Jak przyrządzić rydze? Co jeszcze warto wiedzieć?
Mleczaj rydz lub prościej po prostu rydz to jeden z najbardziej docenianych grzybów w kuchni polskiej. Do tego stopnia, że powstała o nim piosenka. Na pewno każdy kojarzy słowa „rudy, rudy, rudy rydz, jaka piękna sztuka (…) mam na rydza smaczek (…) lepszy niż maślaczek”. No i właśnie rydze to jedne z najsmaczniejszych grzybów. Jego polska nazwa „rydz” powstała w 1889 roku i została podana przez Franciszka Błońskiego- botanika i lekarza.
Prawdziwy rydz ma kapelusz o średnicy 4-12 cm o pomarańczowej barwie. W zależności od wieku grzyba pokrój kapelusza może być wypukły, wklęsły lub lejkowaty z podwiniętymi brzegami. Spód kapelusza stanowią blaszki, które po uszkodzeniu barwią się na zielono. Po skaleczeniu rydza można zauważyć pojawiające się pomarańczowo-różowe mleczko, które pod wpływem powietrza ciemnieje. W Polsce rośnie na piaszczystych glebach lub wśród młodych drzew iglastych posadzonych ludzką ręką. Wyrasta od sierpnia do listopada, czyli okres uwielbiany przez wszystkich grzybiarzy. Jednak wybierając się na zbiory, warto pamiętać, że można spotkać również grzyby łudząco podobne do rydzy, jednak trujące i niebezpieczne dla człowieka, np. rydz wełniak. Choć jest podobny to na brzegu kapelusza, można zauważyć elementy przypominające wełnę- stąd też nazwa oraz posiada biały miąższ.
Rydze to nie tylko smaczny produkt, ale też źródło wielu potrzebnych dla zdrowia składników. Na szczególną uwagę zasługuje prowitamina A, która ma ogromne znaczenie dla prawidłowego widzenia. Dodatkowo zawiera witaminy z grupy B oraz witaminę D i E. To także świetne źródło cynku, jodu, magnezu, fosforu, miedzi, potasu czy wapnia. Dzięki temu rydze można zaliczyć do dobrych produktów, które uzupełnią naszą dietę w te składniki i zapobiegną niedoborom. Dodatkowo wskazuje się, że rydze mogą mieć działanie antybakteryjne i immunostymulujące. Wynika to przede wszystkim z dużej ilości antyoksydantów (jak na przykład beta-karoten).
Rydze mogą stanowić również bardzo ważny element diety wegańskiej i wegetariańskiej, ponieważ zawierają dobrze przyswajalne białko i aminokwasy egzogenne, czyli niezbędne, których organizm sam nie syntetyzuje.
Rydzy jednak nie powinno się jeść na surowo i koniecznie należy poddać je obróbce kulinarnej. Jak przyrządzić rydze by były smaczne? Najpopularniejszy, prosty przepis na rydze to ich usmażenie na maśle. Na początku grzyby należy oczyścić, umyć i bardzo dokładnie osuszyć ręcznikiem papierowym. Grzyby teraz trzeba pokroić na kawałki. Na dużej patelni rozpuszcza się masło klarowane i na dobrze rozgrzanym tłuszczu smaży się je na średnio-dużym ogniu. Jak długo smażyć rydze? Najlepiej około 4-5 minut, często mieszając. W międzyczasie należy je również doprawić solą. Takie smażone na patelni rydze można wzbogacić śmietaną i przyprawami by stworzyć smaczny, grzybowy sos.
Jak usmażyć rydze z dodatkiem czosnku i cebuli? Wystarczy najpierw smażyć na maśle kapelusze rydzów blaszkami do góry, a dopiero po obróceniu dodać posiekaną cebulą z czosnkiem. Smaży się wszystko razem tak długo, aż odparuje nadmiar wody, a cebula stanie się szklista. Dopiero na koniec doprawia się je solą i pieprzem.
Rydze można również upiec. Wystarczy je również oczyścić, osuszyć i odciąć trzony. Teraz wystarczy ułożyć na posmarowanej olejem blasze blaszkami do góry, oprószyć solą i pieprzem. Tak przygotowane umieszcza się w piekarniku nagrzanym do 190 stopni. W taki sposób rydze będą gotowe po 15 minutach i będą naprawdę pyszne.
Pomimo tego, że rydze to dobre w smaku i wartościowe grzyby, to trzeba pamiętać, że nie dla wszystkich są one bezpieczne. Nie nadają się, jak wszystkie grzyby, dla osób z wrażliwym układem pokarmowym, które uskarżają się na zgagę czy kolki. Są ciężkostrawne, więc nie powinny być spożywane przez osoby będące na diecie łatwostrawnej. Dodatkowo grzyby nie powinny być spożywane przez kobiety w ciąży oraz dzieci do 10. roku życia.
