Ten popularny składnik chleba może wpływać na twój mózg. Sprawdź, czy powinieneś go unikać
Pieczywo od wieków stanowi podstawę diety w wielu kulturach, a w Polsce to produkt obecny niemal na każdym stole. Aby zachowało świeżość i nie pleśniało, coraz częściej dodaje się do niego specjalne konserwanty. Jednym z najczęściej stosowanych jest propionian wapnia (E282). Choć skutecznie chroni przed zepsuciem, pojawia się coraz więcej wątpliwości dotyczących jego wpływu na zdrowie. Czy warto przyglądać się bliżej składowi kupowanego chleba i bułek? Co na temat E282 mówią badania? W tym artykule jest wszystko, co warto wiedzieć.
Z tego artykułu dowiesz się:
Czy pieczywo jest zdrowe?
Dla wielu Polaków pieczywo to nie tylko dodatek, ale codzienna podstawa posiłków. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego przeciętny mieszkaniec Polski zjada rocznie ponad 40 kg pieczywa. Jest obecne podczas śniadań, kolacji, a często także jako przekąska. Kulturowo i kulinarnie chleb ma silną pozycję — zarówno w wersji tradycyjnej, jak i nowoczesnej. Każdy uwielbia świeży chleb. Nekórzy mrożą pieczywo po zakupie, inni wkładają różne rzeczy do chlebaka - wszystko po to, by pieczywo było jak najbardziej świeże.
Na rynku dostępne są dziesiątki rodzajów pieczywa — od pszennych kajzerek po żytnie chleby na zakwasie. Różnią się nie tylko smakiem i strukturą, ale także wartością odżywczą. Najzdrowsze pozostają produkty z pełnego przemiału, zwłaszcza pieczywo żytnie razowe i na naturalnym zakwasie. Zawierają więcej błonnika, witamin z grupy B i minerałów takich jak żelazo, cynk czy magnez. Produkty wypiekane przemysłowo, z oczyszczonej mąki pszennej, często zawierają mniej składników odżywczych, a więcej dodatków poprawiających strukturę, smak i trwałość.
Czym jest propionian wapnia?
Propionian wapnia, będący solą wapniową kwasu propionowego, to jeden z najczęściej stosowanych konserwantów w przemyśle spożywczym. Jego podstawową rolą jest hamowanie wzrostu pleśni oraz bakterii, co znacząco wydłuża trwałość produktów. Szczególnie często wykorzystywany jest w pieczywie krojonym, bułkach pakowanych oraz ciastach i innych wypiekach, które mają zachować świeżość przez dłuższy czas.
Obecność tego konserwantu pozwala uniknąć szybkiego psucia się produktów, zmniejsza straty handlowe i umożliwia dłuższy transport. Dzięki temu pieczywo może wyglądać świeżo przez wiele dni, nawet jeśli przechowywane jest poza lodówką. Propionian wapnia został zatwierdzony do stosowania przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) oraz amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA). W dawkach do 3000 mg/kg uznaje się go za bezpieczny, ale nie jest substancją całkowicie obojętną dla zdrowia, zwłaszcza przy długotrwałym spożyciu.
Czy propionian wapnia szkodzi?
Propionian wapnia może wpływać na układ nerwowy, szczególnie u osób wrażliwych, takich jak dzieci czy osoby z zaburzeniami neurologicznymi. Niektóre źródła wskazują, że jego spożycie może wiązać się z występowaniem rozdrażnienia, problemów z koncentracją czy zmianami nastroju.
Choć mechanizmy działania nie są do końca poznane, sugeruje się możliwy wpływ tego konserwantu na procesy metaboliczne i pracę układu pokarmowego, zwłaszcza przy długotrwałej ekspozycji.
Uważa się, że w dopuszczalnych ilościach nie powinien być szkodliwy dla większości zdrowych osób. Mimo to zaleca się ostrożność w przypadku kobiet w ciąży, dzieci oraz osób z nadwrażliwościami. Warto zwracać uwagę na skład produktów i wybierać żywność o jak najprostszym składzie, ograniczając nadmiar dodatków chemicznych, zwłaszcza przy codziennym spożyciu.
Co jeszcze nieporzebnie może znaleźć się w pieczywie?
W pieczywie przemysłowym, oprócz propionianu wapnia, często znajdują się również inne substancje dodatkowe: emulgatory (np. E471, E472e), polepszacze (np. kwas askorbinowy – E300), środki spulchniające, cukier czy syrop glukozowo-fruktozowy. Większość z nich pełni funkcję technologiczną, ale w codziennej diecie nie są one konieczne, a ich nadmiar może obciążać organizm. Alternatywą dla konserwantów chemicznych może być chłodnicze przechowywanie pieczywa, piekarnie rzemieślnicze, które wypiekają chleb bez konserwantów, oraz pieczenie domowe. Coraz więcej piekarni oferuje też chleby z naturalnym zakwasem, który sam w sobie wykazuje właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Choć przepisy UE jasno określają dopuszczalne poziomy konserwantów, nie zawsze konsument ma świadomość, co naprawdę znajduje się w jego codziennym pieczywie. Dlatego tak ważne jest czytanie etykiet. Obecność E282, a także innych oznaczeń „E”, powinna skłaniać do refleksji — czy rzeczywiście taki produkt jest najlepszym wyborem? Warto również pamiętać, że im krótszy skład pieczywa, tym lepiej. Mąka, woda, sól, zakwas lub drożdże – to wszystko, co powinien zawierać prawdziwy chleb. Propionian wapnia skutecznie chroni pieczywo przed pleśnią, ale jego obecność w diecie powinna być kontrolowana. Mimo że nie ma twardych dowodów na szkodliwość w ilościach dopuszczonych przez prawo, coraz więcej badań wskazuje na potencjalne skutki uboczne. Wybierając pieczywo, warto zwrócić uwagę nie tylko na datę przydatności do spożycia, ale przede wszystkim na skład. W dłuższej perspektywie to właśnie świadome decyzje zakupowe mają największy wpływ na zdrowie. Producenci dążą do zapewnienia jak najdłuższej świeżości, ale dobrze jest wiedzieć, że warto też jeść chleb czerstwy.Czy świeżutki chleb jest najlepszy?
Źródła: