Jak wygląda schemat rozszerzania diety u niemowlaka? Porady dietetyka
Rozszerzanie diety niemowlaka jest jednym z najważniejszych elementów mających wpływ na prawidłowy rozwój małego dziecka. Zdrowe, odpowiednio zbilansowane posiłki mogą zapobiegać rozwojowi nadwagi i otyłości oraz chorób dietozależnych w późniejszych latach życia, uczą również właściwych nawyków żywieniowych. Prawidłowe rozszerzanie diety pozwala zapewnić odpowiednią podaż niezbędnych składników odżywczych, których potrzebuje młody organizm, a których po 6 miesiącu życia nie dostarcza już mleko matki w odpowiednich ilościach.
Jeśli szukasz więcej porad i inspiracji, sprawdź także zebrane w tym miejscu przepisy dietetyczne.
Schemat rozszerzania diety u niemowlaka – najważniejsze zasady
Zasady rozszerzania diety
Odpowiednie rozszerzanie diety ma ogromne znaczenie dla tego, jak rozwija się niemowlak. Ma znaczący wpływ na właściwy rozwój malucha oraz późniejsze preferencje żywieniowe. Aktualny schemat rozszerzania diety u niemowlaka pochodzi z 2021 roku, a ogłoszony został przez Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i żywienia dzieci.
Według przedstawionych w nich założeń przez pierwsze sześć miesięcy dziecko powinno być karmione piersią. Jeśli nie ma takiej możliwości, można wprowadzić karmienie mieszane lub mleko modyfikowane. W tym okresie maluch je na żądanie, czyli kiedy i ile chce. W pierwszych sześciu miesiącach życia niemowlę nabywa umiejętności ssania i połykania, dlatego posiłki mają formę płynną, bez dodatkowego dopajania.
W wieku 6-7 miesięcy nadal karmimy dzieci na żądanie, wprowadzamy jednak również nowe produkty i smaki. Zdrowe posiłki powinny być przygotowywane w formie gładkiego puree lub miękkich kawałków podawanych do ręki. W tym okresie maluch poza ssaniem uczy się rozdrabniania pokarmów językiem, otwierania ust kiedy podsuwamy łyżeczkę, a także zanikania odruchu wymiotnego. Przygotowanie posiłków i ich konsystencja może uwzględniać przykładowo przepisy do diety półpłynnej, pod warunkiem że wystąpią w nich wartościowe produkty.
Po 7 miesiącu życia dziecka następuje kolejne poznawanie smaków oraz czynności żywieniowych, takich jak gryzienie, żucie, opróżnianie łyżki wargami, jak również poprawa odpowiedniej motoryki jedzenia. Produkty spożywcze są mniej rozdrobnione, dieta może opierać się częściowo na przepisach do diety półpłynnej, jednak powinna w nich występować większa ilość pokarmów drobno posiekanych, grudkowatych oraz małych, miękkich produktów podawanych do ręki.
W wieku od 13 do 24 miesięcy wprowadzamy do diety malucha coraz więcej nowych produktów. Może on jeść już większość produktów, które je cała rodzina, w miarę potrzeb można je odpowiednio rozdrobnić. W tym okresie nadal możemy karmić dziecko piersią, karmienie mlekiem modyfikowanym nie jest już konieczne.
Rozszerzanie diety dziecka – kiedy najlepiej zacząć?
Pytaniem, które często się pojawia jest to, kiedy jest najlepszy czas rozszerzania diety niemowlaka. Nie ma konkretnego terminu wprowadzania nowych produktów, należy jednak pamiętać, że po 6 miesiącu życia dziecka mleko matki może nie dostarczać odpowiednich ilości składników odżywczych.
Jak sprawdzić, czy niemowlak jest gotowy na rozszerzenie diety? Warto zwrócić uwagę na kilka czynników:
- maluch powinien siedzieć z podparciem oraz trzymać stabilnie główkę,
- umie chwytać jedzenie oraz trafiać nim do ust,
- nie wypycha jedzenia językiem i próbuje je przeżuwać,
- jest zainteresowany podawanym pokarmem.
Ile powinno zjeść nasze dziecko?
Jedną z najważniejszych zasad zdrowego odżywiania niemowląt jest to, że to one decydują o tym, ile zjedzą. W schemacie rozszerzania diety u niemowlaka jest wyraźnie zaznaczone, że rodzic decyduje o czasie i rodzaju serwowania posiłków, ale to dziecko ustala ile go je.
Jakie produkty wprowadzać stopniowo do menu niemowlaka?
W pierwszych sześciu miesiącach życia dziecka podajemy wyłącznie mleko mamy lub mleko modyfikowane. Należy unikać dodatkowego dopajania malucha, podawania soków, herbatek czy wody.
W okresie od 6 do 12 miesięcy, poza karmieniem na żądanie, następuje poznawanie nowych smaków, dzięki stopniowemu wprowadzaniu różnorodnych produktów spożywczych. W wieku 6-7 miesięcy podajemy między innymi:
- owoce i warzywa przygotowywane w postaci rozdrobnionej, puree lub miękkich kawałków podawanych do ręki,
- produkty zbożowe: pieczywo, makarony, ryże, kasze, płatki zbożowe (zarówno w wersji bezglutenowej, jak i glutenowej),
- naturalne produkty mleczne,
- mięso, jaja, ryby, nasiona roślin strączkowych,
- źródła tłuszczu: oleje roślinne, masło, orzechy i pestki w formie zmielonej,
- woda do picia.
W okresie od 7 do 12 miesiąca życia dziecka przygotowanie posiłków pozwala na zmianę konsystencji na mocniej grudkowatą. Przepisy do diety półpłynnej mogą mieć nadal zastosowanie, ale stopniowo zmniejsza się stopień rozdrobnienia przygotowywanych potraw. Wciąż stopniowo wprowadzamy nowe produkty, tak żeby maluch mógł poznawać nowe smaki. W tym czasie nadal karmimy piersią lub mlekiem modyfikowanych na żądanie. Sprawdź także ten artykuł z poradami, na czym polega rozszerzanie diety niemowląt.
Schemat rozszerzania diety u niemowlaka a inne rodzaje diet
Czasami pojawiają się pytania na temat zastosowania u dziecka diety o konkretnej ilości kalorii, na przykład jadłospisu dla diety 1000 kcal. Jadłospis dla diety 1000 kcal jest bardzo restrykcyjnym sposobem odżywiania, którego nie powinniśmy stosować, zwłaszcza u dzieci i niemowląt. Ustalając kaloryczność diety niemowlaka, należy korzystać z ogólne dostępnych zaleceń, według których zapotrzebowanie kaloryczne zależy od wieku oraz masy ciała dziecka, z tego względu jadłospis dla diety 1000 kcal nie będzie miał tutaj zastosowania.
W przypadku małych dzieci nie powinniśmy również stosować diet opartych na jednym głównym produkcie, przykładem może być dieta ryżowa lub dieta jogurtowa. Dieta ryżowa stanowi rodzaj diety odchudzającej, w której ogranicza się ilość spożywanych kalorii. Choć ryż jest ważnym składnikiem w diecie niemowlaka, to nie powinniśmy tego sprowadzać do typowej diety ryżowej, która może grozić wystąpieniem poważnych niedoborów pokarmowych.