Operacja bariatryczna - pójście na łatwiznę?

Operacja bariatryczna jest to chirurgiczna metoda, którą leczy się otyłość III stopnia. Obecnie, jest ona stosunkowo popularna, co dodatkowo wspiera fakt, że jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Jednak, by do takiej operacji nieodpłatnej mogło dojść, trzeba spełniać określone warunki.

Gdy diety odchudzające, aktywność fizyczna, leki czy psychoterapia nie pomagają w redukcji masy ciała, a problem staje się coraz większy, pacjent może zdecydować się na operację bariatryczną. Istnieje kilka rodzajów takiego zabiegu:

1. <metoda restrykcyjna - zmniejszenie ilości spożywania jedzenia redukując objętość żołądka (resekcja rękawowa lub założenie opaski);
2. <metoda wyłączająca - wycięcie większej części żołądka, a następnie podzielenie jelita na części w celu ograniczenia powierzchni chłonnej dróg pokarmowych oraz skrócenia czasu pasażu jelitowego;
3. <metoda resytrykcyjno-wyłączająca - połączenie powyższych metod razem;
4. <balon żołądkowy;
5. <pass żołądkowy (gastric by pass);
6. g<enerator impulsów elektrycznych.

Ze względu na to, że pierwsza metoda jest najczęściej wykonywana, skupimy się na tym rodzaju. Zabieg jest przeprowadzany w ogólnym znieczuleniu. Podczas niego, w jamie brzusznej robi się kilka małych nacięć, a w nich umieszcza się kamery ze światłem oraz narzędzia potrzebne do wykonania zabiegu. Odcina się boczną część żołądka - około 85% tego narządu zostaje wyjęte przez nacięcia. W efekcie końcowym, w jamie brzusznej zostaje żołądek o objętości około 150 ml. Z tego powodu pacjent nie może zjeść dużych ilości jedzenia, ponieważ skutki mogą być bardzo nieprzyjemne.

Międzydyscyplinarne Europejskie Zalecenia w Chirurgii Metabolicznej i Bariatrycznej wskazują, że operacja bariatryczna polecana jest osobom w wieku 18-60 lat, u których:

• BMI wynosi powyżej 40 kg/m2 lub
• BMI wynosi 35-40 wraz z jednoczesnym występowaniem takich chorób jak zespół metaboliczny, cukrzyca typu 2, choroby układu sercowo-naczyniowego, zaburzenia gospodarki lipidowej, choroby stawów, psychologiczne problemy związane z nadmierną masą ciała.

Zanim zdecydujesz się na wykonanie operacji bariatrycznej, musisz wykonać takie badania, jak:

• badania krwi (morfologia, profil lipidowy, układ krzepnięcia);
• gastroskopia;
• EKG/echo serca
• USG jamy brzusznej oraz żył dolnych kończyn;
• badanie spirometryczne.

Ponadto należy się nastawić na spotkania z psychologiem, dietetykiem, lekarzami specjalistami oraz fizjoterapeutą. Na podstawie badań oraz tychże spotkań, pacjent jest oceniany, czy ma szansę powodzenia zabiegu - stosowania się do zaleceń, utrzymywania motywacji.

Istnieje szereg przeciwwskazań do zabiegu zmniejszania żołądka, takich jak między innymi: uzależnienie od narkotyków i alkoholu, zaburzenia psychiczne (np. schizofrenia), chorobliwy apetyt, brak chęci do zmiany po operacji, nowotwory, choroby zapalne układu pokarmowego, nieustabilizowane i patologiczne nadciśnienie tętnicze krwi, tendencje do krwawień, anomalie układu pokarmowego.

Jak po każdej operacji, jest ryzyko występowania powikłań, takich jak: krwawienie z przewodu pokarmowego, nieszczelność żołądka, owrzodzenia w miejscach połączenia jelita z żołądkiem, zaburzenia wchłaniania - niedobory, refluks przełyku, zatorowość pułcna.

Zaraz po operacji pacjent musi mieć specjalną dietę. Jedna doba po zabiegu to kroplówki, druga oraz trzecia - dieta płynna. Powoli trzeba rozszerzać dietę o, na przykład, zupy krem. Stopniowo zwiększa się kaloryczność posiłków oraz rodzaje produktów.

Po zabiegu może występować tzw. dumping syndrome, który jest bardzo nieprzyjemny dla pacjenta. Objawia się występowaniem nudności i wymiotów, zmęczenia od razu po zjedzeniu, tachykardii, bóli i skurczów brzucha, biegunek, wzdęć, osłabienia, zawrotów głowy, rumieńców, pustego odbijania, oszołomienia a także obniżenia ciśnienia tętniczego krwi.

Jak można zauważyć, zabiegi takie wcale nie są "pójściem na łatwiznę". Pacjent musi nagle przestawić się z dużych ilości jedzenia na minimalne. Gdy ktoś ma problem z nadmiernym jedzeniem, to nie jest prosto z dnia na dzień po prostu opanować apetyt. Ponadto, cały czas należy wkładać wysiłek w utrzymanie efektu. Trzeba się na nowo nauczyć jeść (a walka z dotychczasowymi nawykami żywieniowymi nie jest prosta).

Po operacji musi nastąpić rekonwalescencja. Jej czas trwania jest uzależniony od stanu pacjenta. Zwykle wynosi 3-5 dni. Do 6 tygodni po operacji zaleca się spacery, dopiero później można próbować innych aktywności.

Ważną informacją jest to, że operacja bariatryczna nie zapewni stałego spadku masy ciała. To, czy pacjent odniesie sukces, jest zależne wyłącznie od niego. Niestety, po zabiegu zmniejszenia żołądka, pacjenci są w stanie przytyć ponownie. Dlatego kluczem w schudnięciu i utrzymaniu masy ciała na stałym poziomie jest dalsze odpowiednie odżywianie, a także aktywność fizyczna.

• Operacje bariatryczne w praktyce, Wiesław Tarnowski, Paweł Jaworski, Gastroenterologia Kliniczna, 2018, tom 10, nr 3: 93–101