Dieta trzustkowa - opis, zasady, wpływ na organizm, jadłospis

Zasady diety trzustkowej

Podstawowe zalecenia przy chorobach trzustki

Choroba trzustki wymaga zastosowania odpowiedniej diety, która odciąży jej pracę, a zarazem dostarczy odpowiedniej ilości składników odżywczych. W przypadku chorób trzustki często obserwuje się objawy niedożywienia, tym bardziej więc istotny jest właściwy jadłospis. Dieta w chorobach trzustki to dieta ubogoresztkowa, lekkostrawna, z ograniczeniem spożycia tłuszczu. W ostatnich latach czasami odchodzi się od zmniejszenia spożycia tłuszczu w diecie trzustkowej, ale pozostaje to wciąż obiektem badań.

Ilość kalorii w jadłospisie jest sprawą indywidualną, ale ze względu na ryzyko niedożywienia, najczęściej poleca się zwiększoną ilość kalorii. Założenia diety trzustkowej zakładają fizjologiczne lub nieco zwiększone spożycie białka w ilości około 1,0 do 1,5 g na kilogram masy ciała. Zawartość tłuszczu w początkowym etapie ulega znacznemu ograniczeniu i nie powinna przekraczać 30 do 50 g dziennie. Warto również ograniczyć spożycie produktów o wysokiej zawartości tłuszczów zwierzęcych i cholesterolu. W diecie ubogoresztkowej należy również zmniejszyć ilość spożywanego błonnika, który występuje głównie w produktach pełnoziarnistych, otrębach, warzywach, nasionach roślin strączkowych.

W połączeniu z dietą trzustkową niezbędne jest długie stosowanie preparatów, które zawierają enzymy trawienne, ponieważ przy jej chorobach upośledzone jest trawienie i przyswajanie praktycznie wszystkich składników pokarmowych, przez co nawet stosowanie diety z lekkostrawnymi przepisami kulinarnymi może nie być wystarczające.

Jak długo należy być na diecie trzustkowej? Wszystko zależy od naszego stanu zdrowia i nasilenia objawów. O tym, jak długo musi być stosowana dieta ubogoresztkowa, zawsze decyduje lekarz prowadzący.

Czy dieta niskokaloryczna, np. dieta 1200 kcal będzie wskazana dla osoby chorującej na trzustkę? Wszystko zależy od zapotrzebowania kalorycznego danej osoby, ale stosując dietę 1200 kcal, dostarczamy organizmowi niewielką ilość energii, co może skutkować niedożywieniem i niedoborami pokarmowymi. W dużej części przypadków dieta 1200 kcal nie będzie dla nas wystarczająca.

Podobnie jest z dietą bananową. Choć dieta bananowa uznawana jest za łatwo strawny sposób odżywiania, to opiera się jedynie na kilku produktach spożywczych: bananach, jogurcie naturalnym lub mleku, miodzie i płatkach owsianych. Produkty, które możemy jeść to zdecydowanie zbyt mało, aby dieta bananowa dostarczyła odpowiedniej ilości kalorii i niezbędnych składników odżywczych.

Dieta trzustkowa – co można jeść?

Potrawy, które można jeść, będąc na diecie trzustkowej, obejmują następujące produkty spożywcze:

• jasne i czerstwe pieczywo, drobne kasze i makarony, biały ryż, sucharki, biszkopty na białkach, pieczywo cukiernicze,
• mleko i przetwory mleczne w wersji chudej: kefir, jogurt naturalny, maślanka, chudy ser twarogowy, ścięte białko jaja,
• warzywa i owoce o niskiej zawartości błonnika, obrane ze skórki, gotowane lub przetarte, pozbawione pestek,
• chude mięso: kurczak, indyk, chuda cielęcina, młoda wołowina, królik; chude ryby: dorsz, pstrąg, mintaj, flądra, sola, morszczuk, sandacz, okoń; chude wędliny drobiowe, chuda szynka i polędwica,
• ziemniaki (najlepiej w formie puree),
• cukier, miód, dżemy i przeciery owocowe bez pestek,
• woda niegazowana, słaba herbata, herbata owocowa, ziołowa, kawa zbożowa z niskotłuszczowym mlekiem, soki owocowo-warzywne oraz napoje mleczno-owocowe i warzywne,
• delikatne przeprawy, takie jak pietruszka, koperek, cynamon, wanilia, majeranek, melisa, sok z cytryny czy kwasek cytrynowy,
• tłuszcze, które mogą jeść chorzy w niewielkich ilościach to między innymi: oliwa z oliwek, olej rzepakowy bezerukowy, olej słonecznikowy, sojowy, masło oraz miękka margaryna.

