Dania regionalne - spis potraw oraz przepisy na dania z różnych regionów Polski
Dania regionalne kojarzą się ze smaczną i zdrową kuchnią tworzoną według tradycyjnych, staropolskich przepisów. Ponieważ dania te robi się z miejscowych, sezonowych produktów uchodzą one za zdrowe, szczególnie że powinny być robione według starych tradycyjnych receptur, a więc bez sztucznych dodatków i konserwantów. Dania te chronione są unijnymi certyfikatami. Dowiedz się jakie ciekawe i pyszne dania regionalne można zjeść na terenie Polski. Poznaj przepisy, gdyż warto spróbować zrobić je samodzielnie w domu.
Tradycyjne jedzenie regionalne - charakterystyka dań regionalnych
Regionalne i narodowe przepisy kulinarne chronione są certyfikatami unijnymi, które oznaczają ich nazwę, geograficzny region pochodzenia oraz metody wytwarzania. Dania regionalne powstały w czasach, gdy życie lokalnych społeczności skupiało się bardziej na danym terenie, a kontakty między społecznościami były mniejsze. Mniej rozbudowany i drogi transport oraz brak konserwantów umożliwiających przewożenie żywności na duże odległości sprawiały, że wykształciła się kuchnia regionalna skupiająca lokalne przepisy kulinarne. Potrawy robiono z lokalnych produktów, gdyż transport z odległych miejsc był zbyt drogi. Obecnie w dobie tańszego transportu, konserwantów i różnych mód, niektóre dania regionalne zmieniły się w dania narodowe, a nawet światowe, inne zaś odeszły w zapomnienie.
Obecnie jednak potrawy regionalne coraz bardziej wracają do łask i stają się coraz bardziej cenione. Nie od dziś wiadomo, że jedzenie produkowane naturalnymi metodami z lokalnych sezonowych produktów jest znacznie zdrowsze i smaczniejsze. Tradycyjne przepisy staropolskie kojarzą się z wykwintnym smakiem i wysoką jakością, czyli sezonowymi warzywami i owocami dojrzewającymi w słońcu, mięsem od lokalnych wytwórców oraz naturalnymi i zdrowymi metodami produkcji. Wysoka jakość regionalnych wyrobów łączy się zwykle z wyższą ceną.
Charakterystyka dań regionalnych mówi nam, że pochodzą one z danego regionu, są na tym terenie wyrabiane z lokalnych produktów. Kuchnia polska charakteryzuje się dużą kalorycznością i wykorzystaniem głównie dań mącznych i ziemniaczanych. Podobnie jak inne kuchnie Europy środkowej i wschodniej, jej źródłem jest proste jedzenie ludowe. Większość potraw regionalnych to znane staropolskie zupy, wypieki, potrawy mączne i ziemniaczane czy dania mięsne. Są wśród nich także sery, napoje, wędliny itp.
Tradycyjne dania regionalne - charakterystyka poszczególnych regionów Polski
Wśród regionów szczególnie bogatych w znane dania regionalne wyróżniają się Podhale, Śląsk, Małopolska, Wielkopolska i Podlasie. Ciekawe dania regionalne znajdziemy również na Kurpiach, Kujawach, Kaszubach, Warmii, czy na Pomorzu.
Szczególnie ciekawe dania znajdziemy na Podhalu, które niegdyś było najbiedniejszym regionem Polski, gdzie jednak bieda, surowy klimat i wyjątkowe warunki geograficzne pobudziły inwencję kulinarną. Kuchnia tego regionu opiera się na ziemniakach, kapuście i owczym mleku. Do tradycyjnych dań tego regionu należą:
- kwaśnica, czyli zupa z kapustą kiszoną,
- żętyca, czyli napój z serwatki,
- sery jak oscypki i bundz.
