Czy cukier brązowy jest rzeczywiście zdrowszy od cukru białego?

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Patrycja KaminieckaDrukujUdostępnij

Czym tak naprawdę jest cukier? Podstawowe informacje

Cukier to potoczna nazwa sacharozy, która jest stałą i krystaliczną substancją słodząca stosowaną w żywności. Sacharoza jest disacharydem (dwucukrem), składającym się z glukozy i fruktozy, który należy do grupy węglowodanów prostych. Jest wytwarzana z buraków i trzciny cukrowej, przez co w końcowym etapie zostaje uzyskany cukier, który nie zawiera żadnych składników odżywczych.

Sacharoza stosowana jest w wielu produktach spożywczych, szczególnie w napojach słodzonych lub słodyczach typu batony, czekolady, ciasta, ciasteczka lub cukierki. Występuje, także naturalnie w świeżych owocach, niektórych warzywach oraz miodzie.

Z punktu widzenia klasyfikacji chemicznej określenie cukry, uwzględnia monosacharydy i disacharydy. Należą do nich cukry naturalne takie jak np. glukoza, fruktoza, galaktoza, laktoza lub sacharoza oraz cukry dodane takie jak np. sorbitol, ksylitol lub erytrytol.

Cukier biały, brązowy i trzcinowy - ogóle informacje

Cukier biały (sacharoza), zwany także cukrem stołowym to najpopularniejsza forma cukru, która jest otrzymana w procesie produkcyjnym. Głównym celem tego procesu jest oczyszczenie polegające na oddzieleniu melasy. W wyniku tego działania zostaje on pozbawiony wartości odżywczych.

Charakteryzuje się wysokim indeksem glikemicznym, dlatego osoby borykające się z cukrzycą lub insulinoopornością, muszą zwrócić uwagę na wyeliminowanie lub ograniczenie spożywania cukru. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem dla osób zmagających się z takimi przypadłościami, będzie wykorzystanie substancji słodzących typu erytrytol lub ksylitol.

Jedna łyżeczka cukru białego (5 g) dostarcza aż 20 kcal.

Cukier brązowy jest cukrem rafinowanym, posiadającym brązowe zabarwienie, poprzez dodanie melasy bądź karmelu. Zasadniczo nie wykazuje żadnych różnic od cukru białego, jedynie co ich odróżnia to kolor.

Cukier trzcinowy jest cukrem nierafinowanym, również o brązowym zabarwieniu, który nie uczestniczył w procesie oczyszczania. Charakteryzuje się niewielką zawartością składników mineralnych takich jak np. magnez, wapń czy żelazo. Niemniej, nadal są to niewielkie ilości i nie oznacza to, że cukier trzcinowy jest prozdrowotny.

Nadmiar cukru w diecie

Niebezpieczne dla naszego zdrowia może być spożywanie w nadmiernych ilościach cukrów, które przyczynia się do występowania wielu problemów zdrowotnych lub schorzeń takich jak np.:

• otyłość,
• cukrzyca typu 2,
• podwyższone ciśnienie tętnicze krwi,
• zaburzenia lipidowe,
• próchnica,
• choroby układu sercowo-naczyniowych.

Spożywanie dużych ilości cukrów wraz z dietą może mieć duży wpływ na nieprawidłowe nawyki żywieniowe, co w konsekwencji doprowadza do niedoborów ważnych składników mineralnych i witamin. Warto zadbać o prawidłowe żywienie, ograniczając cukier prosty, a w szczególności należy zwracać uwagę na zbędny cukier dodawany do wielu produktów spożywczych. Sprawdź także wszystko na temat cukru.

W jakich produktach znajdują się cukry?

Coraz częściej na polskim rynku, można znaleźć produkty spożywcze, które zawierają mnóstwo cukru dodanego, który tak naprawdę jest zbędny. Ważne jest, aby zwracać uwagę na składniki, które są zawarte na opakowaniu produktów spożywczych. Bardzo często można zakupić produkt, który zawiera znacznie mniej cukrów i innych zbędnych dodatków, należałoby tutaj zapoznać się dokładnie z określoną etykietą produktu spożywczego.

Cukry można znaleźć w takich produktach jak np.:

• słodycze (m.in czekolady, ciasta, batony),
• napoje (m.in wody smakowe, lemoniady, nektary owocowe, energetyczne),
• syropy (m.in syrop glukozowo-fruktozowy, syrop kukurydziany),
• lody, jogurty owocowe, płatki śniadaniowe,
• pieczywo,
• wędliny, kiełbasy,
• keczup, musztarda, gotowe sosy,
• dania gotowe,
• przyprawy (m.in vegeta).

Pod jakimi nazwami kryje się cukier?

Warto przez zakupem dokładnie przeczytać etykietę produktu spożywczego i zwrócić uwagę na jego skład. Niestety, często zdarzają się produkty, które nie są korzystne dla naszego zdrowia, ponieważ zawierają zbędne dodatki i charakteryzują się wysoką zawartością cukrów dodanych.

