Kawa po szwedzku – napój dla odważnych, który zaskakuje
Kawa kojarzy nam się przede wszystkim z czarnym naparem o charakterystycznym aromacie, który dla wielu osób jest nieodłącznym elementem poranka. Bywa podawana z mlekiem, śmietanką, przyprawami czy syropami smakowymi. Ale czy ktoś wyobraża sobie kawę… z jajkiem? Choć brzmi to jak ekstrawagancki eksperyment baristy, w rzeczywistości jest to tradycyjny napój, znany w niektórych regionach Skandynawii i Stanów Zjednoczonych.
- Skandynawskie korzenie – od prostoty do fenomenu
- Jak przygotowuje się kawę z jajkiem?
- Co dzieje się z kawą i jajkiem?
- Wartość odżywcza i wpływ na organizm
- Kawa z jajkiem w kulturze – nie tylko w Szwecji
- Dlaczego warto spróbować?
Skandynawskie korzenie – od prostoty do fenomenu
Kawa z jajkiem pochodzi ze Szwecji, choć jej popularność wykracza daleko poza Skandynawię. Według przekazów, przepis na taki napój przywieźli do Ameryki skandynawscy imigranci w XIX wieku. Najczęściej mówi się o norweskich i szwedzkich osadnikach, którzy osiedlali się w stanie Minnesota i tam wprowadzili zwyczaj parzenia kawy w ten nietypowy sposób.
Dlaczego jednak wpadli na pomysł dodania jajka? Powód był dość praktyczny. Dawniej kawa nie zawsze była najwyższej jakości – zdarzała się kwaśna, gorzka i mętna. Użycie jajka miało poprawić smak, złagodzić gorycz i sprawić, że napar stanie się klarowny. Innymi słowy, jajko pełniło funkcję naturalnego filtra i środka „oczyszczającego”.
Z czasem kawa po szwedzku zaczęła być kojarzona z domowym ciepłem, wspólnymi spotkaniami i rytuałem parzenia, który – mimo nietypowego składnika – ma w sobie coś prostego i tradycyjnego.
Jak przygotowuje się kawę z jajkiem?
Choć istnieją różne warianty przepisu, podstawowa metoda wygląda następująco:
Roztrzepanie jajka – używa się całego jajka (razem z białkiem i żółtkiem). Czasem dodaje się też skorupkę, która dodatkowo pomaga w procesie klarowania naparu.
Zmieszanie z kawą – rozbite jajko miesza się z mieloną kawą i niewielką ilością zimnej wody. Powstaje swoista pasta.
Gotowanie – do garnka z wrzątkiem wrzuca się tę mieszankę i gotuje kilka minut. Wysoka temperatura sprawia, że białko się ścina, a zmielona kawa zlepia się w grudki.
Filtrowanie – napój przelewa się przez sitko lub filtr. Koagulowane białko „zabiera” ze sobą drobinki kawy i część gorzkich związków.
Serwowanie – gotowy napój jest niezwykle klarowny, o bursztynowym kolorze, łagodnym smaku i niemal całkowitym braku goryczy.
Niektórzy dodają odrobinę cukru lub mleka, inni piją w czystej postaci, ceniąc unikalny charakter tego napoju.
Co dzieje się z kawą i jajkiem?
Sekret tego napoju tkwi w chemii.
Koagulacja białka – podczas gotowania białko jaja ścina się i tworzy skrzep, który „chwyta” drobinki kawy oraz część związków odpowiedzialnych za cierpkość i gorycz. Dzięki temu kawa staje się klarowna.
Neutralizacja kwasowości – skorupka jaja, jeśli jest używana, ma odczyn zasadowy. Może więc dodatkowo redukować kwasowość kawy.
Wzbogacenie odżywcze – jajko dostarcza białka, tłuszczów i mikroelementów, przez co napój staje się bardziej sycący niż zwykła kawa.
Pod względem chemicznym proces ten można porównać do stosowania klarowania w kulinariach – podobnie przygotowuje się np. klarowny bulion.
Osoby, które pierwszy raz próbują kawy po szwedzku, często spodziewają się ciężkiego, jajecznego posmaku. Tymczasem smak napoju bywa zaskakująco delikatny.
Brak goryczy – kawa jest łagodna, wręcz herbaciana.
Klarowność – napój wygląda jak przejrzysty wywar, nie ma mętności typowej dla kawy gotowanej w garnku.