W regionie Małopolski powstała charakterystyczna kuchnia galicyjska, która wykształciła się głównie w czasie zaborów, kiedy to zaczerpnęła z wpływów austriackich i węgierskich. W Krakowie zaczęto serwować takie dania, jak jaja po wiedeńsku, czy sznycel po wiedeńsku. Znanym daniem krakowskim jest również kaczka faszerowana czy flaki po krakowsku. Z Krakowa pochodzą też słynne wypieki jak sernik wiedeński czy bajgle. Sernik wiedeński stał się popularnym ciastem w Polsce, szczególnie że jest to wypiek niskokaloryczny, pieczony bez spodu i z polewą czekoladową. Krakowskie bajgle sprzedawane są na straganach, jako popularna, uliczna przekąska. Prawdopodobnie wywodzą się z bajgli charakterystycznych dla kuchni żydowskiej, chociaż splot obwarzanka jest zupełnie inny.
Na uwagę zasługuje regionalna kuchnia Podlasia, która nosi ślady silnych wpływów kuchni litewskiej, białoruskiej i ukraińskiej. Jak kuchnie tego rejonu świata potrawy oparte są głównie na ziemniakach. Z Podlasia pochodzą baby i kiszki ziemniaczane oraz kołduny z mięsem. Tutaj wyrabia się słynne wędliny jak litewskie kindziuk czy kiełbasa suszona. Słynna polska wódka żubrówka również pochodzi z Podlasia.
Regionem słynącym z charakterystycznej kuchni jest Wielkopolska, gdzie również rozwinęły się ludowe potrawy w oparciu o ziemniaka. Jada się tu pyzy ziemniaczane, placki ziemniaczane oraz tzw. “żelazne prażoki” czyli gotowane ziemniaki z masłem i skwarkami. Tu również upowszechniły się dania z kapusty jak “ciupka z grochem”, czyli kapusta z grochem.
Przepisy kulinarne na znane, staropolskie potrawy regionalne i narodowe
Regionalne dania mączne i ziemniaczane
Kuchnia polska jest dość kaloryczna i oparta na daniach ziemniaczanych i mącznych. Dania regionalne wywodzą się głównie z kuchni ludowej i często przypominają tradycje wschodnich sąsiadów jak Litwa, Białoruś i Ukraina, gdyż powstały w podobnych warunkach geograficznych.
Na kresach wschodnich można zjeść tradycyjne kluski ziemniaczane, jak kartacze nadziewane mielony mięsem. Kartacze mają kształt podłużny i nieco przypominają litewskie cepeliny. Podobnym daniem są wielkopolskie pyzy z nadzieniem mięsnym lub bez. Pysznym daniem na bazie ziemniaków, słoniny i skwarek są babki ziemniaczane i kiszki ziemniaczane, serwowane w północno-wschodniej Polsce. O ile z regionu Wielkopolski pochodzą placki ziemniaczane, to na Suwalszczyźnie podaje się bliny żmudzkie, czyli placki ziemniaczane nadziewane mięsem.
W Poznaniu tradycyjnym daniem są pyry z gzikiem, czyli ziemniaki z serkiem z przyprawami. Natomiast na Podhalu podaje się moskole, czyli rodzaj placków kartoflanych z mąką.
Do ciekawych, mącznych dań regionalnych należą kluski śląskie, popularne dziś w całej Polsce oraz cebularze z regionu Lubelszczyzny. W wielu regionach podaje się staropolskie kuliste kluski w rodzaju knedli. W Katowicach można zjeść kulebele nadziewane mięsem. Na południu zaś jada się parowańce, czyli kluski gotowane na parze, podawane z owocami.
Regionalne wypieki
Słynne regionalne wypieki:
- rogale świętomarcińskie z regionu Wielkopolski,
- sękacz z Podlasia,
- sernik wiedeński i bajgle z Krakowa,
- ciasto z jeżynami z Mazur,
- góralskie pączki ziemniaczane,
- cebularze z Lubelszczyzny,
W różnych regionach Polski jada się nie tylko ciasta, lecz także tradycyjne słodkie wypieki codzienne. Przykładem są placki ziemniaczane, które można jeść na słodko. Podobne placki z dodatkiem marchwi jadane na kresach, noszą nazwę ołatków. Na Podkarpaciu jada się prozaiki, czyli placki mączne podawane z serem białym lub marmoladą.
Na wschodzie daniem regionalnym są bliny, czyli rodzaj racuchów z mąki i drożdży. Na Śląsku tradycyjnym daniem na słodko są buchty, czyli gotowane na parze kluski, które podaje się z dżemem.
