Dieta cukrzycowa - zasady, produkty, przepisy, porady

Czym jest cukrzyca?

Co to jest cukrzyca

Cukrzyca jest przewlekłą chorobą obejmującą zaburzenia gospodarki węglowodanowej. Należy do najczęściej występujących chorób w krajach rozwiniętych. Jest kilka rodzajów cukrzycy: cukrzyca typu 1 (insulinozależna), cukrzyca typu 2 (insulinoniezależna, występująca najczęściej) oraz cukrzyca ciążowa. Cukrzyca typu 2 to postać choroby, która jest ściśle powiązana z naszą dietą i stylem życia i to w tym przypadku stosowana dieta cukrzycowa może dać najlepsze efekty.

Najczęstsze objawy cukrzycy - założenia diety cukrzycowej

Do często występujących, początkowych symptomów cukrzycy należą między innymi: częste uczucie pragnienia oraz oddawanie moczu, nagła utrata masy ciała, pogorszenie kondycji, męczliwość, swędzenie skóry, pogorszenie wzroku czy częste infekcje.

Aby zdiagnozować cukrzycę, należy w pierwszej kolejności oznaczyć poziom glukozy we krwi na czczo, a jeśli jego poziom przekracza 126 mg/dl, wdrożyć dalszą diagnostykę, zaleconą przez lekarza.

Czym jest i od czego zależy indeks glikemiczny

Indeks glikemiczny to wskaźnik, który pokazuje nam, jak szybko po spożyciu danego produktu spożywczego wzrasta poziom glukozy we krwi. U osób, których dotyka cukrzyca i stan przedcukrzycowy, dobrze, jeśli to tempo jest wolniejsze.

Chorzy na cukrzycę powinni włączać do swojego jadłospisu głównie produkty o niskim indeksie glikemicznym, indeks i ładunek glikemiczny potrawy możemy również obniżyć, stosując odpowiednie techniki kulinarne:

• wprowadzenie produktów zbożowych w wersji pełnoziarnistej, które dzięki zawartości błonnika spowalniają wzrostu poziomu glukozy we krwi,
• właściwa kompozycja posiłków zawierających wszystkie niezbędne składniki odżywcze (węglowodany zawsze w połączeniu z białkami i tłuszczem),
• krótkie gotowanie w niewielkiej ilości wody, gotowanie na parze, pieczenie,
• wybieranie mniej dojrzałych owoców oraz warzyw bulwiastych i korzeniowych jak najkrócej przechowywanych,
• indeks glikemiczny potraw wzrasta podczas nadmiernego przetwarzania produktów spożywczych, np. rozdrabniania, mielenia, przecierania, długotrwałego gotowania.

Dieta cukrzycowa – najważniejsze zasady

Żywienie diabetyków podczas diety cukrzycowej

Odżywianie podczas cukrzycy to zdrowy, racjonalny sposób żywienia, który ma zapewnić choremu odpowiednią ilość niezbędnych składników odżywczych. W przypadku cukrzycy nie ma żadnych zakazanych grup produktów, należy jedynie wybierać właściwe produkty. Dieta stosowana w cukrzycy powinna być zróżnicowana i najlepiej oparta o sezonowe produkty.

Dieta cukrzycowa zakłada spożywanie regularnych posiłków o ustalonych porach, tak aby uniknąć nagłych spadków cukru we krwi i napadów głodu. W przypadku występowania nadwagi u chorego na cukrzycę należy dążyć do redukcji masy ciała, stosując dietę redukcyjną i wprowadzając regularną aktywność fizyczną.

Ilość posiłków jest uzależniona od stanu zdrowia chorego na cukrzycę, ale najczęściej stosuje się 4 do 5 posiłków dziennie, o stałych porach, bez podjadania między nimi.

Odżywianie w chorobie cukrzycowej zakłada zapewnienie odpowiedniej ilości chudego białka (nabiał, drób, chuda wołowina, ryby, jajka, rośliny strączkowe), dobrych źródeł tłuszczów (oliwa z oliwek, olej rzepakowy, siemię lniane, awokado, orzechy, pestki dyni i słonecznika, tłuste ryby morskie) oraz wartościowych produktów węglowodanowych. Nie należy zapominać także o błonniku, który spowalnia wzrost poziomu glukozy po posiłku.

Dieta cukrzycowa zakłada dużą ilość warzyw, które powinny być stałym elementem każdego posiłku. W cukrzycy można jeść zarówno warzywa i owoce, jednak zasady diety wymagają zachowania odpowiednich proporcji: ¾ warzyw i ¼ owoców. A może zainteresują cię także ten artykuł na temat indeksu glikemicznego?

Techniki kulinarne polecane podczas diety stosowanej przez cukrzyka to między innymi gotowanie na parze lub w wodzie, pieczenie bez tłuszczu, grillowanie, duszenie bez obsmażania.

