Który winogron jest zdrowszy: biały czy ciemny? Eksperci wyjaśniają
Winogrona to jedne z najstarszych owoców uprawianych przez człowieka, znane już w starożytnym Egipcie i Mezopotamii. Dziś goszczą w niemal każdej kuchni – jako przekąska, składnik deserów, sałatek czy przetworów. Choć powszechnie uchodzą za zdrowe, nie każdy wie, że ich wartości odżywcze znacząco różnią się w zależności od koloru, odmiany i formy spożycia. Czy warto sięgać po winogrona każdego dnia? Które z nich najlepiej wspierają zdrowie? Odpowiedzi bywają zaskakujące.
Z tego artykułu dowiesz się:
Jakie wyróżniamy winogrona?
Winogrona dzielą się na ciemne (najczęściej fioletowe lub czerwone) oraz jasne (zielone lub żółtawe). Oprócz koloru istotne są także cechy strukturalne: obecność pestek, grubość skórki, a nawet poziom słodyczy. Winogrona mogą być również klasyfikowane według przeznaczenia: stołowe (spożywane na surowo), przemysłowe (na wino, sok, rodzynki), a także winorośle dzikie i uprawne. Najpopularniejsze odmiany to m.in. Thompson Seedless, Red Globe, Concord, Italia, czy Crimson.
Ciemne winogrona często zawierają więcej antyoksydantów, zwłaszcza resweratrolu, który koncentruje się głównie w skórce. Jasne, mimo łagodniejszego smaku, bywają mniej wartościowe pod względem przeciwutleniającym. To jednak nie znaczy, że są bezwartościowe – również mają unikalne zalety.
Jakie wartości mają winogrona ciemne?
Ciemne winogrona, najczęściej o fioletowej, granatowej lub czerwonej skórce, wyróżniają się wyjątkowo wysoką zawartością polifenoli, zwłaszcza resweratrolu, który wykazuje silne działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Związek ten chroni komórki przed stresem oksydacyjnym, wspiera pracę serca, obniża ciśnienie krwi i może spowalniać procesy starzenia. Skórka i pestki winogron to również źródło flawonoidów i garbników, wspierających odporność, poprawiających krążenie i wpływających korzystnie na profil lipidowy.
Owoce dostarczają również błonnika, witaminy K, C, potasu, miedzi i manganu. Dzięki zawartości naturalnych cukrów – głównie glukozy i fruktozy – są szybkim źródłem energii, jednak ich indeks glikemiczny pozostaje umiarkowany. Spożywane z umiarem, mogą działać neuroprotekcyjnie, wspierać regenerację komórek oraz zapobiegać chorobom cywilizacyjnym, w tym miażdżycy i cukrzycy typu 2.
Czego dostarczają winogrona jasne?
Jasne winogrona, często o zielonkawo-żółtej barwie, zawierają nieco mniej polifenoli niż ciemne odmiany, jednak również oferują szeroki wachlarz korzyści zdrowotnych. Charakteryzują się wysoką zawartością wody, co wspiera nawodnienie organizmu i pracę nerek. Bogate są w naturalne cukry proste, przez co stanowią szybkie źródło energii – idealne w stanach zmęczenia czy osłabienia. Jasne odmiany dostarczają również błonnika pokarmowego, witamin z grupy B, witaminę K, witaminę C oraz minerały takie jak potas, miedź i żelazo.
Działają łagodnie na układ pokarmowy, a dzięki niższej zawartości garbników są lepiej tolerowane przez osoby z wrażliwym żołądkiem. Zawarte w nich związki fenolowe wspierają pracę serca, pomagają w regulacji ciśnienia krwi oraz wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe. Jasne winogrona to wartościowy składnik diety, szczególnie dla dzieci i osób starszych, o łagodnym smaku i prozdrowotnym profilu.
Który rodzaj winogron jest bardziej wartościowy?
Ciemne winogrona uchodzą za zdrowsze ze względu na wyższą zawartość antyoksydantów, szczególnie resweratrolu, obecnego głównie w ich skórce i pestkach. Związek ten działa przeciwzapalnie, przeciwstarzeniowo i kardioprotekcyjnie, wspomagając pracę serca i układu krążenia. Ciemne odmiany dostarczają także więcej flawonoidów i antocyjanów, które chronią komórki przed stresem oksydacyjnym, mogą wspierać funkcje mózgu oraz redukować ryzyko niektórych nowotworów.
Jasne winogrona, choć łagodniejsze dla układu trawiennego i równie bogate w witaminy oraz składniki mineralne, mają niższy poziom tych prozdrowotnych związków. Dlatego pod względem działania ochronnego na organizm, ciemne winogrona są bardziej wartościowe. Najwięcej korzyści przynosi spożywanie ich razem ze skórką i pestkami, gdzie koncentrują się najcenniejsze substancje bioaktywne.
Do czego warto wykorzystać winogrona?
Winogrona można wykorzystać na wiele sposobów. Świetnie komponują się z serami, orzechami, mięsem drobiowym i rybami. Dodawane są do sałatek (nawet wytrawnych), ciast, musów, a także jako baza do domowych soków czy smoothie. Z winogron produkowane są także rodzynki, sok winogronowy oraz ocet winny i oczywiście wino – szczególnie czerwone, którego umiarkowane spożycie wiąże się z pozytywnym wpływem na zdrowie.
Pestki winogron, choć często odrzucane, zawierają olej z pestek winogron, znany z właściwości przeciwzapalnych i pielęgnacyjnych – stosowany zarówno w kuchni, jak i kosmetyce.
Kto powinien uważać?
Winogrona są owocem sezonowym, ale dostępne przez cały rok – często pochodzą z upraw pozaeuropejskich, gdzie stosowane są różne środki ochrony roślin. Dlatego ważne jest, by dokładnie myć winogrona przed spożyciem lub wybierać owoce ekologiczne.
Ze względu na wysoką zawartość cukrów, osoby z cukrzycą, insulinoopornością lub na dietach redukcyjnych powinny spożywać je z umiarem. Dzieci, osoby starsze i kobiety w ciąży mogą korzystać z ich dobrodziejstw, ale warto łączyć je z produktami o niskim indeksie glikemicznym.
Źródła:
- Singh, C.K., Liu, X., Ahmad, N., Resveratrol, in its natural combination in whole grape, for health promotion and disease management, Annals of the New York Academy of Sciences, 22 czerwca 2015