Dania z oscypkiem - pomysły na wykorzystanie góralskiego serka
Serek oscypek to jeden z najbardziej tradycyjnych polskich produktów, charakterystyczny dla rejonów górskich i Podhala. Proces jego produkcji jest ściśle kontrolowany na każdym etapie, a za sprzedaż oscypków nieposiadających specjalistycznych certyfikatów grożą kary. Oscypek, mimo, że kojarzony jest przede wszystkim jako górska przekąska i podhalański przysmak można przygotować, podać i zjeść na wiele sposobów, z czego każdy będzie równie smaczny i pyszny. Przepisy na oscypek nie są trudne ani skomplikowane, a zdecydowanie warto je poznać.
Oscypek – charakterystyka, produkcja. Jak rozpoznać prawdziwy oscypek?
Oscypek – historia
Pierwsze jakiekolwiek wzmianki na temat tego tradycyjnego polskiego sera pochodzą z XV wieku. Spisane są w dokumentach z wsi Ochotnica w Gorcach. Natomiast pierwszy opis procedury wytwarzania tego sera pochodzi z roku 1748. Do dnia dzisiejszego receptura ta nie uległa zmianie, a oscypek wytwarzany jest obecnie tymi samymi metodami i w ten sam sposób co ponad 200 lat temu.
Nazwa oscypek chodzi od słowa „oszczypywać”, które oznacza rozdrabniać. Istnieje również teoria mówiąca o tym, że „oscypek” pochodzi od słowa „oszczypek”, oznaczającego mały oszczep co miałoby nawiązywać do charakterystycznego kształtu sera.
W 2008 roku, a dokładnie 14 lutego, ser oscypek został zarejestrowany jako Chroniona Nazwa Pochodzenia, a Unia Europejska dokładnie określiła parametry prawdziwego oscypka i miejsca gdzie może być on wyrabiany. Według tych zasad prawdziwy oscypek może być wyrabiany w kilkunastu gminach województwa śląskiego. Te które powstają w innych regionach kraju nie są uznawane za oryginalne, a ich sprzedawanie bez certyfikatu grozi karą grzywny, a nawet procesem sądowym.
Jak powstaje oscypek?
Istotą pysznego oscypka jest mleko owcze. Ponieważ owce wypasane są w okresie od maja do października i wtedy dają mleko, również prawdziwy oscypek można kupić wyłącznie w tym okresie. Do wyprodukowania jednego oscypka potrzeba minimum 5 litrów mleka.
Świeże mleko jest następnie przelewane do drewnianego wiadra przez specjalne lniane płótno, które ma zatrzymać większe zanieczyszczenia. Mleko odstawiane jest na kilka godzin, a następnie mieszane z mlekiem ze świeżego udoju oraz tak zwanym klagiem, czyli podpuszczką, która ścina mleko i sprawia, że tworzą się grudki. Ostatnim składnikiem jest mleko krów razy czerwonej, jednak ilość tego mleka nie może przekraczać 40 procent.
Na tym etapie powstaje ser zwany bundzem. Jest on następnie naprzemienne parzony w gorącej wodzie oraz wyciskany, aż powstanie z niego jednolita, zwarta masa. Ser jest następnie ręcznie formowany na kształt wczeciona.
Po uformowaniu ser wkładany jest do solanki, a ostatnim etapem produkcji oscypka jest wędzenie dymem z drewna świerkowego i sosnowego, które nadają mu charakterystyczny smak i aromat.
Jak rozpoznać prawdziwy oscypek?
Przede wszystkich, prawdziwe oscypki powinny posiadać znak Chronionej Nazwy Własnej. Sery bez tych certyfikatów z dużym prawdopodobieństwem nie są prawdziwymi oscypkami, a jedynie serami, które przypominają je wyglądem.
Sery oscypki mają jaśniejszy kolor niż sery produkowane z mleka krowiego. Po przekrojeniu wewnętrzna część sera powinna być delikatnie kremowa, a nie żółta. Co więcej, smak i zapach prawdziwego oscypka są bardzo charakterystyczne. Jest to połączenie smaków ostrego, wędzonego i słonego.
Najlepsze pomysły i przepisy na dania z oscypkiem. Co można zrobić i z czym jeść oscypek?
Warzywa zapiekane z oscypkiem
Zapiekanki warzywne zapewne nie są dale Ciebie żadnym odkryciem kulinarnym. W internecie na portalach kulinarnych i książkach z przepisami możesz znaleźć setki przepisów na zapiekanki zarówno wegetariańskie, wegańskie, jak również mięsne. Najczęściej podawane są z fetą, mozzarellą lub tartym żółtym serem. Jednak przygotowanie z ich oscypkiem to coś co zdecydowanie musisz wypróbować.
Wykorzystanie oscypka nadaje całemu daniu smaku, zapachu i aromatu, którego nie da się osiągnąć z wykorzystaniem żadnego innego sera. Po pieczeniu całość jest idealnie kremowa. Nie ważne jakie warzywa do zapiekanki wybierzesz, wszystkie idealnie skomponują się smakiem z oscypkiem.
Góralska pizza
Choć pizza tradycyjnie kojarzy się z serem mozzarella, ewentualnie parmezanem, koniecznie wypróbuj wersji z oscypkiem, jako serem bazowym, lub dodatkowym. Jako inne składniki możesz wybrać dowolne warzywa i/lub mięso.
Ser na pizzy możesz ułożyć po poprzednim pokrojeniu go w plastry lub po prostu posypać pizzę startym oscypkiem. Oscypek na ciepło jest równie pyszny co bez obróbki, a na pizzy, w połączeniu z sosem pomidorowym i innymi składnikami smakuje fantastycznie.
Grillowany oscypek
Sztandarowym przepisem wykorzystującym oscypek jest po prostu grillowany ser na ciepło. W takiej formie najczęściej spotkasz go w karczmach górskich oraz podhalańskich rynkach. To również najprostszy i najszybszy sposób na przygotowanie oscypka w domu.
Ser możesz grillować zarówno na grillu tradycyjnym, jak również elektrycznym lub patelni grillowej, w zależności jakie wyposażenie kuchenne posiadach. W każdej tej wersji oscypek będzie przepyszny i kremowy.
Grillowany ser oscypek najczęściej podaje się z żurawiną w postaci sosu, dżemu lub konfitury. Delikatna słodycz i kwaskowatość żurawiny idealnie komponuje się i przełamuje słony, wędzony smak sera.
