Polski „superprodukt” z odpadu: zapomniany przez lata olej wraca do łask
Czarna porzeczka kojarzy się głównie z aromatycznymi sokami, dżemami czy herbatą o intensywnym smaku. Niewiele osób wie jednak, że jej pestki kryją w sobie niezwykle wartościowy olej. Choć produkowany jest na mniejszą skalę niż popularne oleje roślinne, zyskuje coraz większe uznanie w medycynie naturalnej, kosmetologii i dietetyce. Olej z pestek czarnej porzeczki to prawdziwy przykład, jak z niepozornego odpadu – wytłoków owocowych – można uzyskać produkt o dużym znaczeniu zdrowotnym.
- Jak powstaje olej z pestek czarnej porzeczki?
- Jak działa olej z pestek czarnej porzeczki?
- Olej z pestek czarnej porzeczki w kosmetyce
- Jak go stosować w diecie?
- Ciekawostki i fakty
- Cały owoc vs. pestka
Jak powstaje olej z pestek czarnej porzeczki?
Olej tłoczy się na zimno z małych pestek znajdujących się w owocach czarnej porzeczki. Są one bogate w tłuszcze i związki bioaktywne, a ich przetwarzanie pozwala wydobyć koncentrat składników cennych dla zdrowia. Proces tłoczenia na zimno sprawia, że olej zachowuje wszystkie delikatne kwasy tłuszczowe i antyoksydanty. Ma żółto-zielonkawy kolor, lekko owocowy zapach i orzechowo-porzeczkowy posmak.
Olej z pestek czarnej porzeczki wyróżnia się unikatowym profilem kwasów tłuszczowych:
- kwas alfa-linolenowy (ALA, omega-3) – 13–16%,
- kwas linolowy (LA, omega-6) – 40–50%,
- kwas gamma-linolenowy (GLA, omega-6) – 15–20%,
- kwas oleinowy (omega-9) – 10–15%.
Szczególnie cenny jest obecny w nim GLA (kwas gamma-linolenowy), który rzadko występuje w produktach spożywczych. Oprócz kwasów tłuszczowych olej zawiera:
- witaminę E (tokoferole i tokotrienole) – silne antyoksydanty,
- fitosterole – wspierające regulację poziomu cholesterolu,
- polifenole – związki o działaniu przeciwzapalnym.
Jak działa olej z pestek czarnej porzeczki?
Badania naukowe wskazują, że regularne spożywanie oleju z pestek czarnej porzeczki może:
- wzmacniać odporność – kwasy omega-3 i GLA regulują odpowiedź zapalną organizmu,
- łagodzić stany zapalne stawów i skóry (m.in. w reumatoidalnym zapaleniu stawów, atopowym zapaleniu skóry, łuszczycy),
- poprawiać kondycję skóry, włosów i paznokci – dzięki witaminie E i niezbędnym kwasom tłuszczowym,
- wspierać układ sercowo-naczyniowy – obniżać poziom „złego” cholesterolu LDL, zwiększać poziom „dobrego” HDL,
- łagodzić objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego i menopauzy – GLA wpływa na regulację hormonów i może redukować dolegliwości bólowe.
Olej z pestek czarnej porzeczki w kosmetyce
Ze względu na swoje właściwości nawilżające i regenerujące olej znalazł szerokie zastosowanie w pielęgnacji skóry. Dodaje się go do kremów i balsamów dla skóry suchej, podrażnionej czy dojrzałej. Stosowany bezpośrednio na skórę:
- wzmacnia barierę lipidową naskórka,
- redukuje zaczerwienienia i podrażnienia,
- wspomaga gojenie drobnych uszkodzeń skóry,
- łagodzi objawy AZS i trądziku różowatego.
W kosmetologii uznawany jest za „olej młodości” ze względu na wysoką zawartość antyoksydantów opóźniających procesy starzenia.
Jak go stosować w diecie?
Olej z pestek czarnej porzeczki najlepiej spożywać na zimno, np.:
- jako dodatek do sałatek i surówek,
- do koktajli i smoothie,
- w formie łyżeczki oleju dziennie jako suplement diety.
Nie nadaje się do smażenia, bo wysoka temperatura niszczy delikatne kwasy tłuszczowe.
Zalecana dawka to zwykle 1–2 łyżeczki dziennie – więcej nie jest konieczne, ponieważ olej jest bardzo skoncentrowanym źródłem substancji aktywnych.
Ciekawostki i fakty
- Polska należy do czołowych producentów czarnej porzeczki na świecie – mamy więc potencjał, by olej z pestek stał się naszym „superproduktem narodowym”.
- Olej ten bywa nazywany „północnym olejem arganowym” ze względu na podobne właściwości regenerujące dla skóry.
- Choć czarna porzeczka jest bogata w witaminę C, w pestkach nie ma jej wiele – to olej dostarcza innych składników, uzupełniając działanie owocu.
Olej z pestek czarnej porzeczki jest bezpieczny i dobrze tolerowany. Mogą go stosować zarówno dorośli, jak i dzieci, a także osoby starsze. Ostrożność powinny zachować osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe, ponieważ olej (jak inne źródła omega-3) może wpływać na krzepliwość krwi.
Zaburzenia krzepnięcia krwi są przeciwwskazaniem do stosowania oleju z czarnej porzeczki w diecie.
Cały owoc vs. pestka
Owoc czarnej porzeczki i olej z jego pestek to dwa zupełnie różne źródła składników odżywczych, które wzajemnie się uzupełniają.
Świeże owoce są bogactwem witaminy C (nawet kilka razy więcej niż cytrusy), polifenoli, antocyjanów i błonnika – wspierają odporność, pracę jelit i działają silnie antyoksydacyjnie. Natomiast olej z pestek czarnej porzeczki nie dostarcza witaminy C ani błonnika, ale jest wyjątkowy ze względu na wysoką zawartość kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, w tym rzadko występującego kwasu gamma-linolenowego (GLA), a także witaminy E.
Dlatego owoce działają głównie od strony antyoksydacyjnej i wzmacniającej, a olej – od strony przeciwzapalnej, wspierając skórę, układ krążenia i gospodarkę hormonalną. Spożywane razem tworzą wartościowy duet dla zdrowia.
Olej z pestek czarnej porzeczki to produkt niszowy, ale niezwykle wartościowy. Dzięki obecności kwasu GLA oraz wysokiej zawartości antyoksydantów wspiera odporność, układ krążenia i zdrowie skóry. Stosowany zarówno w kuchni, jak i w kosmetyce, zasługuje na miano naturalnego eliksiru zdrowia. Warto włączyć go do diety – choćby w niewielkich ilościach – by wykorzystać pełnię dobrodziejstw, jakie kryją się w niepozornych pestkach czarnej porzeczki.
Źródło:
- https://terazgotuje.pl/skladniki-i-produkty/news-lyzka-dziennie-chroni-wzrok-i-regeneruje-stawy-dobry-olej-dl,nId,8013758#