Cukier występuje w żywności pod wieloma nazwami, dlatego należy zwrócić uwagę na zawartość w składzie cukrów prostych takich jak:

• glukozowy, syrop glukozowo-fruktozowy, syrop kukurydziany
• z agawy, syrop klonowy, syrop daktylowy, syrop ryżowy
• glukoza, galaktoza, fruktoza, sacharoza, maltoza, dekstroza, laktoza
• maltodekstryna, słód jęczmienny, miód, karmel, melasa
• cukier trzcinowy, cukier brązowy, cukier buraczany, cukier gronowy, cukier palmowy,
• sok owocowy, zagęszczony sok owocowy, koncentrat soku.

Czym można zastąpić cukier?

Obecnie istnieje wiele substancji słodzących, którymi można zastąpić cukier. Słodziki mogą okazać się świetnym rozwiązaniem na zmniejszenie ilości cukrów w diecie i mogą być pomocne w trakcie redukcji masy ciała. Oto 3 propozycje substancji słodzących, którymi można zastąpić cukier:

1. Erytrytol - należy do alkoholi wielowodorotlenowych tzw. polioli. Charakteryzuje się niską wartością energetyczną, aby uzyskać słodycz podobną do tradycyjnego cukru, należy użyć odrobinę więcej erytrytolu. Dużym plusem jest to, że spożywanie erytrolu nie wpływa na podwyższenie glukozy we krwi, dlatego jest bezpieczny dla osób z cukrzycą i insulinoopornością. Jest całkowicie bezpieczny i nie wykazuje negatywnego efektu przeczyszczającego.
2. Ksylitol - (cukier brzozowy) podobnie jak erytrytol należy do alkoholi wielowodorotlenowych tzw. polioli. Jego wartość energetyczna jest większa, ponieważ jedna łyżeczka ksylitolu (5 g) zawiera 12 kcal. Jednakże, słodkość ksylitolu jest na podobnym poziomie do sacharozy. Warto zwrócić uwagę na ilość spożywanego ksylitolu, ponieważ w nadmiernych ilościach może przyczyniać się do niepożądanych działań przeczyszczających.
3. Stewia - jest naturalną substancją słodzącą, która charakteryzuje się wysoką słodkością około 100-300 razy większą od tradycyjnego cukru. Dużym plusem jest to, że nie dostarcza żadnych kalorii oraz wykazuje szereg pozytywnych aspektów zdrowotnych m.in obniża ciśnienie tętnicze krwi oraz utrzymuje prawidłowy poziom cukru we krwi.

Podsumowanie

Podsumowując, cukier brązowy nie jest wcale zdrowszy od cukru białego. Nie wykazano żadnych prozdrowotnych aspektów, jedyna różnica to zabarwienie, które może większość osób wprowadzać w błąd. Warto tutaj zwrócić uwagę na zmniejszenie ilości cukru wraz z dietą lub wykorzystanie substancji słodzących, o których była mowa w artykule. Spożywanie w nadmiernych ilościach cukru nie przynosi korzyści dla zdrowia, dlatego warto zachować zdrowy rozsądek i zadbać o to, aby dieta była odżywcza i zbilansowana. Według zaleceń WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) warto ograniczyć cukier do 10 % ogólnej energii dziennie.

Bibliografia

• https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/cukier-brazowy-czy-bialy/
• Dziechciarz P, Horvath A, Socha P, Gajewska D, Rachtan-Janicka J, Mazur A, Kułaga Z. Cukry w żywieniu dzieci i młodzieży – stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne. 2019;16:561-570.
• Huang Y, Chen Z, Chen B, et al. Dietary sugar consumption and health: umbrella review. BMJ. 2023;381
• Colonna, WJ, Samaraweera, U., Clarke, MA, Cleary, M., Godshall, MA, White, JS i (2006). Cukier. W Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology, John Wiley & Sons, Inc (red.). https://doi.org/10.1002/0471238961.1618151603151215.a01.pub2
• Brouns F. Saccharide Characteristics and Their Potential Health Effects in Perspective. Front Nutr. 2020;7:75.
• Myszkowska-Ryciak J, Harton A, Gajewska D, Bawa S. Środki słodzące w profilaktyce i leczeniu otyłości. Kosmos. 2010;3-4(59):365-374.
• Livesey G. Health potential of polyols as sugar replacers, with emphasis on low glycaemic properties. Nutr Res Rev. 2003;16(2):163-191.
• Stamataki N, Crooks B, McLaughlin J. Daily Consumption of Stevia Drops Effects on Glycemia, Body Weight and Energy Intake: Results from a 12-Week, Open-Label, Randomized Controlled Trial in Healthy Adults. Curr Dev Nutr. 2020;4(Suppl 2):663.
• Ashwell M. Stevia, Nature's Zero-Calorie Sustainable Sweetener: A New Player in the Fight Against Obesity. Nutr Today. 2015;50(3):129-134.
• https://www.fda.gov/food/food-additives-petitions/aspartame-and-other-sweeteners-food
• Castro-Muñoz R, Correa-Delgado M, Córdova-Almeida R, et al. Natural sweeteners: Sources, extraction and current uses in foods and food industries. Food Chem. 2022;370:130991.