Kartacze

Kartacze – sprawdzone przepisy na prawdziwe kartacze

Kartacze to słynne polskie danie, określane również jako cepeliny. Są to kluski ziemniaczane, których farsz zazwyczaj jest z mięsem, grzybami, kapustą kiszoną lub twarożkiem. Czy warto podać kartacze na obiad dla całej rodziny? Który przepis na kartacze jest najlepszy? Jak zrobić smaczne kartacze, którymi zaskoczysz niespodziewanych gości? Sprawdź ciekawostki na temat kartaczy i dowiedz się, jak prosto można je przygotować w domu.

Kartacze, czyli smaczne kluski ziemniaczane – sprawdź przepis na danie

Historyczne ciekawostki o kartaczach

Kartacze są ziemniaczanymi przysmakami, które zjeść można w niewielu częściach Polski, a w zasadzie jedynie w północno-wschodnich miastach naszego kraju. Kartacze, znane również jako cepeliny, są tak popularne w tamtej części Polski, że Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wpisało je na Listę produktów tradycyjnych. W słowniku można odnaleźć informację, że kartacz to regionalna potrawa z Podlasia, która jest ziemniaczaną pyzą z mięsem w środku. Kartacze jada się jednak również na Suwalszczyźnie, Warmii oraz Mazurach. Niektórzy turyści np. z południowej Polski, którzy odwiedzają Podlasie bądź Suwałki, w ogóle nie słyszeli o kartaczach. Nic dziwnego, skoro przepis na to danie wcale nie jest specjalnie popularny w naszym kraju.

Warto wiedzieć, że kartacze zaczęły być nazywane w ten sposób dopiero w pierwszej połowie XX wieku. Wcześniej danie określano cepelinami, które swoje korzenie mają na Litwie. Dziś nazw „kartacze” i „cepeliny” stosuje się naprzemiennie, używając je do określenia jednego dania. Okazuje się jednak, że kartacze i cepeliny znacznie różnią się od siebie. Oba dania są bardzo dobre, jednak ich kształt jest już zupełnie inny. Kartacze wyglądem przypominają bowiem kostkę osełki, a cepeliny zbliżone są do podłużnego kształtu cygar. Poza tym cepeliny są trochę większe niż kartacze. Mówi się również, że na Podlasiu czy Suwalszczyźnie nie powinno się nazywać kartaczy pyzami – gospodynie je gotujące mogą się bowiem bardzo za to obrazić. Nie chodzi tylko o fakt, że pyzy są okrągłe, a kartacze nie. Chodzi również o ich nadzienie – w kartaczach jest nadzienie mięso wieprzowo-wołowe, a w pyzach zwykle samo mięso wieprzowe bądź drobiowe.

Ciekawostką jest, że w każdą pierwszą niedzielę lutego obchodzi się Światowy Dzień Cepelinów. Co roku na Mazurach w mieście Gołdap odbywa się też święto kartacza, które przyjęło oficjalną nazwę Regionalny Festiwal Pogranicza. Właśnie tam gospodarstwa agroturystyczne, restauracje i inne zakłady gastronomiczne walczą o zaszczytny tytuł Mistrza Kartaczy, przygotowując słynne danie na wiele różnych sposobów. Organizowane są także Mistrzostwa Świata w jedzeniu kartaczy. W trakcie całego Regionalnego Festiwalu Pogranicza zazwyczaj zjedzonych zostaje łącznie nawet kilkanaście tysięcy kartaczy.

Jak zrobić dobre kartacze? Wskazówki, o których warto pamiętać

1. Do przygotowania kartaczy najlepiej sprawdzą się ziemniaki mączyste i sypkie, a więc należące do kategorii C. Jest w nich najwięcej skrobi, ale za to stosunkowo mało wody. Wśród popularnych odmian ziemniaków kategorii C wymienia się np. Grację, Finezję albo Bryzę.
2. Jeśli chcesz zrobić kartacze z ziemniaków z kategorii B, wystarczy dodać do nich niewielką porcję mąki ziemniaczanej, aby kartofle stały się bardziej sypkie.
3. Mięso na kartacze powinno się zmielić maszynką do mielenia. Nie masz takiej? Wystarczy więc kupić mięso u rzeźnika i poprosić o jego zmielenie na miejscu. Pamiętaj, że mięso na kartacze nie może być zbyt chude – najlepiej więc wybrać wieprzowinę lub wołowinę, ewentualnie mieszankę dwóch mięs.
4. Mięso na kartacze jest gęste albo za bardzo zbite? Warto będzie dodać do niego 3-4 łyżki zimnej wody.
5. Do przygotowania kartaczy używać można ziemniaków z poprzedniego dnia, które np. zostały z obiadu.
6. Masa ziemniaczana na kartacze powinna być sucha – inaczej stworzenie idealnych kartaczy może się nie udać.
7. Idealne kartacze powinny mieć ok. 11 cm długości.
8. Kartacze najlepiej smakują z drobno pokrojoną i zeszkloną na patelni cebulą. Można też jednak podawać danie np. z sosem grzybowym, co jest z resztą świetnym pomysłem na obiad.

Jak zrobić kartacze? Sprawdzone przepisy na kartacze

Przepis na tradycyjne kartacze

Nie wiesz, co zrobić z ugotowanymi ziemniakami z wczorajszego obiadu? Zawsze warto postawić na ziemniaczane kartacze, których farsz może być z mielonym mięsem oraz cebulą. Takie danie jest bardzo sycące i pożywne, zatem zapewni mnóstwo energii osobom je spożywającym. Do przygotowania tradycyjnych kartaczy użyć wystarczy gotowanych ziemniaków z obiadu, a także kilka sztuk ziemniaków surowych, mąki pszennej, mielonego mięsa wieprzowego, cebuli i czosnku.

Ugotowane ziemniaki należy przecisnąć przez praskę, natomiast surowe zetrzeć na grubych oczkach tarki. Trzeba jeszcze wycisnąć nadmiar wody z surowych ziemniaków, używając do tego ściereczki. Następnie wstawiamy wodę na kartacze, a cebulę z czosnkiem siekamy i mieszamy z mięsem mielonym. Doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Ziemniaki należy zmieszać z mąką pszenną i przyprawami, a następnie formować z nich placuszki owalnego kształtu. Na środek daje się farsz z mięsa, zawija ziemniaczki w wałek i wrzuca do wody na ok. 40 minut.

Warto pamiętać…

Kartacze można podawać saute lub posypane majerankiem, jednak najlepiej smakują one delikatnie polane tłuszczem oraz posypane zeszkloną na patelni cebulką. Danie podawać można również z gęstymi sosami grzybowymi, a także kwaśną śmietaną lub dipem czosnkowym.