Bardzo ważnym aspektem diety dla diabetyków jest stosowanie produktów o niskim indeksie i ładunku glikemicznym, na których w większości powinien opierać się nasz jadłospis.

Zanim dojdzie do rozwoju pełnej cukrzycy, warto zastosować sposób odżywiania, który określa się jako dieta przedcukrzycowa. Jeśli poziom glukozy we krwi na czczo jest powyżej normy i wynosi od 100 do 125 mg dl, warto wprowadzić zmiany w jadłospisie. Dieta przedcukrzycowa jest podobna do diety, którą stosujemy, gdy już dokucza nam cukrzyca, ale wdrażając ją wcześniej i zmieniając styl życia na zdrowszy, możemy zapobiec rozwojowi tej groźnej choroby.

Cukrzyca jest również często powiązana z celiakią. Chorzy na cukrzycę typu 1 mają większe prawdopodobieństwo zachorowania na celiakię, natomiast dieta w celiakii może zwiększać ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. W takim przypadku chodzi jednak o źle zbilansowaną dietę bezglutenową, ponieważ odpowiednio skomponowana dieta w celiakii nie będzie powodowała takich problemów.

Dieta stosowana przy cukrzycy – co wolno jeść

Chorym na cukrzycę wolno jeść produkty z praktycznie wszystkich grup artykułów spożywczych, ważny jest jedynie ich odpowiedni wybór.

Węglowodany w diecie na cukrzycę powinny występować przede wszystkim w postaci pełnoziarnistej. Do diety cukrzyka włączmy pieczywo z pełnego przemiału, grube kasze (jęczmienna pęczak, gryczana), brązowy lub dziki ryż, pełnoziarnisty makaron (ewentualnie makaron z mąki durum gotowany al. dente), naturalne płatki zbożowe, warzywa strączkowe.

Dieta cukrzycowa zakłada jedzenie nabiału w wersji półtłustej (mleko, jogurt naturalny, kefir, maślanka, ser twarogowy), ale jeśli dokucza nam nadwaga lub otyłość, warto wtedy włączyć do diety produkty mleczne w wersji chudej.

Odżywianie przy cukrzycy dopuszcza spożywanie chudego mięsa (kurczaka, indyka, chudej wołowiny i cielęciny), wskazane jest również jedzenie co najmniej dwóch porcji ryb tygodniowo, z przewagą tłustych ryb morskich (makrela, łosoś, śledź, sardynki).

Dieta stosowana w cukrzycy zakłada jedzenie dużej ilości warzyw, zasady diety cukrzycowej zalecają nawet połowę warzyw w każdym posiłku. Możemy je spożywać w postaci surowej, gotowanej, duszonej czy pieczonej, zawsze mając na względzie indeks i ładunek glikemiczny. Dieta cukrzycowa zaleca również włączenie do jadłospisu warzyw strączkowych (fasola, groch, ciecierzyca, soczewica, soja, bób), które są bogatym źródłem białka roślinnego, a także wielu witamin i składników mineralnych.

Owoce warto wybierać mniej dojrzałe, koncentrując się głównie na tych o niskim indeksie glikemicznym: owocach jagodowych, jabłkach, cytrusach, śliwkach, brzoskwiniach, porzeczkach czy agreście. Aby spowolnić wchłanianie cukrów prostych, owoce w diecie na cukrzycę należy jeść w połączeniu z białkiem oraz tłuszczem. Produkty wskazane do owoców w chorobie cukrzycowej to między innymi jogurty naturalne, kefiry, maślanki, chude sery twarogowe, orzechy, pestki, nasiona, oleje roślinne lub awokado.

Jakie produkty szczególnie warto włączyć do diety, kiedy dokucza nam cukrzyca?

• Siemię lniane, które jest bogatym źródłem kwasów omega-3, witamin z grupy B, witaminy E oraz cennego błonnika.
• Płatki owsiane, jako źródło beta-glukanu, który spowalnia opróżnianie żołądka, oraz wartościowego błonnika, obniżającego poziom glukozy.
• Owoce jagodowe zawierające cenne antocyjany, zwalczające wolne rodniki. Działają one korzystnie na cały organizm, a zwłaszcza na układ krążenia, który jest szczególnie narażony przy występowaniu cukrzycy.
• Quinoa (inaczej komosa ryżowa), która jest dobrym źródłem białka, błonnika oraz zdrowych tłuszczów nienasyconych, bardzo ważnych w diecie cukrzyka.
• Imbir o dobroczynnym wpływie na pracę wątroby, która pełni bardzo ważną rolę w regulowaniu poziomu glukozy,
• Morwa biała spowalniająca trawienie węglowodanów w jelicie cienkim, a w rezultacie obniżająca poziom cukru we krwi.
• Kozieradka o działaniu hipoglikemicznym, przeciwzapalnymi i pomagającym w obniżeniu poziomu cholesterolu we krwi.
• Zielona herbata, która jest bogatym źródłem polifenoli, pomagających w obniżeniu poziomu cukru we krwi.