Rozszerzanie diety jest bardzo ważne w rozwoju dzieci. Warto wiedzieć, co niemowlęta mogą jeść, a jakie produkty bardzo szkodzą. Podanie pewnych składników może powodować wszelkiego rodzaju komplikacje, w tym nawet prowadzić do poważnych powikłań, na przykład do wstrząsu anafilaktycznego. Zobacz, czego nie można podawać dzieciom do jedzenia.
Co to jest rozszerzanie diety? Najważniejsze informacje
Rozszerzanie diety jest to etap, w którym niemowlakom podaje się nowe produkty żywnościowe. Zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) mówią, że należy rozszerzać dietę po skończeniu 6. miesiąca życia. Według Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii i Gastroenterologii (ESPHGAN) można zacząć rozszerzanie diety między 17. tygodniem a 26. tygodniem. Tutaj szczególną uwagę zwraca się na dzieci, które mają niską masę ciała lub niedobór żelaza - im zaleca się zacząć nieco wcześniej.
Jest to szczególnie ważny moment, ponieważ to, w jaki sposób karminy dziecko, wpływa znacząco na jego przyszłość i dalsze wybory żywieniowe. Co więcej, istnieją takie produkty, które mogą powodować bardzo przykre dolegliwości. Sprawdź zatem, których produktów nie można podawać dzieciom poniżej 1. roku życia.
Surowe jajka, ryby i mięso
Spożycie przez niemowlęta surowych produktów, jakimi są jajka, mięso i ryby, skutkować może zakażeniem pasożytami i bakteriami, między innymi Salmonellą (jajka), włośnicą (mięso wieprzowe), Listerią (ryby) czy Campylobacterią (kurczak).
Jeśli zdecydujesz się na podanie jajka, konieczne jest bardzo dobre ścięcie białka i żółtka. Podanie dziecku płynnego żółtka może prowadzić do zatrucia pokarmowego, które jest niebezpieczne dla tak małego dziecka. Jajko zawsze musi być ugotowane na twardo, a jajecznica - dobrze ścięta.
Nie zaleca się podawania produktów, takich jak parówki, kabanosy, kiełbasa i ogólnie produktów wysoko przetworzonych. Dostarczają one bardzo dużą ilość soli i często mają wzmacniacze smaku oraz konserwanty.
Ryby wędzone na zimno i na gorąco nie są zalecane do ukończenia 2. roku życia, ze względu na dużą ilość soli.
Leśne grzyby
Nigdy nie podawaj dziecku (nawet do 12. roku życia) grzybów leśnych, zwłaszcza tych, których nie jesteś pewna/y. Istnieje duże ryzyko ciężkiego zatrucia, a także uszkodzenia wątroby.
A co z potrawami, z których grzyby zostały usunięte po przygotowaniu? Ich także nie wolno podawać. Istnieje ryzyko, że dziecko mimo to się zatruje. Nie ryzykuj zdrowiem, a nawet życiem, swojego dziecka.
Można za to podawać takie grzyby, jak pieczarki, boczniaki i kurki, ale wyłącznie po obróbce termicznej.
Słodki, złoty miód
Poczekaj z podaniem dzieckumiodu , aż ukończy 12. miesiąc życia. U tak małego dziecka może wystąpić skażenie laseczkami jadu kiełbasianego (Clostridium botulinum). Prowadzi to do botulizmu niemowlęcego, czyli bardzo poważnego zatrucia pokarmowego. Wynika to z faktu, że mikroflora jelitowa niemowląt jest jeszcze nie do końca rozwinięta. Objawy mogą wystąpić nawet do miesiąca po spożyciu. Zakażenie takie skutkuje tym, że niemowlęta są ospałe, drażliwe, nie chcą jeść, cicho płaczą, mają obniżone napięcie mięśniowe a także zaparcia. Może dochodzić do porażenia mięśni nóg, tułowia i ramion, a także do niewydolności oddechowej. Botulizm może być nawet śmiertelny - natychmiast potrzeba pomocy lekarskiej.
Sztuczny miód jest bezpieczny, ale dostarcza on tylko samych cukrów, bez cennych wartości, które ma miód "prawdziwy".
Sery - pleśniowe, z niepasteryzowanego mleka
Nie podawaj dziecku serów pleśniowych, np. Camembert, Brie, Gorgonzola, a także serów produkowanych z mleka niepasteryzowanego. Powodować mogą zakażenie między innymi bakterią Listeria.
