Napoje i posiłki regeneracyjne

W celu profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników Kodeks pracy nakłada na pracodawców pewne obowiązki. Odnosi się do tego art. 232 KP, który brzmi:

“Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania”.

To oznacza, że w przypadku ciężkiej pracy fizycznej pracownicy mogą oczekiwać posiłków i napojów. Jakie to będą stanowiska? Trudne warunki występują szczególnie przy pracach budowlanych, spawalniczych, na wysokościach, czy pod ziemią. Ze względu na ich specyfikę, nie jest łatwo znaleźć odpowiednich kandydatów na takie stanowiska. Wystarczy spojrzeć na oferty pracy w Internecie: https://www.gowork.pl/praca - nie brakuje tam ogłoszeń, które dotyczą zawodów wykonywanych w warunkach uciążliwych. Osoby, które aplikują na takie oferty, powinny zdawać sobie sprawę z dodatkowych obowiązków pracodawcy, a więc kwestii zapewnienia posiłku i napojów.

Napoje i posiłki regeneracyjne - ustawa

Jeśli chodzi o dokładne przepisy regulujące kwestię napoi i posiłków regeneracyjnych, to znajdziemy je w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.

Wskazano w nim, że pracodawca zapewnia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie posiłki wydawane ze względów profilaktycznych w postaci jednego dania gorącego, a także napoje, których rodzaj i temperatura mają być dopasowane do warunków wykonywania pracy.

Co więcej, posiłki według przepisów powinny zawierać około 50-55% węglowodanów, 30-35% tłuszczów, 15% białek i posiadać wartość kaloryczną około 1000 kcal.

Kiedy należy się posiłek regeneracyjny?

Zgodnie z treścią rozporządzenia, posiłek regeneracyjny zwany również profilaktycznym przysługuje pracownikom wykonującym czynności związane z:

  • wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal (8375 kJ) u mężczyzn i powyżej 1100 kcal (4605 kJ) u kobiet;
  • wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10 stopni lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25 stopni;
  • wysiłkiem fizycznym, który powoduje w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym (od 1 listopada do dnia 31 marca);
  • pracą pod ziemią.

Oprócz powyższych warunków pracodawca zapewnia posiłki pracownikom zatrudnionym przy usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.

Po ilu godzinach pracy przysługuje posiłek regeneracyjny?

Kwestie miejsca i sposobu wydawania posiłków pracodawca ustala w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi lub po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników.

Treść przepisów wskazuje, że posiłki powinny być wydawane w czasie regulaminowych przerw, w zasadzie po 3-4 godzinach pracy. Poza tym napoje powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej.

Posiłek regeneracyjny - od ilu stopni?

Warto doprecyzować, jak wyglądają zasady wydawania posiłków regeneracyjnych w kwestii związanej z temperaturą. Jak wskazaliśmy wyżej, przysługują one pracownikom wykonujących swoje obowiązki w pomieszczeniach zamkniętych, gdzie utrzymuje się stale temperatura poniżej 10 stopni lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25 stopni.

Jednak uciążliwość związana z temperaturą bardziej odnosi się do zapewnienia przez pracodawcę odpowiednich napojów. W rozporządzeniu wymieniono, że przysługują one zatrudnionym:

  • w warunkach gorącego mikroklimatu, z wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25 stopni;
  • w warunkach mikroklimatu zimnego, z wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1000;
  • przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10 stopni lub powyżej 25 stopni;
  • przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187kJ) u kobiet;
  • na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28 stopni.

Ile napojów musi zapewnić pracodawca? Przepisy nie podają tu konkretnych wartości. Rozporządzenie jedynie opisuje, że powinien on dostarczyć napoje w ilości zaspokajającej potrzeby pracowników - zimne lub gorące w zależności od warunków wykonywania pracy, a niekiedy nawet napoje wzbogacone w sole mineralne i witaminy.

ikona podziel się Przekaż dalej