Masz jajka na drzwiach lodówki? To najgorsze miejsce! Dietetyk wyjaśnia
Jajka to jeden z najczęściej kupowanych produktów spożywczych w Polsce. Trafiają do domów co kilka dni, są wszechstronne, smaczne i wartościowe pod względem odżywczym. Jednak wciąż wiele osób nie wie, jak prawidłowo je przechowywać – a błędy popełniają nawet ci, którzy gotują je regularnie. Czy jajka powinny stać na drzwiach lodówki, czy w środku? Myć je przed włożeniem do chłodziarki czy dopiero przed użyciem? I dlaczego w sklepach leżą poza lodówką, skoro w domu wkładamy je do chłodu?
- Dlaczego jajka szybko się psują? Krótko o ich budowie
- Jajko w sklepie poza lodówką, w domu w lodówce – czy to ma sens?
- Najczęstszy błąd: trzymanie jaj na drzwiach lodówki
- Myć jajka czy nie? To zależy od momentu
- Wartości odżywcze jajka – dlaczego warto zadbać o ich jakość?
- Najważniejsze zasady przechowywania jajek
- Dlaczego warto o tym pamiętać?
Dlaczego jajka szybko się psują? Krótko o ich budowie
Jajko wydaje się dobrze zapakowane – w końcu otacza je twarda skorupka. Jednak ta skorupka jest porowata jak gąbka. Ma nawet 17 tysięcy mikrootworów, przez które do wnętrza może przenikać:
- tlen i wilgoć,
- zapachy z lodówki,
- bakterie (w tym Salmonella).
Na powierzchni jajka znajduje się też naturalna powłoka, tzw. błonka kutikuli, która chroni je przed drobnoustrojami. Jej naruszenie sprawia, że jajko szybciej się psuje.
Dlatego sposób przechowywania ma znaczenie – może przedłużyć świeżość nawet o kilka tygodni.
Jajko w sklepie poza lodówką, w domu w lodówce – czy to ma sens?
Tak! W sklepie jajka leżą na półkach, ponieważ… prawo zabrania ich chłodzenia przed sprzedażą, jeśli mają być przechowywane w temperaturze pokojowej. Wahania temperatury mogłyby powodować skraplanie się wody na skorupce, a wilgoć zwiększa ryzyko wnikania bakterii do środka.
Gdy przynosimy jajka do domu, zasada jest odwrotna. Żeby zachować świeżość:
- najlepiej od razu włożyć jajka do lodówki,
- przechowywać je w stałej temperaturze 2–4°C.
Niska temperatura spowalnia namnażanie drobnoustrojów i wydłuża trwałość nawet 2–3-krotnie.
Najczęstszy błąd: trzymanie jaj na drzwiach lodówki
W większości lodówek specjalne miejsce na jajka znajduje się… na drzwiach. Problem w tym, że jest to najcieplejsza część lodówki, a dodatkowo najbardziej narażona na wahania temperatury. Każde otwarcie i zamknięcie powoduje krótkie ogrzanie powierzchni jajek.
Skutek?
- szybsze psucie się,
- gorsza jakość białka,
- większe ryzyko zakażenia bakteryjnego.
Najlepiej więc trzymać jajka na środkowej półce lodówki, w oryginalnym opakowaniu.
Myć jajka czy nie? To zależy od momentu
To kolejny punkt, który budzi wątpliwości. Wiele osób myje jajka zaraz po zakupie, co wydaje się logiczne… ale paradoksalnie zwiększa ryzyko skażenia.
Dlaczego?
Mycie usuwa wspomnianą ochronną warstwę, przez co skorupka staje się bardziej przepuszczalna. W efekcie:
- bakterie mogą łatwiej przenikać do wnętrza,
- jajko psuje się szybciej.
Zasada jest prosta:
- nie myjemy jajek przed włożeniem do lodówki,
- myjemy je dopiero bezpośrednio przed przygotowaniem.
To kompromis między bezpieczeństwem mikrobiologicznym a higieną w kuchni.
Wartości odżywcze jajka – dlaczego warto zadbać o ich jakość?
Jajko nie bez powodu jest uznawane za jeden z najcenniejszych produktów spożywczych. Zawiera składniki, które trudno zastąpić w jednej porcji:
Białko: Należy do białek wzorcowych – zawiera komplet aminokwasów potrzebnych człowiekowi. Jedno jajko dostarcza ok. 6–8 g pełnowartościowego białka.
Tłuszcze: W żółtku znajdziemy zdrowe nienasycone kwasy tłuszczowe, a także lecytynę wspierającą pracę układu nerwowego.
Witaminy: Jajko to świetne źródło:
- witamin A, D, E i K,
- witamin z grupy B, w tym B12 i folianów.
Minerały: Zawiera w szczególności:
- żelazo,
- fosfor,
- cynk,
- selen.
Znajdziemy w nim również cholinę, której większość Polaków spożywa za mało, a która jest ważna dla mózgu i metabolizmu. Warto więc dbać o właściwe przechowywanie nie tylko po to, by się nie zatruć, ale także po to, by zachować wartości odżywcze na jak najwyższym poziomie.
Najważniejsze zasady przechowywania jajek
- W lodówce, nie na blacie – najlepiej w stałej temperaturze 2–4°C.
- Nie na drzwiach – tylko na środkowej półce.
- W oryginalnym opakowaniu – chroni przed przenikaniem zapachów i zanieczyszczeń.
- Nie myjemy przed schowaniem – myjemy dopiero przed obróbką.
- Chronimy przed wahaniami temperatury – to najważniejszy element bezpieczeństwa mikrobiologicznego.
Świeżość jaj łatwo ocenić prostym testem wodnym:
- świeże opadają na dno i leżą poziomo,
- starsze unoszą się czubkiem do góry,
- nieświeże pływają przy powierzchni – takie lepiej wyrzucić.
W lodówce, trzymane w dobrych warunkach, jajka zachowują przydatność nawet 3–5 tygodni.
Dlaczego warto o tym pamiętać?
Bo jajko – choć wygląda niepozornie – jest żywnością delikatną, wrażliwą i jednocześnie niezwykle wartościową. Odpowiednie przechowywanie sprawia, że:
- dłużej zachowuje świeżość,
- nie traci wartości odżywczych,
- jest bezpieczne dla zdrowia.
Dlatego nawet prosta zmiana, jak przeniesienie jajek z drzwi lodówki na środkową półkę, może realnie poprawić jakość naszej codziennej diety. A świadomość, jak obchodzić się z tym produktem, to wiedza, którą przyda się w każdym domu – niezależnie od stylu gotowania.