Dieta na wątrobę stłuszczoną - charakterystyka, przepisy, porady
Wątroba jest jednym z najważniejszych organów w naszym organizmie. Pełni ona rolę swoistego filtra, który wychwytuje wszelkie toksyny i produkty przemiany materii, które są następnie usuwane z organizmu. Bierze udział w syntezie hormonów i enzymów, jest również magazynem niektórych witamin oraz glukozy. Choć ma duże zdolności do regeneracji, to mają one niestety swoje granice i przy niewłaściwym jej traktowaniu może zacząć niedomagać, np. ulec stłuszczeniu. Warto wtedy ją odciążyć i zastosować dietę na otłuszczoną wątrobę.
Z tego artykułu dowiesz się:
Stłuszczenie wątroby – przyczyny i objawy
Stłuszczona wątroba nie zawsze musi być efektem nadużywania alkoholu, choroba określana jest wtedy jako niealkoholowe stłuszczenie wątroby. U jej źródeł mogą leżeć również inne czynniki. Otłuszczoną wątrobę mogą powodować zaburzenia przemiany materii, nadwaga i otyłość lub niedowaga, a także nieodpowiednia dieta. Niealkoholowe stłuszczenie wątroby może być również wynikiem niektórych chorób, takich jak nadczynność kory nadnerczy, hiperglikemia czy wirusowe zapalenie wątroby typu C. Niealkoholowe stłuszczenie wątroby określa się skrótem NAFLD i może przyjmować dwie formy: stłuszczonej bez towarzyszącego stanu zapalnego i niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby.
Stłuszczona wątroba czasami może nie dawać żadnych objawów, a jej zmiany będą widoczne dopiero na badaniu USG. Wśród najczęstszych symptomów, jakie daje stłuszczona wątroba, wymienić należy:
- dyskomfort w górze brzucha, spowodowany powiększonym organem,
- ból pod prawym łukiem żebrowym,
- nadmierne zmęczenie, osłabienie,
- nudności, wymioty, gorszy apetyt,
- czasami żółte zabarwienie skóry.
Najlepsza dieta na wątrobę stłuszczoną
Zdrowe odżywianie przy powiększonej wątrobie
Najlepsza dieta na wątrobę stłuszczoną w wyniku różnych czynników środowiskowych musi być ustalana w zależności od stanu zdrowia chorego i fazy schorzenia. Dieta odtłuszczająca, jej założenia, to co można jeść, a czego unikać, są w dużej mierze uzależnione od stopnia wydolności wątroby. Dieta ma często takie same zasady jak dieta na woreczek żółciowy.
Dieta na niealkoholowe stłuszczenie wątroby ma za zadanie dostarczyć wszystkich niezbędnych składników odżywczych (białek, tłuszczów, węglowodanów, witamin i składników mineralnych), a zarazem zadbać o regenerację komórek wątrobowych. Odtłuszczenie dań nie powinno odbywać się kosztem wartości odżywczych.
Jadłospis powinien uwzględniać posiłki przygotowywane bezpośrednio przed spożyciem, tak aby unikać długiego przechowywania i odgrzewania. Należy wprowadzić większą ilość regularnych posiłków, ale o mniejszej objętości. Dania powinny być urozmaicone, oparte o dozwolone produkty, tak aby stłuszczona wątroba otrzymała optymalną ilość substancji odżywczych. Należy jeść je wolno, dokładnie przeżuwając, aby poprawić trawienie.
Przy niealkoholowym stłuszczeniu wątroby warto unikać podjadania między posiłkami, a w przypadku wystąpienia głodu można posiłkować się wodą, owocowymi i ziołowymi herbatkami, warzywami. W diecie na otłuszczoną wątrobę bardzo ważne jest odpowiednie nawodnienie organizmu.
Dieta odtłuszczająca zakłada techniki kulinarne obejmujące gotowanie w wodzie lub na parze, pieczenie bez dodatku tłuszczu i obsmażania (w folii, rękawie do pieczenia lub naczyniu żaroodpornym), duszenie we własnym sosie, bez wcześniejszego obsmażania. Nie należy jeść dań smażonych, pieczonych z dodatkiem tłuszczu, grillowanych, wędzonych, marynowanych.
Dieta na wątrobę stłuszczoną w wyniku różnych czynników zakłada redukcję masy ciała u osób, u których występuje nadwaga. Jadłospis nie powinien jednak zakładać zbyt szybkiego chudnięcia, aby nie zwiększyć stłuszczenia wątroby. Rozsądny spadek wagi to od 0,5 do 1 kg tygodniowo.
