Kluski śląskie – sprawdzone przepisy na wyśmienite kluski śląskie
Kluski śląskie to jedno z ulubionych dań Polaków. Uwielbiamy przygotowywać je na obiad dla całej rodziny, serwując domowe kluseczki z mięsem, rybą i surówkami. Jak zrobić prawdziwe kluski z ziemniaków? Ile czasu trwa gotowanie potrawy? Czy kluski śląskie od zawsze robione były z dziurką? I do czego tak właściwie służą słynne wgłębienia w kluskach śląskich? Sprawdź tradycyjny przepis na kluseczki i dowiedz się, jakie składniki tworzą ciasto na to przepyszne polskie danie.
Jak zrobić domowe kluski śląskie? Przepis na prawdziwe kluski z dziurką
Skąd pochodzą kluski śląskie? Czy wiadomo, kto zapoczątkował na nie przepis?
Pod względem historycznym kluski śląskie są jednym najciekawszych polskich potraw. Mimo że większość osób doskonale zna wygląd charakterystycznych kluseczek oraz ich ziemniaczany smak, mało kto miał do czynienia z historią lub legendą dotyczącą klusek. Tak, wokół tego dania naprawdę utworzyła się legenda! Warto zacząć więc właśnie od niej – od legendy nazywanej „Bramą Kluskową”.
Dawno temu w Zielonym Dębie pod Wrocławiem mieszkać miał chłop Konrad ze swoją żoną. Agnieszka, bo tak na imię miała kobieta, potrafiła przyrządzać najlepsze kluski śląskie w mieście. Skąd znała na nie przepis? Tego nikt nie rozszyfrował. Gdy Agnieszka zmarła wskutek ciężkiej choroby, Konradowi zagrażała śmierć głodowa – stracił bowiem pracę i nie potrafił gotować. Pewnego dnia mężczyźnie przyśniła się ukochana żona, która obiecała mu, że otrzyma od niej kociołek. Każdej nocy miał on się napełniać świeżymi kluskami śląskimi, pod warunkiem, że Konrad nie będzie zjadał na raz całego dania. Miał zostawiać chociaż jedną kluskę na dnie. Gdy mężczyzna następnego dnia wstał z łóżka i zauważył, że stoi przed nim kociołek z ciepłymi jeszcze kluskami, od razu się na niego rzucił. Będąc przy ostatniej klusce, wbrew ostrzeżeniom we śnie, chciał ją nabić na widelec – kluska zaczęła mu jednak uciekać. Po chwili wyskoczyła z naczynia, a następnie zamieniła się w kamień. Po tym wydarzeniu kociołek już nigdy nie napełnił się jedzeniem. Ciężko powiedzieć, co ta legenda wnosi w historię powstania klusek śląskich. Warto pamiętać jednak, że to jedna z nielicznych legend, które dotyczą jakiekolwiek polskiego dania.
Wróćmy jednak do historii klusek śląskich. Owszem, danie powstało na Śląsku, ale kluski pierwotnie nazywały się gumiklyjzy. Śląskie są rodzajem klejących się klusek ziemniaczanych. Tradycyjny sposób ich przygotowania to połączenie ugotowanych ze sobą ziemniaków i mąki ziemniaczanej (w stosunku 4:1). Oba składniki formuje się na kształt spłaszczonych kulek i palcem robi się w nich niezbyt głęboką dziurkę. Następnie kluski śląskie, zgodnie z recepturą, gotuje się w osolonym wrzątku i serwuje z mięsem oraz sosem. Kluski podawać można również saute lub w akompaniamencie stopionej słoniny. Danie najbardziej popularne jest na Górnym, ale i Dolnym Śląsku. Co ciekawe, dziś wiele osób do dwóch podstawowych składników (ziemniaki i mąka ziemniaczana) dodaje również jajka oraz sól.
Co warto wiedzieć na temat klusek śląskich? Jakie są najbardziej znane kluski w naszym kraju?
Mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego najczęściej robią kluski czarne albo białe. Drugie kluski wyrabia się tradycyjnie, a więc z mąki i ziemniaków. Czarne kluski przygotowuje się już jednak nieco inaczej, mianowicie ziemniaki i mąkę łączy się również z surowymi ziemniakami, które uprzednio powinny zostać przetarte na jednolitą masę. Dla mieszkańców Poznania kluski oznaczają tyle, co makaron – mimo że powszechnie kluski uważa się przecież za pyzy z dziurką. Poznaniacy mają też określenie dla zupełnie osobnego dania, przypominającego kluski, jednak w rzeczywistości będącego pampuchami. Kluchami na łachu nazywają bowiem drożdżowe kluseczki, które są kształtu bułki – gotuje się je na parze. Z kolei kluseczki, które serwuje się na talerzu zwykle obok kapusty i kaczki, mieszkańcy Poznania określają pyzami.
Na Suwalszczyźnie, Podlasiu i Mazurach są również kartacze, a więc wielkie, ziemniaczane pyzy, które najczęściej nadziewa się mięsem. W Polsce mamy także gołki kieleckie – są spłaszczone i robi się je z utartych ziemniaków z surowymi jajkami. Warto wspomnieć również o knedlach, które przywędrowały do Polski od naszych czeskich sąsiadów. Polskie knedliki najczęściej robi się jednak ze śliwką – a nie w wersji wytrawnej i w towarzystwie mięsnego sosu. Polakom kluseczki kojarzą się również z tymi, które w przedszkolu pływały w zupie mlecznej – dla niektórych był to prawdziwy koszmar dzieciństwa. Określało się je „lanymi kluskami” ze względu na ciepłe mleko, którymi zalewane były ziemniaczane kluseczki. Ostatni popularny rodzaj klusek w naszym kraju to tzw. żelaziaki, które robi się na Pomorzu, Kujawach, Śląsku i w Wielkopolsce.
Ile gotować kluski śląskie? Idealne proporcje na ciasto i składniki na kluseczki
Przepis na kluski śląskie. Sprawdź, jak powinno wyglądać ich gotowanie
Kluski śląskie to danie, jakie od pokoleń uwielbiane jest przez starszych młodszych Polaków. Wbrew pozorom jego przygotowanie wcale nie należy do najtrudniejszych zadań. Wystarczy przyszykować sobie ugotowane ziemniaki, mąkę ziemniaczaną (ewentualnie skrobię ziemniaczaną), jajko i sól. Warto pamiętać również o tym, że istnieją dwie metody formowania klusek śląskich. Jedna z nich jest szybsza, bo prosto z miski. Może nie jest to najlepszy sposób na równe kluski, jednak naprawdę można dzięki niemu błyskawicznie je zrobić. Z ciasta należy wybierać kawałek po kawałku i kręcić w dłoniach kulki, a później zgniatać je i w każdej robić palcem dziurkę. Druga metoda zajmuje więcej czasu, jednak dzięki jej zastosowaniu porcje klusek śląskich z ziemniaków wyjdą równe. Aby je uformować, należy utworzyć wałek z ciasta, pokroić go na kawałki i uformować kluski.
Ziemniaki należy obrać, ugotować i odcedzić z nadmiaru wody. Następnie trzeba je rozgnieść praską lub zmielić w maszynce. Daj im czas również na ostudzenie i odparowanie z wody. W następnej kolejności wyłóż je na stole i uklep. Część ziemniaków należy odkroić lub oderwać z uzyskanej masy i odłożyć na bok. W miejsce, gdzie znajdowała się ta oderwana część, należy wsypać mąkę ziemniaczaną lub skrobię – dokładnie tyle gram, ile zostało oderwane. Do całości dodaj jajko i odłożone na bok ziemniaki. Przypraw masę ziemniaczaną solą i uformuj jednolite, gładkie ciasto. Jeśli będzie kleiło się do rąk, podsyp je mąką ziemniaczaną. Uformuj z masy dużą kulę i odrywaj po kolei fragmenty ciasta. W środku każdej kluseczki rób palcem niewielkie wgłębienia – możesz także używać do tego drewnianej łyżki. Odkładaj je na bok, jedna po drugiej.