Potrawy w formie deserów dozwolone w diecie lekkostrawnej to między innymi: budyń, kisiel, galaretka, desery mleczne przyrządzane na niskotłuszczowym mleku, przeciery owocowe, kompoty, soki owocowe, bezy, suflety.

Tygodniowy jadłospis często zawiera zupy, między innymi takie jak rosół warzywny, krupnik, zupa ziemniaczana, jarzynowa czy przetarte zupy owocowe. Wskazane są również delikatne sosy warzywne i owocowe, które mogą być zagęszczane mieszanką jasnej mąki i mleka. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat założeń diety kopenhaskiej?

Choroba trzustki – jakie produkty spożywcze są niewskazane?

Osoby ze schorzeniami trzustki powinny wyeliminować z jadłospisu:

• świeże pieczywo, chleb żytni, razowy, graham, pieczywo razowe z dodatkiem ziaren i otrębów, pieczywo chrupkie, pieczywo cukiernicze z dodatkiem tłuszczu,
• pełnotłuste mleko i przetwory mleczne,
• warzywa wzdymające i ciężkostrawne – uważać należy z warzywami kapustnymi, nasionami roślin strączkowych, cebulą, czosnkiem, rzodkiewką, rzepą, kalarepą, fasolką szparagową, zielonym groszkiem, ogórkami,
• owoce w całości, ze skórką i pestkami, a szczególnie gruszki, czereśnie, daktyle i figi,
• kawę, mocną herbatę, kakao, czekoladę na gorąco, wodę gazowaną, gazowane napoje, alkohol,
• produkty marynowane, wędzone, solone przetwory,
• ostre przyprawy: pieprz, ostra papryka, curry, ocet, musztarda, ziele angielskie, gałka muszkatołowa, liść laurowy, gorczyca.

Jeżeli w przebiegu przewlekłego zapalenia trzustki pojawia się biegunka, należy znacząco ograniczyć lub wyeliminować dodatek tłuszczu do potraw.

Dieta trzustkowa – przykładowy jadłospis

Przykładowy jadłospis diety ubogoresztkowej

Przepisy kulinarne stosowane w diecie trzustkowej muszą odpowiadać wymaganiom diety. Do jadłospisu wybierajmy dozwolone produkty łatwo strawne, delikatne i niskotłuszczowe. Chude produkty nabiałowe, rozdrobnione warzywa i owoce, jasne produkty zbożowe i niewielka ilość zdrowych tłuszczów sprawią, że odciążymy trzustkę i zapewnimy sobie szybszy powrót do zdrowia.

Przepisy kulinarne powinny wykluczać dania smażone, pieczone z dodatkiem tłuszczu, duszone z wcześniejszym obsmażaniem, grillowane. Dobrze, jeśli w tygodniowym jadłospisie wystąpią natomiast potrawy gotowane, gotowane na parze, duszone bez wcześniejszego obsmażania.

Poniżej, w przykładowym jadłospisie na jeden dzień, przedstawiamy przykłady dań z dozwolonymi potrawami. Na ich podstawie możemy przygotować jadłospis tygodniowy,

Śniadanie

Czerstwa bułka kajzerka, chuda szynka drobiowa, sok owocowy.

Drugie śniadanie

Chudy twarożek z niskotłuszczowym jogurtem naturalnym, pomidorem bez skórki, sucharki.