Występowanie pleśni na serach dodatkowo powodować może nietolerancje pokarmowe i reakcje alergiczne.
Można za to podawać sery żółte i sery twarogowe.
Jak to jest z tymi podrobami?
To temat, który budzi wiele dylematów. Zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) mówią, by podawać podroby już od 6. miesiąca życia. Tak samo mówią zalecenia European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN). Są one bowiem super źródłem żelaza.
Polskie zalecenia (PTGHiŻD) mówią jednak, by nie podawać podrobów aż do ukończenia 3. roku życia. Ma to wynikać z dużej ilości witaminy A, która w nadmiarze jest szkodliwa. Poza tym wątróbka zawiera dużo tłuszczu i cholesterolu.
Należy więc zachować zdrowy rozsądek i nie przesadzać z ilością podrobów w diecie, by nie doszło do nadmiaru witaminy A, żelaza, tłuszczu i cholesterolu.
Cukier i sól
Nie należy podawać dzieciom produktów, które zawierają sól oraz cukier. Dotyczy to też produktów przetworzonych, na przykład jogurtów, dań gotowych, przetworów i tak dalej. Produkty bogate w cukier oraz sól są smaczniejsze, więc powodować mogą nadmierną ich podaż. Często dzieci odmawiają zdrowych posiłków, po spożyciu słodkich i słonych przekąsek, a to prowadzi do powstawania neofobii żywieniowej i wybiórczości pokarmowej - powstają ogromne trudności w żywieniu.
Nadmiar cukru skutkuje próchnicą, otyłością, nadpobudliwością, powstawaniem grzybicy i nowotworów. Otyłość z kolei prowadzi do poważnych konsekwencji - otyłość to choroba!
Nadmiar soli prowadzi do powstawania nadciśnienia tętniczego, a ono powoduje zawał serca, udar mózgu i inne choroby, które zagrażają życiu.
Należy dążyć do minimalnej ilości tych składników w diecie. Im dłużej się wystrzegamy soli i cukru w nadmiernej ilości, tym większa szansa na zachowanie zdrowia. Pamiętać należy, że we wszystkim trzeba zachować umiar. Nadmiar jest tak samo szkodliwy, jak i niedobór. W przypadku niedoboru soli następuje spadek ciśnienia tętniczego w skutek czego mogą powstawać osłabienia, omdlenia oraz zawroty głowy. Za mała ilość cukru w diecie może prowadzić do wystąpienia hipoglikemii (wilczy głód, trzęsienie dłoni, ból głowy, osłabienie, senność, kołatania serca, niepokój).
Produkty z dużym ryzykiem zadławienia
Wstrzymaj się z podawaniem takich produktów, które mogą powodować większe ryzyko zakrztuszenia. Są to:
produkty twarde i surowe, które ciężko pogryźć (np. marchewka),
małe i okrągłe (np. borówka),
całe liście (np. szpinak),
orzechy w całości,
kiełbasa, parówki w plastrach,
twarde cukierki i lizaki...
Należy tak podawać dzieciom produkty, by ich spożycie było dla nich łatwe, dostosowując konsystencję i wielkość surowców do dziecka. Przy rozszerzaniu diety niestety każdy produkt czy potrawa może powodować zakrztuszenie. Najważniejszą zasadą jest obecność podczas jedzenia, a także prawidłowe postępowanie przy wystąpieniu zakrztuszenia.
Podawaj jedzenie dziecku w odpowiedni sposób tak, by zminimalizować ryzyko zadławienia, fot. Olesia Bilkei
Zdrowie i życie dziecka jest najważniejsze
Rozszerzanie diety może budzić wiele trosk i strachu. Jest to jednak ogromnie ważne, by u dziecka powstały prawidłowe nawyki żywieniowe. Dzięki nim, dziecku w przyszłości będzie łatwiej zachować zdrowie. Kluczowe jest pierwsze 1000 dni życia dziecka pod względem jedzenia.
Nie podawaj niemowlakowi tych produktów, o których tutaj jest mowa, a unikniesz problemów nieprzyjemnych, często zagrażających zdrowiu, a nawet życiu.
Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Hanna Szajewska, Piotr Socha, Andrea Horvath, Anna Rybak, Bartłomiej M. Zalewski1, Magdalena Nehring-Gugulska, Hanna Mojska, Mieczysława Czerwionka-Szaflarska, Danuta Gajewska, Ewa Helwich, Teresa Jackowska, Janusz Książyk, Ryszard Lauterbach, Dorota Olczak-Kowalczyk, Halina Weker
