Dieta przy dnie moczanowej - opis, zasady, wpływ na organizm
Dieta moczanowa jest specjalistycznym sposobem odżywiania stosowanym u osób chorujących na dnę moczanową, chorobę będącą efektem zbyt wysokiego poziomu kwasu moczowego we krwi. Ma na celu ograniczenie związków purynowych w jadłospisie poprzez odpowiedni dobór produktów spożywczych. Jakie są podstawowe zasady diety przy dnie moczanowej i czym może skutkować ich nieprzestrzeganie?
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu dietetyczne przepisy.
Czym jest dna moczanowa
Dna moczanowa, określana inaczej jako podagra lub skaza moczanowa, jest chorobą będącą konsekwencją podwyższonego poziomu kwasu moczowego we krwi, odkładającego się w stawach i mięśniach i powodującego stany zapalne.
Kwas moczowy powstaje w wyniku przekształcania związków purynowych, które są zarówno wytwarzane przez nasz organizm, jak i dostarczane razem z żywnością. Jeśli jest ich zbyt wiele, w organizmie występuje nadmiar kwasu moczowego, który odkłada się między innymi w stawach, wywołując ich zapalenie, a co za tym idzie dolegliwości bólowe, obrzęki i zaczerwienienie zajętego stawu.
Leczenie dny moczanowej
Leczenie podagry obejmuje leczenie farmakologiczne oraz modyfikację stosowanego sposobu odżywiania. Dieta stosowana w leczeniu podagry oraz wsparcie farmakologiczne mają na celu zapobiegać wystąpieniu kolejnych nawrotów, oraz łagodzić niekomfortowe objawy.
W trakcie leczenia należy również zmodyfikować swój tryb życia, ponieważ poza czynnikami dietetycznymi na wystąpienie ataków dny moczanowej wpływa również nadmiar stresu oraz nadużywanie alkoholu.
Dieta przy dnie moczanowej
Podstawowe zasady diety stosowanej u chorych na dnę moczanową
Zasady żywienia stosowane w przypadku dny moczanowej zakładają spożywanie regularnych, dobrze zbilansowanych posiłków, dostarczających odpowiednich ilości białka, węglowodanów, tłuszczów, witamin i składników mineralnych. Najbardziej wskazane jest jedzenie 4-5 niewielkich posiłków na dobę, szczególną uwagę zwracając na to, żeby ostatni posiłek zjeść około 4 godziny przed snem, tak aby nie dopuścić do odkładania się kwasu moczowego w organizmie i w efekcie do wystąpienia ataków podagry.
Dieta stosowana w chorobie nazywanej dną moczanową zakłada zwiększenie spożycia węglowodanów, kosztem tłuszczów (zwłaszcza zwierzęcych) oraz białka pochodzącego z niewskazanych rodzajów mięsa i ryb. Nie ma potrzeby całkowitej rezygnacji z tych produktów, stosujemy je jednak w mniejszych ilościach i odpowiedniej kompozycji, np. z większą ilością makaronu, ryżu, kaszy oraz dozwolonych warzyw.
Dna moczanowa, nazywana również często jako skaza moczanowa wymaga również picia odpowiedniej ilości płynów (min. 3 litry dziennie), dzięki czemu nadmiar kwasu moczowego jest wydalany z organizmu. Wskazana jest niegazowana woda mineralna, herbaty owocowe i ziołowe, słaba herbata czarna, soki owocowe i warzywne, koktajle owocowe z dozwolonych produktów.
Wśród technik kulinarnych wspomagających leczenie dny moczanowej poleca się gotowanie, gotowanie na parze, czasami duszenie bez obsmażania i pieczenie bez dodatku tłuszczu. Należy przygotowywać dania łagodne w smaku, unikając pikantnych przypraw.
U osób z nadwagą warto wprowadzić dietę redukcyjną, która pomoże w regulacji masy ciała.
W przypadku wystąpienia nagłego ataku podagry najbardziej korzystna dla zdrowia jest dieta płynna, kleikowa lub kleikowo-owocowa, pozbawiona mięsa i ryb.
Czy popularna ostatnio dieta bananowa może być skutecznym sposobem odżywiania wśród osób chorych na podagrę? Dieta bananowa, jak sama nazwa wskazuje, zakłada spożywanie dużych ilości bananów, które są niewskazane w diecie przy dnie moczanowej. Stosując dietę bananową, nie możemy spodziewać się korzystnych efektów.
