Jeden z najzdrowszych na świecie owoców w Polsce uznawany jest za … warzywo.
Amerykańskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorób — Centers for Disease Control and Prevention (CDC) uznało to za jeden z najzdrowszych owoców, jednak w Polsce kupimy to na dziale z warzywami. O czym mowa i z czego wynika jego niewiarygodna prozdrowotność? Wszystko wyjaśni się w tym artykule.
Z tego artykułu dowiesz się:
Zwycięzca może być tylko jeden.
Według zaleceń zdrowego żywienia każdego dnia powinniśmy spożywać 3-4 porcje warzyw oraz 1-2 porcje owoców, z czego na naszych talerzach powinno znaleźć się minimum 400 g tych pierwszych. Choć jest to jedno z najbardziej popularnych postulatów dietetyków i lekarzy, to wciąż wiele osób ma duże trudności z przestrzeganiem tych prostych zasad. Ta nieprzypadkowa ilość pozwoli dostarczyć minimum niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania witamin.
Zadbanie o prawidłowo zbilansowaną dietę pozwala zmniejszyć ryzyko wystąpienia różnych chorób np. choroby otyłościowej, cukrzycy typu II czy chorób sercowo-naczyniowych.
W 2014 roku Amerykańskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorób — Centers for Disease Control and Prevention (CDC) opublikowało badanie, w którym przebadano 47 różnych owoców i warzyw pod kątem „naładowania” wartościami odżywczymi. Określenie powerhouse of fruits and vegetables (PFV) dotyczyło zawartości takich składników, które najbardziej kojarzone były ze zmniejszaniem ryzyka występowania chorób przewlekłych. Owoce i warzywa klasyfikowano ze względu na obecność potasu, błonnika, białka, wapnia, żelaza, tiaminy, ryboflawiny, niacyny, kwasu foliowego, cynku oraz witamin A, B6, B12, C, D, E i K.
Owoc na obiad? Okazuje się, że tak!
Najzdrowsze wśród warzyw okazały się przedstawiciele liściastych produktów takich jak rukiew wodna, boćwina, kapusta pak choi, szpinak czy natka pietruszki. Natomiast wśród owoców najzdrowszym jest pomidor!
Jak się okazuje pomidor uważany w Polsce, jak i na całym świecie jako warzywo z botanicznego punktu widzenia uważany jest za owoc. Nieścisłości związane z tym, na jakim dziale ostatecznie go kupimy, wynikają z kulinarnego podejścia. Otóż pomidor przez swój wytrawny smak najczęściej używany jest w daniach obiadowych, sałatkach, sosach czy zupach, a nie w deserach, sokach owocowych czy ciastach. Choć w tym ostatnim odnalazł również swoją rolę np. w pomidorowym pierniku.
Szczególnie w kuchni włoskiej pomidory to podstawa do przygotowania pysznych dań, choć i polskiej zupie pomidorowej nie dużo brakuje do śródziemnomorskich smaków.
Dlaczego jest owocem?
Pomidory w świetle nauki klasyfikowane są jako owoce. Należą bowiem do rodzaju psianka, tej samej z resztą co np. melon pepino, który jest również owocem o słodkim zapachu i smaku.
Pomidory zostały opisane po raz pierwszy w 1544 roku przez Włocha P. Matthioli, który opisał je pod łacińską nazwą, którą przetłumaczymy jako „złote jabłka”. Później pojawiły się one w literaturze również jako „jabłka miłości”, przez co zaliczano je również do afrodyzjaków. Obecnie znana nazwa pomidor ewoluowała z opisanych w 1561 roku „pomi del Peru”, czyli „jabłek z Peru”.
Pomidory zaliczane są do owoców przede wszystkim przez to, że wyrastają z kwiatów (jak np. jabłka, gruszki czy cytryny), a nie z korzeni jak warzywa, np. sałata, marchew czy burak. Ten sposób wzrostu wprowadza nieco zamieszania, jednak Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług jasno umieściła pomidory w sekcji warzyw.
Dlaczego jest aż tak zdrowy?
Ze zdrowotnością pomidorów nie ma co dyskutować. Wynika to nie tylko z faktu ich zaszczytnego miejsca, ale przede wszystkim z ilości wartości odżywczych, które wraz z pomidorami dostarczymy do diety. Jeden średni pomidor waży ok. 150 - 170 g.
100 g pomidorów dostarczy zaledwie 19 kcal, 0,9 g białka, 0,2 g tłuszczów, 4,1 g węglowodanów oraz 1,2 g błonnika – jeśli bierzemy pod uwagę wartości odżywcze. Skupiając się jednak na witaminach i składnikach mineralnych, otrzymamy wiele wartości.
100 g pomidorów to:
- 23 mg witaminy C
- 0,064 mg tiaminy
- 0,042 mg ryboflawiny
- 1 mg niacyny
- 0,15 mg witaminy B6
- 39 µg folianów
- 1,22 mg witaminy E
- 7,9 µg witaminy K
- 640 µg beta-karotenu
- 9 mg wapnia
- 0,5 mg żelaza
- 8 mg magnezu
- 21 mg fosforu
- 292 mg potasu
- 8 mg sodu
- 0,26 mg cynku
Na szczególną uwagę, mówiąc o pomidorach, zasługuje likopen. Ten barwnik kojarzony właśnie z czerwonymi, pomarańczowymi i żółtymi warzywami i owocami zaliczany jest do przeciwutleniaczy z grupy karotenoidów. Ma duży potencjał antyoksydacyjny, czyli wpływa na usuwanie z organizmu wolnych rodników. Tym samym odgrywa ogromną rolę w spowalnianiu procesów starzenia i w zapobieganiu procesów nowotworowych, które właśnie wolne rodniki powodują. Według badania większe spożywanie likopenu i innych karotenoidów może zmniejszyć ryzyko powstania m.in. nowotworu prostaty czy piersi.
Co ciekawe, jeszcze więcej likopenu dostarczymy do diety, spożywając m.in. sosy pomidorowe, ketchup czy przecier, ponieważ obróbka termiczna zwiększa biodostępność likopenu z pomidorów, nie obniżając przy tym jego potencjału antyoksydacyjnego. Dlatego też może i lepiej, że pomidory zaliczamy w kuchni do warzyw i tak często właśnie w formie sosów czy ketchupu nam towarzyszą w porze obiadowej.
Źródło:
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomidor
- Di Noia J. Defining Powerhouse Fruits and Vegetables: A Nutrient Density Approach. Prev Chronic Dis 2014;11:130390. DOI: http://dx.doi.org/10.5888/pcd11.130390
- https://apetytnapolskie.com/pomidor-zrodlo-przeciwutleniaczy/
- https://www.womenshealthmag.com/food/a62530819/healthiest-fruit-tomato/
- https://www.rmf.fm/styl-zycia/news,73865,ten-owoc-uznano-za-jeden-z-najzdrowszych-na-swiecie-w-polsce-uchodzi-za-warzywo.html
- https://dietetycy.org.pl/likopen/