Nie obieraj skórki! Rezultaty zobaczysz szybciej niż myślisz
Codzienne wybory żywieniowe często są podejmowane z przyzwyczajenia, nieświadomości lub strachu. Obieranie owoców i warzyw to rutynowa czynność, która dla wielu wydaje się oczywista i konieczna. Tymczasem w cienkiej warstwie skórki kryją się cenne substancje, które w znacznym stopniu wpływają na jakość diety. Rezygnując z nich, traci się więcej, niż mogłoby się wydawać. Warto więc zadać sobie pytanie – czy obieranie to na pewno najlepszy wybór?
- Dlaczego obieramy owoce i warzywa?
- Skąd wziął się strach przed jedzeniem skórki?
- Dlaczego warto jeść warzywa i owoce ze skórką?
- Jakie warzywa i owoce można jeść ze skórką?
- A które lepiej obierać?
- Czy warto jeść nieobrane owoce i warzywa?
Dlaczego obieramy owoce i warzywa?
Obieranie owoców i warzyw jest praktyką zakorzenioną w kulturze kulinarnej od pokoleń. W wielu domach przekazywana była jako standard higieny i estetyki – obieranie miało „oczyszczać” produkt, pozbywać się ewentualnych zanieczyszczeń i nadać mu lepszy wygląd lub konsystencję. Skórka bywała twarda, gorzka, trudna do przeżucia lub uznawana za „brudną” część owocu. Dodatkowo – w przypadku niektórych produktów, takich jak ziemniaki czy buraki – obieranie ułatwiało dalszą obróbkę termiczną lub kulinarną.
Również w przetwórstwie spożywczym przyjęto schemat, według którego skórka jest niepotrzebnym odpadem. To właśnie dlatego w sokach, musach, przecierach czy gotowych daniach ze sklepu często brak jest tej zewnętrznej warstwy – mimo że to właśnie tam koncentruje się wiele substancji odżywczych.
Skąd wziął się strach przed jedzeniem skórki?
Jednym z najczęściej przytaczanych powodów obierania owoców i warzyw jest obawa przed pozostałościami pestycydów i zanieczyszczeniami chemicznymi. Współczesne rolnictwo, nastawione na masową produkcję, faktycznie często wykorzystuje środki ochrony roślin, które mogą pozostawać na skórce. Pojawiły się również doniesienia o związkach chemicznych stosowanych do zabezpieczania owoców w transporcie – szczególnie w przypadku cytrusów i jabłek.
Strach ten pogłębiają komunikaty medialne oraz niepełna wiedza konsumentów. Jednak pomimo obecności takich substancji, większość z nich można w dużym stopniu usunąć poprzez odpowiednie mycie i szczotkowanie owoców oraz warzyw. Istnieją także naturalne metody oczyszczania, np. moczenie produktów w roztworze wody z octem, które pomagają ograniczyć ryzyko.
Obieranie nie jest jedyną, a także nie zawsze najskuteczniejszą metodą ochrony przed chemikaliami, a jednocześnie pozbawia produkt znacznej części wartości.
Dlaczego warto jeść warzywa i owoce ze skórką?
To, że warzywa i owoce to podstawą diety i należy jeść je każdego dnia - każdy wie. Sam fakt jedzenia warzyw i owoców jest bardzo istotny, jednak warto zwrócić uwagę, która forma będzie najbardziej wartościowa: ze skórą czy bez skórki?
To właśnie skórka zawiera najwięcej błonnika, witamin i przeciwutleniaczy. W wielu przypadkach stanowi najbardziej skoncentrowane źródło substancji bioaktywnych w całym owocu lub warzywie. Przykładem są jabłka – ich skórka zawiera wielokrotnie więcej antyoksydantów niż miąższ. Podobnie jest z marchwią, ogórkami, cukinią, a nawet bakłażanem.
Błonnik obecny w skórce reguluje trawienie, wspiera perystaltykę jelit, pomaga w usuwaniu toksyn z organizmu i wpływa na utrzymanie uczucia sytości. Polifenole i flawonoidy, również koncentrujące się w skórce, mają działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Witaminy C, K i A, a także składniki mineralne takie jak potas, magnez i wapń – często występują w wyższych stężeniach właśnie w zewnętrznych warstwach produktu.
Dodatkową korzyścią jest zmniejszenie marnowania żywności. Obierając warzywa i owoce, wyrzuca się nierzadko nawet do 30% ich masy – w tym najbardziej wartościowe elementy.
Jakie warzywa i owoce można jeść ze skórką?
Wiele produktów można i warto spożywać bez obierania, pod warunkiem ich dokładnego umycia. Do tej grupy należą:
- Jabłka i gruszki – skórka zawiera dużo błonnika i polifenoli.
- Marchew, pietruszka, buraki – zwłaszcza młode, dobrze umyte, nadają się do jedzenia w całości.
- Ziemniaki – gotowane lub pieczone w skórce, szczególnie młode, dostarczają potasu i witaminy C.
- Ogórki, cukinia, bakłażan – cienka skórka nie wymaga usuwania, dostarcza chlorofilu i antyoksydantów.
- Winogrona, jagody, morele, śliwki – skórka jest bogata w antocyjany.
- Cytrusy – skórkę można wykorzystać startą (z owoców ekologicznych), zawiera olejki eteryczne i flawonoidy.
A które lepiej obierać?
Nie wszystkie produkty nadają się do spożywania ze skórką. W niektórych przypadkach jest ona zbyt twarda, gorzka lub może zawierać substancje antyodżywcze. Do produktów, które lepiej obierać, należą:
- Awokado – gruba, niejadalna skórka.
- Melon i arbuz – skórka jest zbyt twarda, choć można wykorzystać ją w przetworach.
- Ananas – skórka zawiera mikrokolce i jest niejadalna.
- Banany – choć teoretycznie jadalne, ich skórka jest gorzka i trudna do strawienia.
- Cebula i czosnek – łuski pełnią funkcję ochronną, są zbyt włókniste.
Czy warto jeść nieobrane owoce i warzywa?
Rezygnacja z obierania owoców i warzyw – przy zachowaniu zasad higieny – może przynieść znaczące korzyści zdrowotne. Skórka to nie tylko bariera ochronna przed czynnikami zewnętrznymi, ale też prawdziwa skarbnica błonnika, witamin, minerałów i antyoksydantów. To właśnie w niej często znajduje się najwięcej cennych substancji odżywczych, które wspierają trawienie, odporność oraz pomagają w profilaktyce wielu chorób. Obierając warzywa i owoce, tracimy to, co w nich najcenniejsze. Warto więc zmienić codzienne nawyki i – po dokładnym umyciu – spożywać je w całości. Dzięki temu dostarczymy organizmowi więcej wartościowych składników i ograniczymy ilość odpadów.