Zaparcia czynnościowe - współczesny problem
Zaparcia to powszechny problem krajów wysokouprzemysłowionych. Nieodpowiednia dieta, zbyt uboga w błonnik może doprowadzać do problemów z wypróżnianiem, którymi są m.in. zaparcia czynnościowe. Zaparcia czynnościowe to rodzaj zaparć, które wynikają z zaburzeń funkcji jelit, a nie z przyczyn organicznych czy strukturalnych. Geneza zaparć czynnościowych związana jest np. z czynnikami dietetycznymi i stylem życia, aspektami psychologicznymi oraz behawioralnymi, fizjologią, neurologią, czynnikami hormonalnymi i metabolicznymi, a także środkami farmakologicznymi.
Objawy zaparć
- Zaburzony rytm wypróżnienia (mniej niż trzy razy w tygodniu),
- Trudności z wydaleniem stolca,
- Twarde lub grudkowate stolce,
- Uczucie niepełnego wypróżnienia,
- Wzdęcia i bóle brzucha.
Jakie są rodzaje zaparć?
Zaparcia można podzielić na kilka rodzajów, w zależności od przyczyn i charakterystyki objawów. Oto główne typy zaparć:
Zaparcia nawykowe (funkcjonalne):
- Idiopatyczne - zaparcia bez wyraźnej przyczyny organicznej, często związane ze stylem życia, dietą ubogą w błonnik, niewystarczającą ilością płynów i brakiem aktywności fizycznej.
- Dziecięce zaparcia nawykowe - często wynikają z ignorowania potrzeby wypróżnienia, co może prowadzić do tworzenia bolesnych, twardych stolców. W tym typie zaparć dziecko stara się unikać wypróżnień.
Zaparcia organiczne:
- Nowotwory jelit - mogą mechanicznie blokować stolca w świetle jelita.
- Zwężenia jelit występujące na skutek stanów zapalnych, operacji lub chorób takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna.
- Wady anatomiczne - wrodzone lub nabyte zmiany w budowie jelit.
Zaparcia spowodowane chorobami metabolicznymi i endokrynologicznymi:
- Cukrzyca - z powodu neuropatii cukrzycowej (powikłanie, które może wywołać zaparcia, biegunki i nietrzymanie moczu).
- W przypadku niedoczynności tarczycy często dochodzi do zaburzenia pracy jelit.
- Hiperkalcemia - nadmiar wapnia we krwi. Chociaż zdarza się rzadko, to jej efektem mogą być zaparcia, nudności, brak apetytu i zaburzenia pracy serca.
Dlaczego coraz więcej osób ma problemy z zaparciami?
Coraz więcej osób zmaga się z zaparciami z powodu różnych czynników związanych ze stylem życia, dietą oraz warunkami zdrowotnymi. Do przyczyn powstawania zaparć zaliczają się:
- Niska zawartość błonnika w diecie - współczesna dieta często jest uboga w błonnik, który jest kluczowy dla zdrowia jelit. Dieta oparta na przetworzonej żywności, białej mące i rafinowanych produktach zbożowych przyczynia się do zaparć, gdyż posiada zbyt mało tego składnika diety. Obok błonnika warto więc zadbać w swojej diecie o komplementarny w stosunku do niego maślan sodu, który wspiera namnażanie korzystnych bakterii jelitowych, co pomaga w utrzymaniu zdrowej równowagi mikrobioty.
- Wysoki poziom stresu - stres wpływa na oś mózgowo-jelitową, co może prowadzić do zaburzeń motoryki jelit i zaparć. Współczesny styl życia często wiąże się z dużym stresem i presją, co negatywnie wpływa na zdrowie układu pokarmowego.
- Nieregularne nawyki toaletowe - ignorowanie potrzeby wypróżnienia oraz brak regularnych nawyków toaletowych mogą prowadzić do zaparć.
- Brak świadomości - wiele osób nie jest świadomych znaczenia zdrowej diety i regularnej aktywności fizycznej dla zdrowia jelit. Brak profilaktyki i opóźnione reagowanie na pierwsze objawy zaparć może prowadzić do przewlekłych problemów.
Zaparcia w krajach rozwijających się
Problemy z zaparciami są powszechne na całym świecie, ale występują częściej w krajach rozwiniętych. Oto kilka krajów i regionów, w których problem zaparć jest szczególnie wyraźny:
Stany Zjednoczone
- Styl życia i dieta - wysokie spożycie przetworzonej żywności i dieta uboga w błonnik przyczyniają się do wysokiej częstotliwości występowania zaparć.
- Stres i siedzący tryb życia – duży poziom stresu i brak aktywności fizycznej również odgrywają znaczącą rolę.
Wielka Brytania
- Dieta - podobnie jak w USA, dieta bogata w przetworzoną żywność i niską zawartość błonnika przyczynia się do zaparć.
- Nawyki żywieniowe: Regularne spożywanie fast foodów i żywności o niskiej wartości odżywczej jest powszechne.
Kanada
- Kultura żywienia - podobnie jak w innych krajach zachodnich, dieta bogata w przetworzoną żywność i niska aktywność fizyczna prowadzą do problemów z zaparciami.
Japonia
- Starzejące się społeczeństwo - wysoki odsetek osób starszych, u których zaparcia są częstsze.
- Zmiany w diecie - tradycyjna dieta bogata w błonnik jest coraz częściej zastępowana dietą zachodnią.
Korea Południowa
- Zmiany dietetyczne - podobnie jak w Japonii, tradycyjna dieta bogata w warzywa i błonnik jest coraz częściej zastępowana dietą zachodnią.
- Starzenie się społeczeństwa - wzrost liczby osób starszych, które częściej cierpią na zaparcia.
Czynniki wpływające na wysoką częstość zaparć w tych krajach
- Dieta - spożywanie przetworzonej żywności i niski poziom błonnika.
- Styl życia - siedzący tryb życia i brak regularnej aktywności fizycznej.
- Stres - wysoki poziom stresu wpływa na zdrowie jelit.
- Leki i choroby - przyjmowanie leków, takich jak opioidy i antydepresanty, które mogą powodować zaparcia.
Globalne perspektywy
Problemy z zaparciami mogą występować na całym świecie, ale w krajach rozwiniętych, gdzie dieta i styl życia sprzyjają temu problemowi, występują częściej. W krajach rozwijających się tradycyjne diety bogate w błonnik i większa aktywność fizyczna mogą chronić przed zaparciami, choć postępujące zmiany w stylu życia i urbanizacja mogą prowadzić do wzrostu problemów z zaparciami w przyszłości.
Przekaż dalej