Subtelna kremowość – dzięki żółtku kawa może być minimalnie pełniejsza w smaku, choć bez intensywnego jajecznego aromatu.
To połączenie sprawia, że napój jest dobrze tolerowany przez osoby, które zwykle nie przepadają za gorzką kawą.
Wartość odżywcza i wpływ na organizm
Czy kawa z jajkiem jest zdrowsza od tradycyjnej? Trudno mówić o cudownych właściwościach, ale pewne różnice są zauważalne:
Większa zawartość białka – jedno jajko dostarcza ok. 6–7 g białka, choć część pozostaje w fusach.
Witaminy i minerały – jajko to źródło witamin z grupy B, witaminy D, żelaza, cynku i fosforu.
Lepsza tolerancja dla żołądka – niższa kwasowość i brak goryczy mogą sprawić, że kawa jest mniej drażniąca dla osób z wrażliwym żołądkiem.
Sytość – dodatek jajka może minimalnie przedłużać uczucie nasycenia, co docenią osoby pijące kawę zamiast śniadania.
Warto jednak pamiętać, że nie cała zawartość jajka przechodzi do naparu – część pozostaje w skrzepie, który odfiltrowujemy.
Najczęstsze obawy dotyczą surowego jajka. W praktyce jednak jajko w kawie nie pozostaje surowe – pod wpływem wysokiej temperatury białko i żółtko ścinają się całkowicie, co eliminuje ryzyko zakażenia np. Salmonellą. Kluczowe jest jedynie to, by jajko dodać na etapie gotowania, a nie już po przygotowaniu napoju.
Jeśli używa się skorupki, ważne jest jej wcześniejsze umycie. Dzięki temu unikniemy przeniesienia drobnoustrojów z powierzchni jajka.
Kawa z jajkiem w kulturze – nie tylko w Szwecji
Choć mówimy o kawie po szwedzku, podobne napoje istnieją w innych zakątkach świata:
Wietnam – popularna jest tam tzw. cà phê trứng, czyli kawa z ubitym żółtkiem i skondensowanym mlekiem. Napój przypomina deser – gęsty, słodki i kremowy.
Finlandia – w niektórych regionach spotyka się kawę z serem (kaffeost), a wariant z jajkiem również jest znany.
Stany Zjednoczone (Minnesota) – do dziś w wielu skandynawskich społecznościach parzy się egg coffee podczas rodzinnych zjazdów i festiwali.
To pokazuje, że łączenie kawy z białkiem jajka to pomysł, który niezależnie pojawiał się w różnych kulturach.
Dlaczego warto spróbować?
Choć na pierwszy rzut oka kawa z jajkiem może budzić opór, to eksperyment warty przeprowadzenia. Dzięki niej można:
odkryć zupełnie nowy profil smakowy kawy,
zaskoczyć znajomych nietypowym przepisem,
poczuć się częścią tradycji sięgającej XIX wieku,
wypić napój łagodniejszy dla żołądka.
Nie jest to zamiennik codziennej kawy dla każdego, ale ciekawa alternatywa i kulinarna przygoda.
Kawa po szwedzku to niezwykły przykład tego, jak prosty pomysł – dodanie jajka do mielonej kawy – może całkowicie zmienić charakter napoju. Z praktycznej potrzeby powstał napój klarowny, łagodny i pełen ciekawych walorów smakowych. Choć może wydawać się dziwnym eksperymentem, w rzeczywistości to tradycja zakorzeniona zarówno w Skandynawii, jak i w Stanach Zjednoczonych.
Dla jednych będzie to kulinarna ciekawostka, dla innych – idealny sposób na złagodzenie smaku kawy. Jedno jest pewne: kawa z jajkiem to dowód, że w kuchni warto czasem zaufać nietypowym połączeniom.
Źródło:
- https://terazgotuje.pl/porady/news-szwedzi-nie-potrafia-sie-obejsc-bez-tej-kawy-pomaga-w-odchud,nId,7877243#
- https://decofire.pl/blog/kawa-po-szwedzku-czy-kawa-z-jajkiem-naprawde-moze-byc-smaczna?srsltid=AfmBOoovWZT_k5CaV12y_YNWIvOp_3jMOTuVrkAgW7YtvGQY7on1z5ed
- https://www.konesso.pl/Jak-przygotowac-kawe-po-szwedzku-blog-pol-1526021095.html
- https://www.sklepsegafredo.pl/kawa-po-szwedzku,b92.html