Stłuszczenie wątroby – co można jeść?
Dieta na wątrobę stłuszczoną to dieta lekkostrawna z ograniczoną ilością tłuszczu. Odtłuszczenie jadłospisu pozwala na lepszą pracę wątroby i prowadzi do szybszego zdrowienia.
W diecie wątrobowej wskazane są gotowane warzywa i owoce. Są one lżej strawne oraz zawierają mniej błonnika, co nie nadweręża chorej wątroby. Powinny być obrane i pozbawione pestek, najlepiej w formie przetartej lub musu. W przypadku braku dolegliwości można spróbować wprowadzać niewielkie ilości warzyw surowych, stopniowo zwiększając ich ilość.
Warzywa, które można jeść w diecie wątrobowej to: marchewka, pietruszka, seler, buraki, cukinia, kabaczek, dynia, cykoria, rzeżucha, zielony groszek, szpinak, sałata, pomidory bez skórki.
Przepisy powinny zawierać polecane owoce, takie jak są jabłka, brzoskwinie, morele, śliwki, truskawki, poziomki, maliny, jagody, pomarańcze, mandarynki, arbuzy i winogrona.
Dobre źródła białka to chude mięso (drób lub cielęcina), chudy nabiał, jajka (najlepiej na miękko), chude ryby.
Pieczywo warto wybierać jasne, pszenne, drobne kasze, biały ryż, jasne, drobne makarony, pieczywo drożdżowe.
Przepisy można urozmaicać przyprawami uznawanymi za bezpieczne przy stłuszczonej wątrobie, takimi jak pietruszka, koperek, majeranek, wanilia, cynamon. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat diety przy Hashimoto?
Czego unikać przy niealkoholowym stłuszczeniu wątroby?
Odżywianie przy powiększonej wątrobie wyklucza picie alkoholu, mocnej kawy i herbaty, jedzenie ciężkostrawnych, smażonych i tłustych produktów. Odtłuszczająca dieta eliminuje dania wysoko przetworzone, potrawy typu fast food, słodycze, kakao, napoje gazowane, sól i ostre przyprawy (pieprz, chili, ziele angielskie, gałka muszkatołowa, ocet). Warto zrezygnować również ze słonych przekąsek: chipsów, paluszków, krakersów, precelków czy chrupek.
Dieta na wątrobę stłuszczoną, tak jak i dieta na woreczek żółciowy zakłada unikanie tłustych mięs i wędlin, podrobów, tłustych ryb i nabiału. Znaczącemu ograniczeniu powinny podlegać tłuszcze zwierzęce (smalec, słonina, masło w większych ilościach) i tłuste wypieki (tłuste ciasta, torty, ciasto francuskie). Odtłuszczenie jadłospisu znacznie przyspiesza regenerację wątroby.
Jakie warzywa nie są wskazane?
Z diety wykluczyć powinniśmy warzywa strączkowe (fasola, groch, soczewica, ciecierzyca, soja, bób), warzywa kapustne, brukselkę, kalafior, brokuły, cebulę, czosnek, por, rzodkiew, rzepę i brukiew.
Stłuszczona wątroba nie toleruje również za bardzo owoców niedojrzałych, a także porzeczek, agrestu i gruszek.
Stłuszczenie wątroby – przykładowy jadłospis
Śniadanie
Płatki owsiane gotowane na mleku, starte i uduszone jabłko, cynamon, herbata ziołowa.
Drugie śniadanie
Bułka kajzerka z wędliną drobiową, sałatą i pomidorem bez skórki.
Obiad
Kasza jęczmienna z duszonymi warzywami i indykiem.
Kolacja
Zupa krem z warzyw korzeniowych z groszkiem ptysiowym.
Dieta przy stłuszczonej wątrobie ma celu ograniczenie obciążenia tego organu, regenerację komórek wątroby oraz dostarczenie organizmowi odpowiednich ilości substancji odżywczych, tak aby nie dopuścić do powstania niedoborów pokarmowych. W okresie zaostrzenia jest to dieta lekkostrawna z ograniczeniem ilości tłuszczu, ale ponieważ wątroba szybko się regeneruje, to po jej powrocie do właściwego stanu możemy wrócić do racjonalnej, zdrowej diety.