Kuchnia żydowska

Nie każdy wie, że na kuchnię polską spory wpływ wywarły tradycje kulinarne innych narodów, jak kuchnia austriacka, czy też kuchnia żydowska. Z kuchni żydowskiej pochodzi tradycyjny karp po żydowsku czy też placki ziemniaczane. Mimo ścisłych zasad koszerności, kuchnia żydowska jest bardzo bogata w różnorodne przepisy, smaki i składniki. Kuchnia ta uchodzi za dość tłustą, ciężką i tuczącą. Jest to jednak jedna z najzdrowszych tradycji kulinarnych świata, dlatego też warto poznać najciekawsze przepisy i potrawy.

Kuchnia żydowska i kuchnia izraelska - charakterystyka

Czym się wyróżniają potrawy żydowskie

Kuchnia żydowska ukształtowała się zarówno poprzez tradycyjne jedzenie dawnych Żydów, jak i tradycje kulinarne diaspory. Rolnictwo na terenie Palestyny jest dość trudne z powodu klimatu. Dlatego też ludzie zamieszkujący ten teren żywili się głównie chlebem, kaszą, wyrobami z mleka, ziołami oraz warzywami. Żydzi mieszkający w diasporze zapożyczyli sobie przepisy krajów, w których mieszkali. Dlatego też kuchnia żydowska Żydów sefardyjskich zawiera przepisy zaczerpnięte z kuchni iberyjskiej. Natomiast kuchnia austriacka, polska, czy niemiecka wywarły wpływ na przepisy kuchni Żydów aszkenazyjskich. Osobny temat stanowi kuchnia izraelska, które jest połączeniem wielu tych tradycji oraz możliwości, jakie stwarza klimat i położenie geograficzne.

Na potrawy żydowskie ogromny wpływ na religia, tradycja i święta żydowskie. Potrawy żydowskie muszą być koszerne, co oznacza zakaz spożywania pewnych produktów oraz nakazy co do przygotowania potraw. Niektóre przepisy i dania związane są z tradycyjnymi świętami. Dania te mają symbolizować czy też upamiętniać zdarzenia z historii Żydów. Duży wpływ na kuchnię żydowską ma konieczność przygotowania potraw na szabat, podczas którego nie można gotować. Na szabat przygotowuje się potrawy żydowskie bez obróbki termicznej lub długo gotujące się. Przykładem takiego dania jest czulent, który gotuje się sam bardzo długo, tak że na szabat można zjeść ciepłą potrawę bez konieczności gotowania.

Czym się charakteryzuje jedzenie koszerne

Zasady wynikające z biblii dzielą jedzenie na koszerne i trefne. Podstawową zasadą koszerności jest zakaz spożywania produktów z wieprzowiny, czyli zarówno mięsa jak i tłuszczu, jak również zakaz spożywania owadów. Poza tym zasady te dotyczą głównie obróbki. O tym, czy dana potrawa jest koszerna czy nie, decyduje sposób jej przygotowania.

Przepisy dotyczące koszerności są bardzo różne. Niektóre wynikają z zasad zdrowego żywienia, zaś źródła innych dziś już nie znamy. Mięsna potrawa koszerna może być przygotowana z wołowiny, baraniny lub koziny, lub z udomowionego drobiu. Mięso jest koszerne tylko wtedy, jeśli pochodzi z tradycyjnego uboju, który musi być humanitarny i dokonywany tylko w celach konsumpcyjnych.

Tradycja żydowska zabrania łączenia mięsa i mleka w tej samej potrawie. Nie można ich jeść na raz i przygotowywać tymi samymi narzędziami. Ponieważ zasad koszerności są skomplikowane, każda potrawa koszerna musi mieć na opakowaniu oznaczenie koszerności.

Kuchnia żydowska - tradycyjne przepisy i potrawy

Typowe potrawy kuchni żydowskiej i izraelskiej na śniadanie i obiad

Zasady koszerności nie ograniczają bogactwa smaków kuchni żydowskiej. Kuchnia żydowska opiera się nie tylko na mięsie, lecz także na warzywach i roślinach strączkowych oraz nabiale. Jako przyprawy stosuje się przede wszystkim czosnek oraz przyprawy korzenne, jak cynamon i imbir. Tradycyjnie jako tłuszczu używano smalcu gęsiego, obecnie zaś oleju roślinnego. Z wyjątkiem szabatu, w kuchni żydowskiej nie przygotowuje się dań bez obróbki termicznej.

Śniadanie w tradycyjnej kuchni żydowskiej jest ważnym i pożywnym posiłkiem, składającym się głównie z przetworów mlecznych i pieczywa. Natomiast kuchnia izraelska oferuje obecnie śniadanie złożone głównie z owoców i warzyw. Typowe śniadanie izraelskie, jakie jada się w domach w Izraelu i oferuje w hotelach, składa się z warzyw, owoców, jajek, nabiału i chleba. Do tego podaje się kawę i herbatę.

We współczesnym Izraelu ważnym elementem kuchni są przekąski i przystawki. W każdej restauracji oferuje się szeroki wybór przystawek mezze, charakterystycznych dla kuchni śródziemnomorskiej. Do posiłków podaje się chlebek pita, zaś najbardziej typową przystawką jest hummus. Jada się również sałatki z ogórków i pomidorów, puree z bakłażana, sałatka ze śledzia, kuskus z warzywami, czy też krokiety z mięsem i orzeszkami pinii.

W Izraelu na obiad jada się faszerowane warzywa oraz wszelkiego rodzaju kotleciki drobiowe, jak również dania z ryb. Typowym daniem kuchni żydowskiej są gęste zupy na mięsie zawierające warzywa i rośliny strączkowe oraz kluski lub makaron. Zgodnie z zasadą koszerności zupy na wywarze mięsnym nie zabiela się śmietaną, lecz żółtkiem. Popularne są również zupy krem, do których podaje się chlebki pita.

W kuchni żydowskiej i izraelskiej ważne miejsce zajmują potrawy mączne. Daniem zarówno codziennym jak i świątecznym są placki ziemniaczane. Jada się również pierogi z różnym nadzieniem, placki mączne i ziemniaczane na słodko i na słono, naleśniki i knedle.

Kuchnia żydowska zawiera również liczne słodkie potrawy. Charakterystycznym deserem jest ciasto marchewkowe, różnego rodzaju kremy, ciasta i ciasteczka. W Izraelu jako deser podaje się chałwę lub malabi, czyli budyń z mąki kukurydzianej z syropem, wiórkami kokosowymi i orzechami. Ciasto kunefe przypomina nieco turecką baklavę. Robi się je z ciasta filo faszerowanego białym serem i polanego syropem z pistacjami. Do picia, na deser podawane są soki owocowe lub czarna, bardzo słodka herbata.