Dieta makrobiotyczna - opis, zasady, przykładowe menu, efekty
Dieta makrobiotyczna wywodzi się z zasad tradycyjnej medycyny chińskiej i zakłada wprowadzenie do jadłospisu produktów o potencjale chłodzącym i rozgrzewającym, określanym jako Yin i Yang, między którymi powinna panować równowaga. Odżywianie w większości opiera się o produkty pochodzenia roślinnego, ze znacznie ograniczonym spożyciem produktów zwierzęcych i tłuszczów, dlatego jest często określane jako dieta eliminacyjna.
Jeśli szukasz więcej porad i inspiracji, sprawdź także zebrane w tym miejscu przepisy dietetyczne.
Z tego artykułu dowiesz się:
Na czym polega dieta makrobiotyczna
Podstawowe zasady diety makrobiotycznej
Makrobiotyka jest naturalnym sposobem odżywiania, który ma w założeniu przywrócić naturalną równowagę w organizmie oraz zapewnić mu zdrowie i harmonię. Makrobiotyka jest pojęciem szerokim i nie obejmuje jedynie diety, ale również zasady stylu życia, który sprzyja naszemu zdrowiu i dobremu samopoczuciu.
Nie jest to sposób odżywiania, którego głównym założeniem jest odchudzanie, jednak wysoka zawartość warzyw oraz produktów z pełnego ziarna w przepisach kulinarnych powoduje, że poprawia nam się trawienie, a zarazem spada masa ciała.
Najważniejszym założeniem makrobiotycznego jadłospisu jest wprowadzenie do niego i utrzymanie równowagi między pierwiastkiem Yin i Yang, który występuje w konkretnych produktach spożywczych.
Dieta makrobiotyczna może występować w różnych odmianach, w zależności od naszego miejsca zamieszkania, preferencji żywieniowych czy stanu zdrowia.
Dieta makrobiotyczna – produkty polecane i niewskazane
Zasady makrobiotycznego menu zakładają spożywanie w 40 – 60 procentach żywności opierającej się na produktach z pełnego ziarna, wśród których najbardziej polecane są artykuły zawierające pełno ziarno pszenicy, owsa, jęczmienia, żyta, kukurydzy, gryki oraz ryżu. Jadłospis bazujący na tych produktach jest najbardziej polecany, ponieważ uznawany jest za najlepiej zbilansowany w kontekście Yin i Yang.
Przepisy kulinarne powinny uwzględniać od 25 do 30 procent warzyw, jednak najlepszy efekt przyniesie włączenie do menu warzyw sezonowych, rosnących w naszej strefie klimatycznej. Szczególnie polecane są zielone warzywa liściaste oraz warzyw korzeniowe. Mogą być spożywane w postaci surowej, na przykład sałatek, surówek lub dodatku do potraw, jak również w formie przetworzonej (kiszone czy gotowane).
Zdrowe odżywianie makrobiotyczne zakłada jednak wyłączenie z jadłospisu warzyw, które zawierają duże ilości niekorzystnego pierwiastka Yin. Należą do nich między innymi: papryka, pomidory, ziemniaki, bakłażany, buraki, awokado oraz szpinak.
Istotnym elementem diety makrobiotycznej są również nasiona roślin strączkowych, których ilość w jadłospisie powinna wynosić około 5-10%. Do najbardziej polecanych należą fasola, soczewica, ciecierzyca i soja.
W przypadku diety makrobiotycznej wskazane jest również codziennie jedzenie delikatnych zup, które powinny być w umiarkowanej temperaturze, ani zbyt gorąco, ani zanadto zimne.
Przepisy w diecie makrobiotycznej nie zakładają konkretnych technik kulinarnych, jednak wskazuje się na przygotowywanie lekkich potraw, przyrządzanych metodą gotowania, gotowania na parze lub pieczenia w piekarniku. Komponując jadłospis, powinniśmy bazować przede wszystkim na produktach lokalnych, sezonowych oraz potrawach przyrządzanych samodzielnie lub przez rodzinę albo przyjaciół.
Dieta makrobiotyczna nie jest typową dietą wegetariańską czy wegańską, tak więc dopuszczalne jest spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego, jednak nie częściej niż kilka razy w tygodniu. Najbardziej polecane są ryby (zwłaszcza o białym mięsie) oraz owoce morza.
Niezbyt często powinniśmy również jeść owoce i orzechy, a te pierwsze wybierać jedynie z owoców sezonowych, rosnących w naszym miejscu zamieszkania. Dopuszczalne tłuszcze stanowią tylko te w wersji roślinnej, a ich ilość nie powinna przekraczać 1 łyżki dziennie.
Z diety wyeliminować powinniśmy cukier, słodycze, produkty mocno przetworzone, mrożone, konserwowe, używki oraz alkohol.
Dieta makrobiotyczna – zalety i wady
Zalety diety makrobiotycznej
Jadłospis w żywieniu makrobiotycznym zakłada spożywanie dużej ilości błonnika, głównie za sprawą menu opartego o produkty pełnoziarniste oraz warzywa. Ponieważ w diecie makrobiotycznej ograniczone jest spożycie tłuszczów nasyconych, może ona czasami działać korzystnie na zdrowie w obszarze sercowo-naczyniowym. Istotną zaletą jest również wysoka zawartość antyoksydantów w menu, które walcząc z wolnymi rodnikami, opóźniają procesy starzenia, jak również zapobiegają rozwojowi wielu schorzeń, w tym chorób nowotworowych. Sprawdź także ten artykuł z zasadami diety okienkowej.
Żywienie makrobiotyczne – słabe strony
Do głównych wad menu makrobiotycznego należy przede wszystkim znacząca eliminacja z jadłospisu wielu ważnych grup produktów spożywczych. Efektem tego mogą być niedobory witamin oraz składników mineralnych, zwłaszcza żelaza, wapnia oraz witaminy B12.
Dieta eliminacyjna oparta na zasadach makrobiotycznych ma również inne wady:
- niska zawartość tłuszczu może upośledzać wchłanianie niektórych witamin,
- niedobory białka mogą prowadzić do osłabienia i spadku wydolności organizmu,
- jest niewskazana dla osób cierpiących na schorzenia serca, kamicę nerkową, choroby tarczycy, osteoporozę,
- nie powinny jej stosować kobiety w ciąży, karmiące piersią, kobiety w czasie menopauzy oraz osoby poniżej 18 roku życia.
Efekty diety makrobiotycznej
Choć żywienie makrobiotyczne nie jest stosowane jako sposób na odchudzanie, to według opinii, które możemy przeczytać na forum dotyczącym makrobiotyki, może ono przynieść zadowalające efekty odchudzające. Na forum znajdziemy również wiele informacji na temat poprawy trawienia, rzadszego zapadania na infekcje czy większej ilości energii. Pamiętajmy jednak, że porady uzyskiwane na forach internetowych nie zawsze są wiarygodnym źródłem informacji, a ponieważ dieta makrobiotyczna jest uznawana za dietę eliminacyjną, to powinniśmy podchodzić do niej z rozsądkiem oraz zawsze za zgodą lekarza.