Nietolerancja laktozy? Sprawdź, co możesz zrobić!
Objawy nietolerancji laktozy są nieprzyjemne i niełatwo żyć mając nadwrażliwość na ten składnik mleka. Na szczęście w obecnych czasach jest wiele sposobów na poradzenie sobie z tym zaburzeniem trawienia. Ten artykuł przybliży ci problem nietolerancji laktozy - jakie są przyczyny, gdzie znajduje się laktoza i jak zdiagnozować utrudnione trawienie laktozy. Dowiesz się także jak sobie radzić z tym problemem - mamy dla ciebie kilka wyjść, które ułatwią ci życie.
Z tego artykułu dowiesz się:
Czym jest nietolerancja laktozy?
Nietolerancją laktozy określa się nadwrażliwość przewodu pokarmowego na spożycie produktów zawierających mleko krowie. W mleku krowim znajduje się laktoza - cukier mleczny. To ona jest odpowiedzialna za występowanie objawów nietolerancji. Nietolerancja laktozy jest wynikiem zmniejszonej aktywności jednego z enzymów trawiących węglowodany - laktazy.
Laktoza to cukier znajdujący się w mleku i jego przetworach. Laktoza występuje w takich produktach, jak: jogurt, serek wiejski, twaróg, lody, czekolada, desery, słodycze, ciasta i tak dalej. Nie oznacza to, że laktoza jest dostępna we wszystkich produktach nabiałowych. Śladowe ilości znajdziesz w takich produktach, jak: ser żółty, masło, parmezan, ser pleśniowy. Te produkty nie będą powodowały objawów nietolerancji. Są to tak małe ilości, że produkty takie uważane są za naturalnie bezlaktozowe.
Skąd bierze się nietolerancja laktozy i jak się objawia?
Laktoza, jak już wcześniej wspomniano, rozkładana jest przez enzym trawienny o nazwie laktaza. Po rozkładzie powstaje glukoza i galaktoza, a te z kolei są wchłaniane do krwi. Efektem niedostatecznego rozkładu laktozy w jelicie cienkim są właśnie objawy nietolerancji laktozy. Laktoza bowiem zaburza pracę układu pokarmowego oraz proces trawienia.
Są różne formy nietolerancji laktozy:
- wrodzona alaktazja - występuje już u noworodków (ciężka biegunka, odwodnienie, niedożywienie).
- hipolaktazja - pojawia się po 3 roku życia, stopniowo zanika wytwarzanie laktazy.
- niedobór laktazy w przebiegu chorób układu pokarmowego - powstaje na skutek uszkodzenia błony jelita cienkiego, a to prowadzi do zaburzenia czynności laktazy. Często występuje razem na przykład z celiakią.
Objawy nietolerancji laktozy dotyczą układu pokarmowego. Osoba z upośledzoną tolerancją tego cukru odczuwa:
- ból brzucha
- biegunkę
- wzdęcia
- gazy
- nudności
- wymioty.
Tolerancja na laktozę jest różna u każdej osoby. Niektórzy nie mogą spożywać laktozy w ogóle, inni mogą bezpiecznie zjeść określoną ilość tego cukru.
Jak sobie radzić z nietolerancją laktozy?
Dla osoby z nietolerancją laktozy nawet zwykłe wyjście na kawę do kawiarni czy pobyt u znajomych może okazać się problematyczny. W obawie o wystąpienie nieprzyjemnych objawów może nawet dojść do ograniczenia wyjść i spotkań. Jednak obecnie jest dużo sposobów na to, by uniknąć nieprzyjemnych efektów po spożyciu mleka.
- Używaj mleka bezlaktozowego - jest szeroko dostępne i można je kupić w większości sklepów. Tak samo jest w kwestii produktów mlecznych i produktów z użyciem mleka. Większość nabiałowych rzeczy w wersji bezlaktozowej bez problemu można kupić w sklepie.
- Korzystaj z zamienników roślinnych - napoje roślinne imitujące mleko są bardzo dobrą alternatywą dla mleka. Wegański rynek produktów naśladujących nabiał jest szeroki i bez problemu można skorzystać z wielu ciekawych produktów, ciast czy nawet deserów.
- Suplementuj enzym laktazę - enzym ten kupisz bez żadnego problemu w aptece czy w internecie. Podczas kuracji laktazy można jeść zwykłe krowie mleko bez ryzyka wystąpienia niekorzystnych skutków płynących ze spożycia laktozy.
- Korzystaj z przepisów bezlaktozowych - jest wiele pomysłów na posiłki, które możesz przygotować bez udziału mleka.
Jak zdiagnozować nietolerancję laktozy?
Jeżeli podejrzewasz u siebie nietolerancję laktozy, możesz to zdiagnozować za pomocą kilku sposobów:
- próba eliminacyjna - najprostszy sposób bez dodatkowych badań. Zaleca się stosować dietę bezlaktozową przez okres 2 tygodni. Po tym czasie zaleca się włączyć do jadłospisu laktozę. Jeżeli zauważysz, że objawy nietolerancji minęły w czasie niespożywania laktozy, a pojawiły się po jej ponownym włączeniu, najprawdopodobniej świadczy to o tym problemie.
- test doustnego obciążenia laktozą - podaje się pacjentowi doustnie laktozę i następnie wykonuje badania krwi, które określają jej stężenie.
- badanie pH stolca - niestrawiona laktoza zakwasza stolec, więc jeśli pH jest niskie, mamy do czynienia z nietolerancją laktozy.
- wodorowy test oddechowy - pacjentowi, który jest na czczo, podaje się laktozę w określonej dawce i następnie mierzy się stężenie wodoru w wydychanym powietrzu. W przypadku nietolerancji laktozy będzie przekroczenie normy. Na skutek fermentacji laktozy w jelicie grubym dochodzi do wytwarzania dużej ilości wodoru, a ten jest usuwany przez układ oddechowy.
- badanie endoskopowe - polega na wycięciu niewielkiego fragmentu jelita cienkiego, by oznaczyć ilość laktazy.
Czy trzeba ograniczać ilość mleka w nietolerancji laktozy?
Osoby nadwrażliwe na mleko, a dokładniej na laktozę, powinny zmniejszyć ilość produktów mlecznych. Jeżeli tego nie zrobią, odczuwać będą nieprzyjemne objawy, które będą bardzo wpływały na jakość życia.
Nie w każdym wypadku trzeba całkowicie wyeliminować laktozę. Są osoby, które będą mogły spożyć jakąś ilość mleka krowiego bez obawy o wystąpienie objawów nietolerancji. Nieleczona nietolerancja laktozy bardzo często jest powodem pojawienia się zespołu jelita drażliwego, osteoporozy i osłabienia kości, egzemy, astmy czy zapalenia zatok. Nie warto więc bagatelizować objawów.
Źródła:
- Margherita Di Costanzo, Roberto Berni Canani, Lactose Intolerance: Common Misunderstandings, Ann Nutr Metab . 2018:73 Suppl 4:30-37