Przepis, który od pokoleń pomagał przetrwać zimę bez chorób. Wszystkie babcie go znają
Dereniówka to jeden z tych trunków, które mają w sobie magię dawnych czasów. Robiły ją nasze babcie, wierząc w jej niezwykłą moc – rozgrzewającą, wzmacniającą i leczniczą. Kwaskowate owoce derenia zamknięte w szlachetnej nalewce nie tylko zachwycają smakiem, ale i wspierają odporność w chłodne dni. Poznaj sprawdzony, tradycyjny przepis i przekonaj się, dlaczego warto mieć w domu butelkę tego rubinowego eliksiru.
- Dereń jadalny (Cornus mas) – kilka słów o gatunku
- Nalewka dereniowa: właściwości lecznicze
- Dereniówka – najlepszy przepis
- Nalewka z derenia z miodem
Dereń jadalny (Cornus mas) – kilka słów o gatunku
W XVIII i XIX wieku dereń jadalny cieszył się ogromnym uznaniem, a nalewka dereniowa gościła na stołach polskiej szlachty. Jej lekko kwaskowaty smak może przypominać pigwę, jednak przewyższa ją bogactwem minerałów i właściwości prozdrowotnych. Obecnie roślina ta ponownie zyskuje popularność i coraz częściej trafia do przydomowych ogrodów. Porady dotyczące uprawy derenia jadalnego znajdziesz w tym artykule.
Jak wygląda dereń jadalny?
Dereń jadalny to efektowne drzewko owocowe o wzniesionym pokroju, osiągające wysokość od 3 do 7 metrów, dzięki czemu zmieści się nawet w niewielkim ogrodzie. Zachwyca o każdej porze roku, ale najbardziej w okresie wiosennego kwitnienia i jesiennego owocowania, gdy gałęzie obficie obsypane są czerwonymi, jadalnymi owocami. Sadzonki derenia chętnie wybierane są nie tylko ze względu na plony, ale też dekoracyjny charakter rośliny.
Owoce derenia
Owoce derenia przypominają kształtem małe śliwki – są podłużne, osadzone na krótkich szypułkach i mają intensywnie czerwony kolor po dojrzeniu. Można je spożywać na surowo, lecz ich wyraźnie cierpki smak sprawia, że częściej wykorzystuje się je do wyrobu nalewek i przetworów. Właśnie z tego powodu warto posadzić w ogrodzie tę niezwykłą roślinę.
Wymagania derenia jadalnego
Dereń jadalny jest rośliną łatwą w uprawie, odpowiednią także dla początkujących ogrodników. Preferuje stanowiska słoneczne i osłonięte od wiatru, choć poradzi sobie również w lekkim cieniu. Dobrze rośnie na różnych typach gleb, w tym ciężkich, i jest w pełni mrozoodporny, co czyni go idealnym wyborem do polskich ogrodów. Jeśli interesuje cię także dereń biały jako roślina ozdobna, praktyczne wskazówki na temat jego uprawy znajdziesz w tym artykule.
Nalewka dereniowa: właściwości lecznicze
Nalewka z derenia wyróżnia się wieloma właściwościami prozdrowotnymi, które pozytywnie wpływają na różne części organizmu. Przede wszystkim uznawana jest za skuteczny środek przeciwgorączkowy i właśnie z tego powodu była powszechnie stosowana w medycynie ludowej. Połączenie dereniówki z miodem nadaje jej działanie antyseptyczne i antybakteryjne. Owoce derenia są bogate w witaminy C, A oraz P, dlatego niewielkie ilości nalewki poleca się osobom z niedoborami tych składników. Dereń to naprawdę cenny surowiec do wyrobu nalewki.
Zastosowanie nalewki z derenia jadalnego
Nalewka dereniowa ma szerokie zastosowanie. Poleca się ją szczególnie przy dolegliwościach żołądkowych. Chociaż sam sok z derenia bywa stosowany na kolki i inne problemy trawienne, wersja z alkoholem również przynosi ulgę. Dereniówka wspomaga trawienie i przyspiesza metabolizm, co korzystnie wpływa na funkcjonowanie układu pokarmowego. Ponadto, nalewka pomaga w walce z anemią, gdyż produkty z derenia skutecznie podnoszą poziom żelaza oraz hemoglobiny we krwi.