Podobnie jest w przypadku diety przed kolonoskopią. Choć dieta przed kolonoskopią to często dieta płynna, to trwa krótko przed badaniem, a ten rodzaj odżywiania stosuje się w przypadku diety moczanowej jedynie w momencie zaostrzenia objawów. Mimo pewnych podobieństw dieta przed kolonoskopią nie powinna być stosowana jako zamiennik diety na podagrę. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat zasad diety bogatoresztkowej?
Co można jeść w podagrze?
Żywienie przy dnie moczanowej zakłada jedzenie głównie produktów zawierających małe ilości związków purynowych, do których należą między innymi:
- nabiał: mleko, chude sery twarogowe, jogurt naturalny, kefir, maślanka, mleko zsiadłe, serek wiejski, jaja,
- produkty zbożowe: ryże, kasze, makarony, pieczywo pszenne, razowe i graham, chleb chrupki, chleb ryżowy,
- warzywa: ziemniaki, pomidory, sałata, roszponka, rzodkiewka, ogórki, marchew, buraki czerwone, cebula, cukinia, chrzan, kapusta biała, kapusta pekińska, kapusta kiszona, bakłażany, cykoria, kalarepa, seler, szparagi,
- owoce: jabłka, gruszki, brzoskwinie, truskawki, maliny, czereśnie, wiśnie, śliwki, winogrona, agrest, porzeczki, pomarańcze, cytryny, ananasy, kiwi, oliwki,
- napoje: herbaty ziołowe i owocowe, woda mineralna, soki i koktajle owocowe, kawa zbożowa,
- inne: miód, orzechy laskowe, włoskie, ziemne, słonecznik, sezam, grzyby kurki.
Choć żywienie w chorobie o nazwie podagra zakłada zmniejszenie spożycia tłuszczu, to nie należy zapominać o niewielkich ilościach zdrowych tłuszczów roślinnych dodawanych do potraw na zimno: oliwy z oliwek, oleju rzepakowego, oleju lnianego, awokado. W ograniczonej ilości można jeść również masło i śmietanę o zawartości tłuszczu 12%.
Czego nie powinniśmy jeść, chorując na dnę moczanową?
Dieta przy dnie moczanowej, inaczej skazie wymaga ograniczenia w jadłospisie produktów zawierających duże ilości puryn, które przekształcają się w organizmie w kwas moczowy. W podagrze powinniśmy ograniczyć spożycie produktów wymienionych poniżej.
Produkty mięsne: podroby (wątroba, nerki, serca, mózg, ozorki), cielęcina, jagnięcina, dziczyzna, baranina, wieprzowina, drób, wołowina, galarety mięsne, parówki, szynka, kiełbasa, sosy i wywary mięsne, wyciągi z mięsa i kości, konserwy mięsne, salceson, golonka, boczek, słonina.
Ryby: karp, łosoś, pstrąg, makrela, flądra, sola, lin, szczupak, tuńczyk, śledzie, sardynki, wędzone szprotki, kawior, owoce morza, galarety i konserwy rybne.
Warzywa: warzywa strączkowe (fasola, groch, soczewica, ciecierzyca, soja, bób, fasolka szparagowa), kukurydza, groszek zielony, szpinak, kalafior, brokuły, brukselka, dynia, szpinak, szczaw, rabarbar, papryka, por, jarmuż, kapusta włoska i czerwona.
Owoce: banany, melony, morele suszone.
Nabiał: tłuste produkty mleczne, sery żółte, topione, pleśniowe.
Napoje: kawa, mocna herbata, kakao, gorzka czekolada, alkohol.
Inne: produkty konserwowane i marynowane, ostre przyprawy, ocet, pieprz, musztarda, przyprawy korzenne, czekolada, kakao, grzyby – pieczarki, boczniaki, prawdziwki.
Dieta stosowana u chorych na dnę moczanową jest niezbędnym elementem stosowanym w tej chorobie, który ma zapobiec występowaniu ataków oraz pomóc w łagodzeniu tych aktualnie występujących. Połączenie odpowiedniego sposobu odżywiania z leczeniem farmakologicznym pozwoli nam na utrzymanie choroby w ryzach i uniknięcie niekomfortowych dolegliwości.
Bibliografia:
- Dieta w dnie moczanowej – tzw. Dieta purynowa - SAMODZIELNY PUBLICZNY WOJEWÓDZKI SZPITAL ZESPOLONY
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, 2007.
- Jarosz M., Praktyczny podręcznik dietetyki, Instytut Żywności i Żywienia, 2010.