W dużym garnku zagotuj osoloną wodę. Najpierw ugotuj pierwszą połowę przyszykowanych kluseczek. Zmniejsz ogień pod garnkiem na jak najmniejszy i po kolei wkładaj tam kluski. Trzymaj je przez ok. 10-12 minut, następnie od czasu do czasu delikatnie zamieszaj. Właśnie w ten sposób kluski będą miały gładką powierzchnię. Unikaj tylko gotowania się wody! Kluseczki wyławiaj cedzakiem. Odłóż je do osobnego naczynia i po wyłowieniu wszystkich kluseczek wrzuć do garnka drugą ich połowę.
Kluski śląskie bez jajka – najlepszy przepis, krok po kroku
Czy istnieje sprawdzony i prosty przepis na kluski dla kogoś, kto nie spożywa jajek? Oczywiście, że tak! Kluski przyrządzone bez jajek są bardzo delikatne w smaku i niezwykle apetyczne. Żeby jednak zostały naprawdę solidnie przygotowane, należy przygotować sobie odpowiednie składniki. Jakie? Mąkę ziemniaczaną, sól i mączyste ziemniaki. Jeżeli chodzi o ziemniaki, powinny być one typu BC lub C. Można także kupić ziemniaki przeznaczone na puree. Do dania lepiej nie wykorzystywać młodych ziemniaków, gdyż ciężko będzie je z takich ziemniaków uformować.
Ziemniaki należy najpierw ugotować w osolonej wodzie, aż staną się miękkie (nie wolno ich rozgotować). Następnie trzeba je odcedzić i odparować z nadmiaru wody. Później należy przecisnąć je przez praskę, aby podczas robienia masy na ciasto nie tworzyły się grudki. Ziemniaczki należy przestudzić i odłożyć do miski, a następnie ugnieść. Później wyjmuje się 25% ich zawartości i wsypuje mąkę ziemniaczaną w miejsce brakującej ¼ ziemniaczanej masy. W następnej kolejności wyrobić należy ciasto, uformować z niego równe kulki i palcem porobić w nich dziurki. Jeśli ziemniaki będą mieć mniejszą zawartość skrobi, trzeba będzie podsypać je mąką ziemniaczaną, gdyż mogą się słabo kleić. Nie zapominaj – masa na kluski śląskie musi być gładka i klejąca, ale jednocześnie bez problemu podatna na formowanie.
Po uformowaniu ciasta należy odrywać je po kolei na kawałki, a następne formować kulki – trzeba je spłaszczyć i zrobić palcem dziurkę w każdej z nich. W garnku zagotować należy osoloną wodę i kolejno wrzucać kluseczki na wrzątek. Po wypłynięciu na powierzchnię każdą wyławia się cedzakową łyżką i odkłada na talerz. Pamiętaj, aby kluski gotować partiami! Na sam koniec podaj je z wybranymi dodatkami. Kluski śląskie najlepiej smakują z gulaszem, zrazami wieprzowymi lub wołowymi, polędwiczką w sosie grzybowym, bitkami lub kapustą z pieczarkami.
Warto pamiętać, że…
Charakterystyczna dziurka w kluskach śląskich to ich znak rozpoznawczy. Dzięki jej obecności możemy stwierdzić, że nie mamy do czynienia z kopytkami. Drugą funkcją wgłębień w kluskach śląskich jest ich praktyczność – właśnie w tych dziurkach zbiera się bowiem sos, który wspaniale komponuje się z ziemniaczanym smakiem potrawy. Najważniejszą funkcją dziurek jest jednak, że kluski śląskie mogą się dzięki nim równomiernie i dokładnie gotować.
