Dieta zbilansowana

Dieta zbilansowana - charakterystyka, zasady, przykładowe dania

Gotując codzienne posiłki, planując lunch box do pracy czy robiąc kompoty i dżemy na zimę, nie zawsze zastanawiamy się czy nasza dieta jest pełnowartościowa i czy dostarcza organizmowi wszystkiego co potrzeba. Plaga nadwagi i chorób cywilizacyjnych świadczą o tym, że codzienny jadłospis trzeba dobrze zaplanować. Jak to zrobić, o tym mówi dieta zbilansowana. Przedstawiamy na czym polega dieta zbilansowana, podajemy przykładowy jadłospis i najlepsze przepisy.

Dieta zbilansowana - definicja i główne zasady

Na czym polega dieta zbilansowana - definicja

Od dawna słyszymy, aby poprawnie zbilansować codzienny jadłospis. Zbilansowanie diety ma szczególne znaczenie w obliczu plagi otyłości i nadwagi, które są jedną z przyczyn chorób cywilizacyjnych. Wybierając przepisy na codzienny obiad, planując lunch box do pracy czy robiąc kompoty na zimę warto dobrze zaplanować produkty żywnościowe, tak aby zapewnić zdrowie sobie i rodzinie. Jednak na czym polega odpowiednio zdrowa dieta? Według Narodowego Instytutu Zdrowia prawidłowo dobrana dieta to właśnie dieta zrównoważona.

Dieta zbilansowana, czy też dieta zrównoważona oznacza dostarczenie organizmowi wszystkich niezbędnych wartości odżywczych w odpowiednich proporcjach. Definicja tej diety zakłada, że jadłospis powinien zawierać prawidłowo dobrane produkty, tak aby organizm otrzymał to czego potrzebuje i nie był obciążany pustymi kaloriami. Podobnie jak dieta fit, dieta zbilansowana nie stanowi krótkotrwałego okresu wyrzeczeń prowadzących do utraty wagi, lecz raczej jest to sposób życia. O ile dieta fit nakierowana jest na odchudzanie lub zachowanie prawidłowej wagi przez liczenie kalorii, to dieta zrównoważona nastawiona jest na zachowanie zdrowia i wyznacza jakie procenty poszczególnych produtków powinien zawierać codzienny jadłospis.

Główne zasady diety zbilansowanej

Sposobem na zbilansowanie diety jest piramida żywieniowa. Od 2020 roku wprowadzone zostały nowe zasady, tzw. talerz zdrowia, które mówią jak prawidłowo zbilansować jadłospis. W myśl tych zasad jadłospis powinien w 50% zawierać warzywa i owoce. Pełnowartościowa dieta powinna zawierać więcej warzyw, gdyż owoce zawierają fruktozę, która zalega w jelitach i fermentuje.

Przykładowy talerz powinien zawierać ¼ węglowodanów złożonych w postaci produktów pełnoziarnistych. Ostatnią ćwiartkę stanowi białko w postaci mięsa, produktów mlecznych, jaj i roślin strączkowych. Dodatkowo zdrowa dieta zrównoważona wskazuje jakie produkty należy jeść w większej ilości, jakie w mniejszej, jakie zaś warto zastąpić innymi.

Są to zasady bardzo ogólne, zaś konkretny jadłospis i przepisy dla poszczególnych osób powinny być układane indywidualnie. Dlatego też o odpowiednie zbilansowanie diety powinien zadbać dietetyk.

Jak dobrze zbilansować jadłospis aby Twoja dieta była odpowiednio zdrowa

Jakie składniki żywieniowe powinny znaleźć się w prawidłowej diecie

Według dotychczasowego stanu badań, produkty jakich potrzebuje organizm do prawidłowego działania są następujące:

• białko,
• tłuszcze,
• węglowodany,
• witaminy,
• składniki mineralne,
• błonnik,
• woda.

Węglowodany i tłuszcze stanowią dla organizmu źródło energii. Ich źródłem są produkty zbożowe oraz niektóre warzywa. Tłuszcze są ponadto nośnikiem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz składnikiem błon komórkowych i mitochondriów. Białka stanowią budulec tkanek ciała. Źródłem białka są produkty mleczne, mięso i rośliny strączkowe. Witaminy i składniki mineralne biorą udział w procesach metabolicznych. Błonnik reguluje pracę przewodu pokarmowego. Błonnik, witaminy i składniki mineralne znajdują się głównie w warzywach.

Przykładowy jadłospis i przepisy

Dobranie prawidłowej diety wcale nie jest łatwe. Najlepiej zasięgnąć rady zawodowego dietetyka, który sporządzi przykładowy jadłospis dobrany do indywidualnych potrzeb.

Prawidłowy jadłospis, według diety zrównoważonej, powinien obejmować 4 - 5 posiłków dziennie, czyli śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek i kolację. Posiłków powinno być co najmniej 3. W naszym klimacie najbardziej obfite i pożywne posiłki to przede wszystkim obiad i śniadanie. Śniadanie powinno zawierać głównie węglowodany w postaci produktów pełnoziarnistych, pestek, orzechów, jak również białko, najlepiej w postaci produktów mlecznych, oraz owoce.

W prawidłowej diecie ważnym posiłkiem jest również drugie śniadanie, szczególnie jeśli większość dnia spędzamy w pracy lub w szkole. Dlatego też ważny jest lunch box do pracy czy do szkoły, który powinien zawierać pełnowartościowy posiłek zawierający warzywa, produkty zbożowe, mięso oraz owoce.

Najważniejszym i najbardziej obfitym posiłkiem jest obiad. Według tradycyjnej kuchni polskiej składa się on z zupy, która zawiera warzywa i tłuszcze. Drugie danie składa się z mięsa, które dostarcza białka, węglowodanów w postaci ziemniaków lub produktów zbożowych oraz warzyw w postaci surówki lub sałatki. Witamin podczas obiadu dostarczają owoce lub kompoty.

Kolacja powinna być posiłkiem lekkim i lekkostrawnym, który przygotowuje organizm do snu. Również powinna składać się z trzech podstawowych grup żywności, czyli węglowodanów, białka i warzyw.