Dereń jadalny w medycynie ludowej
W tradycyjnej medycynie nalewka z derenia jadalnego stosowana była także przy leczeniu podagry oraz przeziębień. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym świetnie pomaga obniżyć gorączkę i łagodzić objawy grypy. Można ją również stosować profilaktycznie, aby wzmocnić odporność i zabezpieczyć organizm w okresach zwiększonego ryzyka infekcji.
Dereniówka to nie tylko zdrowotny specyfik, ale także smaczny trunek o długiej tradycji szlacheckiej – niektóre przepisy mają nawet kilkaset lat. Choć nalewka produkowana jest także na skalę przemysłową, to jednak domowe wersje mają swój niepowtarzalny urok i smak. Więcej informacji o ziołach i roślinach leczniczych znajdziesz tutaj.
Dereniówka – najlepszy przepis
Przygotowanie dereniówki jest proste i nie wymaga wielu składników. Potrzebujesz około 1 kg owoców, najlepiej zebranych tuż po pierwszych przymrozkach, choć można je zbierać od lipca aż do końca października. Do tego dodaj około 5 łyżek suszonych czarnych jagód, które wzbogacą smak i nadadzą nalewce wyjątkowy kolor, oraz 1 kg cukru. Do całości potrzeba około 1 litra spirytusu.
Owoce i jagody dokładnie opłucz, włóż w całości do słoja i zalej spirytusem. Słoik przechowuj w ciepłym miejscu, potrząsając nim co kilka dni. Tak przygotowana mikstura powinna stać w cieple przez około 4–6 tygodni, po czym spirytus zlej i przechowuj w lodówce. Odsączone owoce zasyp cukrem i pozostaw, aż całkowicie się rozpuści – zwykle zajmuje to kilka dni.
Syrop połącz ze spirytusem i odstaw na około tydzień, aby nalewka się sklarowała. Może być lekko mętna, dlatego warto ją przecedzić przed przelaniem do butelek. Gotową nalewkę przechowuj w chłodnym miejscu przez około pół roku, zanim zdecydujesz się ją spróbować. Niektórzy wzbogacają smak dodatkiem soku z pigwy. Jeśli interesuje cię również dereń kousa jako roślina ozdobna, porady dotyczące jego uprawy znajdziesz w tym artykule.
Nalewka z derenia z miodem
Wielu koneserów uważa, że najbardziej wyrafinowana jest nalewka z derenia z dodatkiem miodu. Przygotowanie jej jest równie proste, jednak znawcy polecają długie macerowanie owoców w spirytusie, twierdząc, że prawdziwy aromat i moc nalewka osiąga dopiero po kilku latach leżakowania. Choć trudno wytrzymać tyle czasu, bo smak jest naprawdę znakomity. Jak przygotować taką nalewkę?
Do 1 kg owoców wlej 500 ml wódki i 500 ml spirytusu. Po kilku dniach przechowywania w chłodnym miejscu z regularnym potrząsaniem owoce oddadzą swój smak. Następnie alkohol zlej i przechowuj w lodówce. W międzyczasie nasączone owoce zalej pół litra miodu i mieszaj energicznie przez 4-5 dni. Po tym czasie syrop dokładnie przecedź przez gazę lub gęste sitko, aby nalewka była klarowna i uniknąć mętności, która czasem pojawia się w nalewkach z miodem.
Odlany syrop połącz z wcześniej odłożonym alkoholem i rozlej do butelek. Przechowuj w chłodnym miejscu. Nalewka będzie gotowa do spożycia po około pół roku.
Taki trunek doskonale sprawdza się jako środek wspierający odporność – warto pić go po przeziębieniu lub w okresie zwiększonego ryzyka infekcji. Działa rozgrzewająco i antybakteryjnie, a dzięki miodowi ma łagodny, lecz nie mdły smak, który skutecznie niweluje kwaskowatość owoców. Jeśli szukasz inspiracji na krzewy owocowe do ogrodu, znajdziesz je tutaj.
Jeśli podoba Ci się ten przepis, wypróbuj też przepis na nalewkę z aronii.