzone w jelitach gazy;
- stolec wydalany z niewielką ilością śluzu;
- gorączkę;
- krew w kale;
- anemię.
Niezależnie od przyczyny zaparć, ich leczenie należy rozpocząć od zmiany trybu życia, która dotyczy zwiększenia aktywności fizycznej oraz modyfikację nawyków żywieniowych. Dietę należy wzbogacić o produkty bogate w błonnik pokarmowy oraz spożywać codziennie większe ilości płynów (głównie wody).
Błonnik pokarmowy wpływa na zwiększenie masy stolca oraz przyspieszenie perystaltyki jelit. Chłonie on wodę i pęcznieje w jelitach, dlatego zwiększa objętość stolca i ułatwia jego przechodzenie przez jelita oraz usuwanie przy jednym wypróżnieniu większych mas kałowych. Wpływa to na uczucie komfortu trawiennego oraz na brak wzdęć. Dobowe zapotrzebowanie na ten składnik odżywczy wynosi od 20 do 40 gramów.
Co tak właściwie należy włączyć do diety? Przede wszystkim sięgaj po otręby owsiane, ryż brązowy, mąkę z pełnego przemiału (im wyższy typ mąki, tym lepiej). Do diety włącz również owoce i warzywa (najlepsze mogą okazać się jabłka, truskawki oraz owoce cytrusowe). Jako przekąskę wykorzystaj orzechy i nasiona. Zrezygnuj z produktów wysoko przetworzonych, ponieważ zawierają one małe ilości błonnika.
Nie przesadź również w drugą stronę - nadmiar błonnika w diecie może nieść niekorzystne konsekwencje. Przede wszystkim nadmiar błonnika wpłynie na pogorszenie wchłaniania, które może powodować niedobory pozostałych składników odżywczych (w tym energii). Błonnik wiąże wapń, cynk oraz żelazo, dlatego warto odpowiednio zbilansować swoją dietę. Zwiększenie ilości błonnika w codziennym jadłospisie należy wprowadzać stopniowo, aby uniknąć pojawienie się wzdęć.
